Aralık ayı sonlarında, SOHR kaynakları, Suriye kıyı şeridindeki Hmeimim üssündeki Rus hava savunmasının, Lazkiye limanını vuran İsrail saldırıları sırasında Rusya'nın eylemsizliğinden dolayı rejim yanlısı sivillerin ve kamuoyundaki kişilerin hoşnutsuzluğunun ardından gerçek dışı hedeflere birkaç füze ateşlediğini bildirdi.
Aralık ayı sonlarında, SOHR kaynakları, rejim yanlısı kişiler Rusya'yı Suriyelilere komplo kurmak ve Rus hava üssü Hmeimim yakınlarındaki Lazkiye limanına saldırmak için İsrail ile koordinasyon sağlamakla suçladığını bildirdi. O zaman, SOHR aktivistleri, İsrail'in Lazkiye konteyner terminaline düzenlediği saldırıda Rejim destekli iki milis askerinin ölümünü belgelediler. Hava savunma kaynakları Suriye İnsan Hakları Gözlemevi'ne Rus kuvvetlerinin İsrail füzelerini engellemek için (S300) hava savunma füzeleri kullanmaktan kaçındığını söyledi.
Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'ın müttefiki Moskova'nın İsrail'in hem Suriye ordusuna hem de ülkede faaliyet gösteren İranlı milislere karşı hava saldırıları düzenlemesine izin verdiği açık bir sır. Rusya'nın Suriye hava sahası üzerindeki üstünlüğü, çatışmayı Esad'ın lehine çevirmeye yardımcı oldu, öyleyse neden İsrail'in operasyonlarını engelsiz yürütmesine izin veriyor?
28 Aralık'ta İsrail savaş uçakları, Rusya'nın ana deniz üssünü elinde bulundurduğu Suriye'nin bir bölümünde, Lazkiye limanındaki konteyner kompleksine saldırdı. Saldırılar, İran silah sevkiyatlarını barındırdığı düşünülen bir avluya isabet etti. Saldırıların ilki 7 Aralık'ta gerçekleşti, ancak görünüşe göre önemli hasara neden olan son hava saldırısından daha az başarılı oldu.
O gece ne Rusya'nın S-400'ü ne de Suriye'nin hava savunma sistemleri İsrail uçaklarını vurmaya kalkışmadı. Gerçek şu ki, Rusya hava savunma sistemlerini asla İsrail jetlerine karşı harekete geçirmiyor. Böyle bir pasifliğin, iki ülke arasındaki daha geniş kapsamlı bir anlaşmanın parçası olduğuna inanılıyor.
Kremlin, 2015 yılında Suriye'deki askeri macerasına başladıktan sonra, Yahudi Devleti ile bir anlaşmaya vardı: İsrail'in, İran milisleri ve Suriye askeri hedeflerine yönelik saldırıları sırasında Suriye'deki Rus vatandaşlarının ve askeri tesislerin güvenliğini garanti etme sözü verdiği bildirildi. Buna karşılık Moskova, İsrail saldırılarını püskürtmek için silahlarını kullanmama sözü verdi. O halde 28 Aralık'ta Suriye ordusu neden kendi silahlarıyla tepki vermedi?
Kremlin yetkililerine göre, bir Rus askeri nakliye uçağı, İsrail saldırıları gerçekleşirken Lazkiye'ye yaklaşık 25 kilometre uzaklıkta bulunan Khmeimim Hava Üssü'ne inmek üzere alçalıyordu, bu nedenle saldırıyı püskürtmek için Suriye hava savunması etkinleştirilmedi.
Kremlin'in 2018'de 15 askeriyle Khmeimim'e dönen bir Rus keşif uçağının yanlışlıkla Suriye'ye ait bir S-200 karadan havaya füzeyle vurulması gibi olaylardan kaçınmak istediğine şüphe yok. Moskova, İsrail jetlerinin Rus komutasına Suriye hedeflerine yönelik bir saldırı konusunda yeterli uyarıyı vermedikten sonra Rus Il-20 uçağını Suriye hava savunma sistemlerinin yoluna koyduğunu iddia ederek olaydan İsrail'i sorumlu tuttu.
