Azerbaycan ordusu karşısında ağır kayıplar veren ve son olarak Şuşa’yı kaybeden Ermenistan, Dağlık Karabağ’da teslim oldu. Ermenistan Kelbecer, Ağdam ve Laçın’dan daha sonra Dağlık Karabağ’ın tamamından çekilecek.

Anlaşmanın ardından ilk açıklamayı Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan yaptı. Durumun "istikrara kavuşmasının ardından" bazı bilgileri kamuoyuyla paylaşacağını ifade eden Paşinyan, "Aldığım karar, derinlemesine analizlere ve askeri duruma ilişkin bilgi sahibi kişilerin değerlendirmeleri temelinde alındı. Bildiriyi imzalamaktan başka şansım yoktu" dedi. Paşinyan, “Anlaşma benim ve halkım için inanılmaz derecede acı.” ifadelerini kullandı. Ermeni Başbakan, kararı askeri durumun derin analizi sonrası aldığını vurguladı. Anlaşmanın bir zafer olmadığını kaydeden Paşinyan, önümüzdeki günlerde bir ulusa sesleniş konuşması gerçekleştireceğini duyurdu.

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ise “Bu bildiri uzun süre devam eden işgali sonlandırıyor. Bu bildiri, Laçın ve Kelbecer bölgelerinin kan dökülmeden geri verileceğini gösteriyor” dedi. Azerbaycan, Ermenistan ve Rusya arasında ortak bildirinin imzalanmasının ardından Aliyev, bildirinin maddelerini okudu. Aliyev, "Kelbecer 15 Kasım, Ağdam rayonu 20 Kasım, Laçin ise 1 Aralık'a kadar Azerbaycan'a geri verilecek" dedi. "Dağlık Karabağ temas hattı ve Laçin koridorunda Rus barış gücünden hafif silahlı 1960 asker, 90 zırhlı personel aracı konuşlanacak" diyen Aliyev, Rus barış güçlerinin Dağlık Karabağ'da 5 yıl süreyle kalacağını, taraflar itiraz etmezse bu sürenin uzatılabileceğini anlattı. Aliyev, anlaşmanın tarihi önem taşıdığını vurgulayarak, "Video konferans yöntemiyle üç devlet başkanı birlikte imzalamalıydık. Fakat son anda Ermenistan Başbakanı imtina etti. Bunu anlayışla karşılayabiliriz çünkü bu anlaşma Ermenistan'ın askeri yenilgisi anlamına gelmektedir. Paşinyan bu anlaşmayı kameralardan uzak bir yerde, korkakça imzalayacak. Kendi isteğiyle imzalamıyor. Demir yumruğumuz sayesinde imzalıyor. Bu anlaşma bizim şanlı zaferimizdir" dedi. Nahçıvan'a kara ulaşım ağının temin edilmesi konusunun kendisinin ısrarı üzerine anlaşmaya alındığını açıklayan Aliyev, "Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti'ni Azerbaycan'ın esas hissesiyle karayoluyla birleştirmek yönünde tarihi adım atıldı" dedi. Aliyev, işgalden kurtarılan toprakların yeniden inşa edileceğini de açıkladı.

Anlaşma Maddeleri

Rusya, Ermenistan ve Azerbaycan arasında imzalanan anlaşmanın maddeleri şu şekilde:

