İstihbarat Servisleri’nin çalışma yöntemlerinin başında batıda “HUMINT” olarak nitelendirilen insan kaynaklardan bilgi almak suretiyle yürütülen çalışmalar gelmektedir. Sözkonusu faaliyetler oldukça titiz ve hassas bir çalışma sistemiyle gerçekleştirilebilir.
Servisler bilgi ihtiyacı duydukları herhangi bir örgüte, kurum, kuruluşa ya da şirkete sızmak için ya hâlihazırda bu birimlerde çalışan kişilerden yararlanır, ya da dışarıdan sözkonusu birimlere kendilerine hizmet eden kişileri yerleştirir. Servislerin amaçlarından biri bilgi almaksa, bundan daha önemlisi, hedef örgütü, kurumu ya da kuruluşu yönlendirmektir. Bunun için de örgütün, kurumun ya da kuruluşun lider kademesini veya karar mekanizmasını denetimi altına alması gerekir. Servisler, diğer ülke yönetimlerini de herhangi bir örgüt ya da kurum gibi ele alır.
Soğuk Savaş’ın bloklar arası zıtlaşmaları günümüzde yerini farklı boyutlarda güç mücadeleleri ve rekabetlere bırakmıştır. Küresel güç iddiasında bulunan ülkeler, enerji ve hammadde kaynaklarına engelsiz şekilde erişebilmek, bu kaynakların uluslararası piyasalara güvenli şekilde ulaştırılmasını sağlamak, her sektörde ucuz üretim yaptırabilmek ve ürünlerini satabileceği pazarların sürekliliğini sağlamak istemektedir. Bunun için çeşitli uluslararası kuruluşlar faaliyet yürütmekte, anlaşmalar yapılmakta, savaş gemileri açık denizlerde boy göstermektedir.
Bu faaliyetlerin bir diğer önemli ayağı ise ilgili ülkelerin siyasi otoritelerini farklı yöntemlerle büyük devletin ya da gücün denetimi altına almaktır. Bu aşamada istihbarat kuruluşları devreye girmektedir. Zira liderler ya da bakanlarının muhataplarıyla iyi ilişkileri, dostlukları, ahbaplıkları burada işe yaramaz.
Örneğin ABD Başkanı ne kadar karizmatik kişiliğe sahip olursa olsun, Obama ya da kabinesinin entelektüel yapısı, diğer ülke liderleriyle zirvelerde, ikili ya da çok taraflı toplantılarda edindiği ve sürdürdüğü dostluklar, ABD’nin değerlerine ya da çıkarlarına bağlı liderleri işbaşına getirmesine imkan sağlamaz. ABD’nin çıkarlarına hizmet edecek liderleri ya CIA daha önceden bulup ülkesinin siyasi arenasına sokar ya da iktidardaki liderin kabinesine ve yakın çevresine hulul ederek o lideri yönlendirmeye çalışır.
Kimi liderler iktidara gelmeden önce izleyeceği temel politikaları ya da büyük devletle ilişkisini deklare eder. Ona bu açıklamayı yaptıran aslında büyük devletin iradesinden başkası değildir. Kimi liderler ise görev başındayken ortaya koydukları motiflerinden ele alınırlar. Motifler, kişilerin hizmete sevk edilmesinin anahtarıdır. Ele alınan kişinin herhangi bir aşamada itaatsizlik yapması gözönünde bulundurularak hakkında “menfi kontrol unsurları” da denilen gerektiğinde baskı amacıyla kullanılacak toplumda hoş karşılanmayacak ya da yasa dışı faaliyetleri muhafaza edilir. Menfi kontrol unsurları liderin usulsuzlükleri, yolsuzlukları, sapkınlıkları olabileceği gibi eşinin, çocuklarının ya da yakın çevresinin bu tür eylemlerini de kapsayabilir. Bu bilgi, belge ses ve görüntü kayıtları bir gün kullanılmak üzere bekletilir.