Bununla birlikte, Il-20'nin bir İsrail F-16 jeti tarafından vurulduğuna dair spekülasyonlar vardı, ancak durum böyle olsa bile Kremlin, olayı olağan sözlü kınamanın ötesine geçmedi.Trajik olay, Rusya ile İsrail arasındaki ilişkileri etkilemedi. Suriye'de faaliyet gösteren Rus ordusu, İsrail'in İran ve Suriye hedeflerini vurmasını engelleme gücüne sahip olsa da Rusya, İsrail'in Suriye'deki faaliyetlerine sürekli göz yumuyor.
Kremlin'in, İsrail'in Rusya ile yaklaşan bir savaş korkusunun olduğu Ukrayna'ya gelişmiş insansız hava araçları sağlayarak yanıt verebileceğinden endişe duyduğu iddia ediliyor.Bu nedenle Rusya, İsrail ile bağlarını tehlikeye atmamak için de saldırılara göz yumuyor olabilir.
Rusya’nın İsrail saldırılarına göz yummasının ve herhangi bir karşılık vermemesinin nedeni, Suriye’de çok güç kazandığını düşündüğü İran’ı dengelemek ve nüfuzunu azaltmaya çalışmaktır. Rusya, Suriye’de herhangi bir aktörün kendisinden daha fazla güçlenmesini kabul etmeyecektir. İran, yaklaşık 10 senedir Esad rejimine açık veya örtük önemli ölçüde destek vermiştir. İran’ın Suriye sahnesinden silinmesi kolay olmasa da, İran’ı İsrail ile dengelemek Rusya’nın en büyük kozu olarak görünüyor. Ancak İsrail bunu fırsat olarak görmesi, Rusya’nın İran’a karşı kendisini desteklediğini sanması da büyük bir yanılgıya işaret ediyor. Çünkü Rusya, İran ile stratejik ittifakını bozmaya yanaşmayacaktır.
İsrail, İran’ın nükleer silaha sahip olmasından dolayı bölgede kendisini huzursuz hissediyor. Nükleer bir İran ile yaşamaktan kaynaklı çekincesi, ABD’ye rağmen Rusya’ya yakınlaşmasının en önemli nedenini oluşturuyor. İsrail ayrıca son dönemlerde Körfez ülkeleriyle Suriye’nin arasındaki buzları eritmek için üst düzey çaba sarf ediyor. Bunun nedeni ise Körfez ülkeleri ile Suriye’nin yakınlaşmasının Suriye’deki İran nüfuzunu azaltacağına yönelik tahminidir. Ayrıca da Suriye'nin Sünni ülkelere yakınlaşması ile İran ve diğer Şii varlıkları sınırları içinden çıkaracağı tahmininde bulunuyor.
İsrail, İran’ın nükleer silahından duyduğu rahatsızlığın yanı sıra, İran’ın Esad'a verdiği desteği Suriye-İsrail sınırında askeri bir dayanak elde etmek için bir kılıf olarak kullanmasından da endişe ediyor. Bu, İran’ın İsrail’i engelleme sözü ile tamamen tutarlı bir davranış olarak görünüyor.
İsrail bu yıl, İran’ın nüfuzunu kırmaya yönelik birçok hamle yapacaktır. Uzmanlar, uluslararası toplumun İran’ın programını engelleyememesi durumunda İsrail’in İran’ın nükleer tesislerine saldırısını da gündemde tutuyor. Ancak İsrail’in İran’a yönelik saldırıları devam ederse Hizbullah buna kayıtsız kalmayacak ve İsrail’e saldıracaktır.
Kaynak: Suriye İnsan Hakları Gözlemevi,The Times of Israel.