1. 10 Kasım 2020'de tam bir ateşkes sağlanacak ve Dağlık Karabağ ihtilaf bölgesindeki tüm askeri operasyonlar Moskova saatiyle 00:00'dan itibaren durdurulacak. Bundan sonra, taraflar olarak adlandırılacak olan Azerbaycan Cumhuriyeti ve Ermenistan Cumhuriyeti daha önceden sahip oldukları mevkilerde duracak.
2. Ermenistan tarafının işgal edilen Ağdam bölgesi ve Gazah bölgesi toprakları 20 Kasım'a kadar Azerbaycan tarafına iade edilecek.
3. Dağlık Karabağ ve Laçin koridorundaki temas hattı boyunca Rusya Federasyonu'ndan 1.960 asker, 90 zırhlı personel taşıyıcı, 380 araç ve özel teçhizattan oluşan bir yangın söndürme barışı koruma birliği bulunuyor. Dağlık Karabağ ve Laçin koridorundaki temas hattı boyunca, 1.960 asker, 90 zırhlı personel taşıyıcı, 380 araç ve özel teçhizattan oluşan barış gücü yerleştirilecek.
4. Rusya Federasyonu barış gücü, Ermenistan güçlerinin çekilmesine paralel olarak konuşlandırılacak. Rusya Federasyonu barış gücü kalış süresi, taraflardan herhangi biri bu hükmü bu sürenin bitiminden 6 ay önce feshetme niyetinde olmadıkça, önümüzdeki 5 yıl için otomatik uzatma ile devam edecek.
5. Çatışmanın tarafları anlaşmaların uygulanmasının izlenmesinin etkinliğini artırmak amacıyla ateşkesi korumak amacıyla bir barışı koruma merkezi kurulacak.
6. Ermenistan, 15 Kasım 2020 tarihine kadar Kelbecer bölgesini Azerbaycan Cumhuriyeti'ne ve 1 Aralık 2020'ye kadar Ermenistan'ın Dağlık Karabağ ile bağlantısını sağlayacak olan Laçin bölgesi Azerbaycan'a geri verilir ve Şuşa şehrinden 5 km'den fazla yakın olmamak üzere Hankendi ve Ermenistan'ı Laçın koridoru boyunca birbirine bağlayan yeni bir ulaşım yolu inşa edilecek. Bu rotayı korumak için Rusya barış gücü yerleştirilecek. Azerbaycan tarafı her iki yönde Laçın koridoru ile vatandaşların, araçların ve yüklerin geçişinin güvenliğini sağlayacak.
7. Göçmenler ve mülteciler, BM Mülteciler Yüksek Komiserliği gözetiminde Dağlık Karabağ'a ve çevre bölgelere dönecek.
8. Savaş esirlerinin ve diğer tutukluların ve ölülerin cesetleri değiş tokuş edilecek.
9. Bölgedeki tüm ekonomik ve ulaşım ilişkileri yeniden kuruluyor. Ermenistan Cumhuriyeti, vatandaşların, araçların ve malların her iki yönde engelsiz hareketini organize etmek için Azerbaycan Cumhuriyeti'nin batı bölgeleri ile Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti arasında ulaşım bağlantıları sağlayacak. Ulaşım bağlantıları, Rus Sınır Servisi tarafından kontrol edilecek. Tarafların rızası ile Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti'ni Azerbaycan'ın batı bölgelerine bağlayan yeni ulaşım koridoru inşa edilecek.

Ermenistan'da protestolar başladı

Karar Ermenistan'ın başkenti Erivan sokaklarında büyük protestolara yol açtı. Protestocular devlet binalarına saldırdı, bazı binaları ele geçirdi. Parlamento binasına giren ve genel kurula giren protestocular, milletvekillerinin oturdukları koltukları fırlattı ve "İstifa edin" sloganları attı. Ermenistan Başbakanı Paşinyan'dan halka çağrı: Sokaktakilere evinize dönün diyorum. Bana inanan tüm halkımı sükunete davet ediyorum.  Biz vicdansızlığa imza atmadık. Halkımın karşısında temizim. Bulanık suda balık avlayanlarla yakında hesaplaşacağız. Öte yandan Ermeni basını Paşinyan'ın Rusya'nın Soçi şehrine kaçtığını iddia ediyor. Ancak Paşinyan'ın Erivan'da olduğu Rus kaynaklarca doğrulandı.  Rusya, Paşinyan'ı koruma altına aldı.

Rusya Savunma Bakanlığı: Rus barış güçleri Karabağ'a yola çıktı

Rusya Savunma Bakanlığı ise Azerbaycan ile Ermenistan arasında varılan anlaşma gereği Dağlık Karabağ’a yerleştirilecek Rus barış gücü birliklerinin yola çıktığını açıkladı. Bakanlıktan yapılan açıklamada, Ulyanovska Havaalanı’ndan İl-76 model askeri kargo uçaklarıyla 1960 asker, 90 zırhlı ve 380 araçtan oluşan Rus barış gücünün Dağlık Karabağ’a gönderildiği belirtildi.

Ermenistan'da Rus askeri helikopteri vuruldu

Rusya Ermenistan hava sahasında bir Rus askeri helikopterinin vurularak düşürüldüğünü, iki askerin öldüğünü açıkladı. Azerbaycan helikopterin yanlışlıkla vurulduğunu duyurdu. Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada helikopterin yanlışlıkla vurulduğu belirtilerek özür dilendi. Azerbaycan, helikopterin düşürülmesini "trajik bir olay" diye nitelendirerek Rusya'ya yönelik olmadığını, tazminat ödemeye hazır olduğunu duyurdu.