Bu Ayrılığın nedeni; Rum basınına göre, AKEL'in ortakları DİKO ve EDEK, Hristofyas'ın müzakerelerde yaşananlar konusunda 5 Şubat 2010, Cuma günü ulusal konsey toplantısında verdiği bilgilerin ardından, müzakerelerde büyük bir ilerleme sağlanamadığı görüşünde olmadığıdır
Kısacası, Hristofyas'ın müzakerelerdeki tutumundan bu iki partiden biri olanEDEK, Hristofyas'ın müzakerelerde, "dönüşümlü başkanlık, Türkiye kökenli 50 bin KKTC vatandaşının çözümden sonra da adada kalması ve ağırlıklı oy" konularını kabul etmesine karşı çıkıyor.
DİKO'nun basın sözcüsü Fotis Fotiu, Hristofyas'ın dönüşümlü başkanlık önerisini geri çekmesi gerektiğini, partisinin dönüşümlü başkanlık içeren bir anlaşmaya kesinlikle oy vermeyeceğini açıkladı.
Buna benze bir açıklama Rum Ortodoks kilisesinden birkaç hafta önce gelmiş, Ortodoks papazlar Pazar ayini çıkışında "Dönüşümlü başkanlık sistemi ve çapraz oy uygulamasına karşı birleşilmesi gerektiği " görüşünü savunan bir broşür dağıttırmıştı.
Bu gün Rum Siyasetinin temel taşları olan ve görüşmelerde ki tutumu nedeniyle koalisyondan çekilme kararı alan bu iki siyasi partiyi yakından tanıyınca, bu tavırlarının nedenlerini anlayabiliriz sanırım.[1]
Milliyetçi Sosyalist Parti, "EDEK":
Makarios, 1969 yılında milletvekilliği seçimlerinin yapılmasına karar verince sağcı Makarios cephesinde partilerin kurulması ile ilgili kulis faaliyetleri başladı. Rumların ilk siyasi partisi olan "Birleşik Parti"yi Glafkos Klerides kurunca, Makarios Klerides'i kendisine rakip gördü ve işkillenerek yandaşlarını parti kurmaya teşvik ederek oylarını bölmeyi hedefledi. Bu partilerin temel amacı, Makarios'u desteklemek, özellikle de ortaya atılan yeni siyaset konusunda Başpiskopos'u yalnız bırakmamaktı. EDEK'in doğuşu bu şekilde oldu.
Makarios'un danışmanı ve özel doktoru olan Vassos Lissaridis, bu çağrıdan sonra EDEK'i (Kinima Sosialdimokraton Eniaia Dimokratiki Enosi Kentrou) -Merkezin Birleşik Demokratik Birliği- adı altında 6 Şubat 1969 tarihinde kurarak hayata geçirdi.
1970 seçimlerinde de tekrar Lefkoşa Milletvekili seçilerek aralıksız olarak 2006 yılına kadar, tam 46 yıl Mecliste görev yaptı.
Lissaridis 1955'lerde EOKA'nın komünist kanadını kuran bir Marksist-Leninisttir. Enosis ülküsünü yaşam felsefesi olarak benimsemiş olup Yunanistan ile birleşmek fikrine sıkı sıkıya bağlıdır.
1963-64 yılları arasındaki toplumlar arası çatışmalarda RMMO (Rum Milli Muhafız Ordusu) resmen kurulana kadar "Halk Ordusu"nun yani silahlı Rum milis kuvvetlerinin komutanlığını yaptı ve kendi paralı askerlerini de "denetim" görevini yapmak üzere Çağlayan Bölgesinde konuşlandırdı. Yaşamı boyunca Türklere karşı nefret düzeyinde duygular besledi. Türk diplomatlarını öldüren terör örgütü ASALA'nın yaratıcılarından biri olarak tanınmaktadır.
Yaşamı boyunca NATO karşıtı, Arap, Ermeni ve PKK sempatizanı bir politika güttü. 17 Kasım terör örgütünün Lissaridis ile bir grup Yunanlı ve EOKA'cı Rum tarafından kurulduğu Yunan basınında yer almıştır.
1981'de Meclis Başkanı olan Lissaridis, politik gücünü kullanarak Güney Kıbrıs'ta ASALA ve PKK kamplarını kurarak terörist eğitimleri başlatmış ve ÖCALAN` da dahil olmak üzere bir çok Türkiye düşmanı teröriste Kıbrıs (Rum) Cumhuriyeti pasaportu verilmesini sağlamıştır.
Her ne kadar Vassos Lissaridis 2006 yılından beridir EDEK'in fahri başkanı ise de, EDEK'in kontrolü halen daha tamamen kendi elindedir. Türklerle ortak bir devlet kurulmasına kesinlikle karşıdır.
