Lübnan’dan Suudi Arabistan’a yapılan uyuşturucu taşımacılığı ilk değil. Geçtiğimiz yıl, Suudi gümrük görevlileri Lübnan'dan Cidde'nin Kızıldeniz limanına gönderilen üzüm, elma ve patateste 54 milyon captagon hapı buldular . Bu hap, Orta Doğu ve Körfez'deki zengin genç erkekler arasında popüler bir amfetamin olarak biliniyor.
Suudilerin Lübnan’a yönelik bu misillemesi, ülkenin ekonomik çöküşünden zaten sersemlemiş olan çiftçilere adeta bir darbe niteliğinde. Suudi Arabistan İçişleri Bakanlığı yasağın gerekli olduğunu, çünkü Lübnan'ın uyuşturucu kaçakçılığını durdurmayı başaramadığını söyledi. Yetkililere göre söz konusu yasak, Lübnanlı yetkililer sistematik uyuşturucu kaçakçılığını durdurmak için gerekli önlemleri alacaklarına dair güvence verene kadar devam edecek.
Daha Çok Suriye’de Üretiliyor
Operasyonel Analiz ve Araştırma Merkezi'nin geçtiğimiz günlerde yayınladığı bir analize göre, Avrupa ve Orta Doğu'daki yetkililer, siyasi bir risk olan " sokak değeri 3,46 milyar ABD doları" olan 34,6 ton Suriye menşeli captagon hapı ele geçirdi.
İlk olarak 1960'larda tıbbi bir tedavi için geliştirilen Captagon, şimdi daha çok Suriye'de üretilen bir uyuşturucu olarak yayılıyor. Uyuşturucunun üretimi ve kullanımı, savaş alanındaki savaşçıların coşkulu bir yükseliş elde etmek, iştahı bastırmak ve konsantrasyonu artırmak için on yıl süren iç savaşla ilişkilendiriliyor.
Captagon Ticareti Artıyor
Newlines Institute adlı düşünce kuruluşunun kıdemli analisti Caroline Rose, son iki yılda Lübnan ve Suriye'deki ekonomik krizlerin kötüleşmesiyle birlikte captagon ticaretinin hızla arttığını söyledi. Rose, "Sadece endüstriyel boyutta Avrupa'ya ve Orta Doğu'daki diğer yerlere sevk edilmiyor, aynı zamanda yasal maddelerde kamufle ediyorlar" ifadeleriyle durumu açıkladı.
Geçtiğimiz Eylül ayında Romanya kolluk kuvvetleri, Suriye'nin Lazkiye limanından yola çıkan bir gemide, sabun kalıplarına gizlenmiş neredeyse bir ton captagon hapı ve 1,5 ton esrar buldu. 2019'da Yunan liman yetkilileri, inşaat malzemeleri taşıyan konteynerlerde değeri 650 milyon dolardan fazla olan beş tondan fazla captagon tableti buldu. Gemi de Lazkiye'den gelmişti.
Suriye Kaynaklı Uyuşturucunun Pazarı Avrupa
Bu uyuşturucu için çok az bilinen Avrupa pazarı var, bu nedenle analistler, bunların Libya'ya veya diğer çatışma bölgelerine ileri nakliyatı amaçlanmış olabileceğini veya Körfez'deki yetkilileri kandırmak amacıyla menşei ülkelerini gizlemek için Avrupa'ya gönderilmiş olabileceğini düşünüyor .
Suriye'den yapılan bu ticarette Beşar Esad rejiminin suç ortağı olduğu sonucuna varılmaktadır.
Bölgenin uyuşturucu ticareti üzerine araştırma yapan Rose, “Rejim, yaptırımların ve savaş dönemi ekonomisinin baskısı altında her türlü gelir akışı için çok çaresiz. Bunu endüstriyel düzeyde ihraç edebilmek için bu devlet araçlarına sahipler." şeklinde bir açıklama yaptı.
Lübnan'daki analistler ise, ticaretin suçunu, ABD de dahil olmak üzere devletler tarafından terör örgütü olarak kabul edilen İran destekli güçlü paramiliter grup olan Hizbullah'a atıyorlar. Hizbullah Lübnan'da kilit bir siyasi oyuncu olmakla birlikte Suriye rejiminin müttefikidir. Fakat Hizbullah yasadışı faaliyetlere karıştığını reddediyor.-
Ana İhracat Pazarı Körfez
International Addiction Review dergisinde yayınlanan araştırmada belirtilen rakamlara göre captagon için ana ihracat pazarı, Körfez'de gelir düzeyi yüksek gençler.
Özellikle Suudi Arabistan'da uyuşturucu kullanımının ölçeği hakkında araştırmalar, uyuşturucu bağımlılığı nedeniyle tedavi edilen Suudi hastaların dörtte üçünün "neredeyse yalnızca" captagon amfetamin kullandığını tahmin etmektedir. 2015 yılında Lübnan'da özel bir jetle iki ton hap kaçırmaya çalışan bir Suudi prensin tutuklandığı hatırlatılmalıdır. “Captagon Prince” adıyla anılan prens geçen yıl serbest bırakıldı.
Suudi Arabistan'a ait Al Arabiya English haber ağının genel yayın yönetmeni Mohammed Alyahya, "Tespit edilmeyen düzinelerce başka sevkiyat olabileceğine dair endişeler var" dedi.
"Suudi Arabistan tüm ithalatı yasaklayarak çok az kaybetti."
Lübnan hükümetinin kaçakçılığı kontrol altına alma sözü vermesinin ardından Temmuz 2019 ile Haziran 2020 arasında Lübnanlı yetkililer yaklaşık 2 milyon captagon hapı ele geçirdi. Ancak isminin verilmemesini isteyen eski bir Lübnanlı kolluk kuvvetine göre, güvenlik güçleri içindeki yolsuzluk yasadışı uyuşturucu ticaretiyle mücadeleyi zorlaştırıyor.
Lübnan'daki politikacılar, yasağın etkili olmayacağı konusunda uyarıyor. Lübnan'ın bekçi başbakanı Hassan Diab, "Suudi Arabistan ve tüm Körfez ülkeleri, Lübnan ürünlerine yönelik bir yasağın uyuşturucu kaçakçılığını durdurmayacağını ve aramızdaki işbirliğinin bu ağları durdurmaya yardımcı olacağını çok iyi biliyorlar" dedi.
Türkiye’den İthal Ediliyor
Suriyeli ekonomist Aita Hizbullah'ın bunu yaparken yalnız olmadığını ve captagon yapımında kullanılan kimyasalların Türkiye dahil komşu ülkelerden ithal edildiğine dikkat çekti. Bu durumda Türkiye’nin de tehdit altında olduğunu belirtmek gerekmektedir. Uzun bir kara sınırı bulunan Türkiye ve Suriye’nin sığınmacı akışı nedeniyle sınırlardaki kontrolün zorlaşması bazı kimyasalların Türkiye’den ithal edilmesinin yanı sıra bahse konu uyuşturucu maddenin Türkiye’ye girişi için de fırsat bulabileceği göz ardı edilmemelidir.
Kaynak: Financial Times, Şarkul Avsat, Independent Türkçe