Kimi liderler zenginleşmek ve bu zenginliklerini kaybetmemek için iktidarına sıkı sıkıya sarılır. Çevresini böylesi bir sistemi sürdürebileceği kadrolarla doldurur. Aksi halde sistemin bir ya da daha fazla parçası o düzene uygun değilse aksaklıklar başlar, ne çark döner ne de sistemin hassas bilgileri ve bölgeleri korunabilir.
Liderler iç meşruiyetlerini yitirmeye başladıklarında destek için dışarıya daha fazla bel bağlarlar. İktidarları süresince biriktirdikleri servetlerini koruyabilmek için bu kez daha fazla bedel ödemek zorunda kalırlar. Ülkesinin geleceğinden çok kendi ikbalini düşünen lider iktidarını kaybetmemek için kendisinden başka herkesi ve her değeri harcamayı göze alacak kadar hırslanabilir.
Lider iktidarını sürdürmesi karşılığında ödemesi gereken bedele razı olup olmayacağını, sırtındaki bu yükü daha ne kadar taşıyabileceğini çok iyi hesaplamalıdır. Yükün taşıyamayacağı ağırlığa çıktığını fark ettiği anda istifanın bir erdem olduğunu kabul etmelidir. Lider iktidarını sürdürebilmek için başkalarının elindeki yolsuzluk ve ahlaksızlıklarıyla ilgili belgelerin gizli kalmasına çalışacak, karşılığında muhataplarının her istediğini yapmak zorunda kalacaktır. Ülkenin bağımsızlığına, varlığına, bütünlüğüne, toplumun geleceğine aykırı olsa dahi… Ya da başka gruplarla işbirliğine girecektir. Denize düşenin yılana sarıldığı gibi…
Servisler, Afrikalı bir liderin ülkesinde yabancı şirketlerin yatırımı karşılığında aldığı rüşveti belgeler, o rüşvetin hangi yabancı bankada olduğunu tespit eder. Böylece uygun zamanda lidere mesaj göndererek kendi çıkarlarına hizmet etmediği takdirde zor durumda kalacağını ihsas eder. Yine bir başka Afrikalı liderin ülkesindeki maden arama-çıkartma ruhsatı vereceği bir şirketten aldığı büyük miktarlı rüşveti belgelendirir. Silah alımı, yolcun uçağı alımı ya da devlet bankalarının yandaş işadamlarına verdiği usulsüz kredilerde aldıkları % 20 payı belgelendirir. BM ve diğer anlaşmalarla uluslararası yaptırıma tabi tutulan ülkelerle yapılan yasadığı petrol, doğalgaz, altın, mal ticaretini belgelendirir. Bu amaçla devletin en üst düzeyini rüşvetin verilme anını ses ve görüntüyle kaydettirir.
Kabine üyelerinin, yandaş bürokratların ya da iş adamlarının ülkede metresleriyle yaşadıkları evleri, ilişkilerinin kayıt eder. Bu kişilerin Güney Amerika, Güneydoğu Asya ya da başka ülkelerde yaptığı resmi-yarı resmi seyahatler içinde küçük kaçamaklarını dokümante ettirir. Bundan sonra yapılacak iş son derece basittir. Uygun bir kişiyle mesaj gönderip yetkilileri hizmete sevk ettirmek…
Büyük servisler sadece küçük ülke liderlerini değil onların eşlerini, çocuklarını, yakınlarını ve gizli kasalarını da takip eder. Resmin tamamını ortaya koyarak işi şansa bırakmaz. Özellikle gelişmekte olan ya da az gelişmiş ülke liderlerinin ortak özelliği genetik “yolsuzluk” ve “rüşvet” hastalığı olduğundan, bu konu servisler için en kolay bilgi ve doküman temin etme alanıdır.
Tecrübe gösteriyor ki rüşvet, hırsızlık ve yolsuzluk yapmak son derece kolay, ancak bunu sonuna kadar gizlemek ve yasa dışı yollardan elde edilen servetin ilelebet korunması sağlamak asla mümkün değil. Hele hele yasadışı yollardan elde edilen servet yurtdışında muhafaza edebiliyorsa...