DIKO (Demokratik Parti), Makarios'un sıkı takipçisi ve çömezi Spiros Kiprianou tarafından 1976 yılında kuruldu. Spiros Kiprianou da aynen Glafkos Klerides gibi 1950 yılında Başpiskopos seçilen Makarios'un yanından seçildiği günden beri ayrılmayan, 1955'de EOKA'nın kuruluşunda rol alan, 1960'lı yılların başında Türkleri organize bir biçimde imha etme çalışmaları başlatılan "Akritas Planı"nın hazırlanmasında ve uygulamaya konmasında önemli görevler yapan bir politikacı.
Makarios, "Büyük Ülkü" olan Enosis'i gerçekleştiren Helen Dünyasının kahramanı olmayı ve tarihe bu unvanla geçmeyi hayal ederken, 1974 Barış Harekatı sonrasında adanın üçte birini bir daha geri alamamak üzere Türklere kaptırdığı için kahrından ölünce yerine Spiros Kiprianou seçilmişti.
Kiprianou (1976-2000) ölünce yerine Papadopulos (2000-2006), Papadopulos ölünce de yerine Marios Garoyan "Parti Başkanı" seçildi.
2004 Annan Planının tartışıldığı dönemde, DIKO plana büyük bir coşku ile karşı çıkmış ve dönemin DIKO başkanı ve Rum Cumhurbaşkanı olan Papadopulos TV'ye çıkarak ağlayarak Rum halkına "Hayır" çağrısı yapmıştı.
DIKO Kıbrıs Rum milliyetçiliğine sıkı sıkıya bağlı ve adanın sadece Rumlar tarafından idare edilmesi fikrini kendine ülkü edinmiş bir parti.
DIKO çözüme ve Türklerle ortak bir devlet kurulması fikrine de, Kıbrıs Rum Cumhuriyetini Türklerle paylaşmamak için karşıdır. DIKO'lular için Kıbrıs Rum Miliyetçiliği, Helen Milliyetçiliğinden daha önde, birincil konumda ve daha önemlidir.
Tassoscular DIKO'nun tüm alt yapısı içine halen hakim durumdadır ve bu yapılaşma da günümüz parti başkanı Marios Garoyan'ın da partiye hakim olmak ve parti için dengeleri kurmak politikasını neredeyse olanaksız kılmaktadır. Garoyan hala daha parti başkanlığında eğreti olarak oturmaktadır. Bir olasılıkla 2010 yılı içinde veya en geç 2011 yılında Başkan Vekili Yorgos Kolokasidis Tassoscular tarafından DIKO'nun başına getirilecektir.
Garoyan'ın izlediği strateji gerçekte hükümetten çekilmek değil, müzakerelerle ilgili eleştirilerini arttırmak ve iki halkın liderleri arasında yapılan görüşmeleri içten sabote etmektir. Zaman zaman ortaya attıkları hükümetten çekilme tehditlerini pek yerine getirmek gibi bir niyetleri de yoktur. İstifa konusu kaçınılmaz olarak gündeme geldiğinde, hükümetten kendi istekleri üzerine ayrılmak yerine bir mağdur olarak "kovulmuşlar" tanımı altında ayrılmanın alt yapısını hazırlayarak ayrılmayı tercih edeceklerdir.
Koalisyonun büyük ortağı ve Başkan Hristoyas`ın partisi AKEL (Çalışan Halkın İlerici Partisi), 1926 yılında, Yunanistan ile Kıbrıs'ın birleşmesi ülküsü olan Enosis'i savunan Helen milliyetçilerine ve bu düşüncedeki siyasetçilere karşı "Kıbrıs Komünist Partisi" adı altında kurulmuş olan bir parti. 1931 isyanından sonra Birleşik Krallık Koloni İdaresince adada uygulamaya konan sıkıyönetim nedeni ile faaliyetleri yasaklanan parti, 1941 yılında Koloni İdaresinin Kıbrıslı Türk ve Rumları çok düşük ücretlerle çalıştırmasını önlemek için AKEL ismiyle tekrar kuruldu. Destekçileri de o dönemde Yunanistan'ı ele geçirmek isteyen komünist kuruluşlardı.
AKEL,SSCB`nin Kıbrıs projesi olmasına rağmen, 1966 yılında Makarios AKEL'in tam desteği ile Rum Temsilciler Meclisinden ENOSİS kararını "oybirliği" ile geçirebildi.
İşte bu siyasi tabloya baktığınızda, dayatılan çözüm adı altında Kıbrıs Türklerini gelecekte ne gibi bir oyunun beklediği tahmin etmekte zorlanmazsınız. Her üç partinin ortak özelliği "ENOSİS" olan politikalarıyla, hiçbir zaman Ada`da ki Türk varlığı kabul edilmedi ve edilmeyecektir.
Bu gün aralarında ki anlaşmazlığın temel nedeni, Türk varlığını asimile ederek yok etme planının AKEL`in geniş bir zamana yayma isteğine karşı çıkmaktan başka bir şey değildir. Hedefledikleri sonuçta her hangi bir anlaşmazlık yoktur.
__________________________
[*] 21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü Kıbrıs Balkan Araştırmaları Bölümü Başkanı.
[1] Prof. Dr. Ata ATUN, Rum Siyasi Hayatı, (www.kibrispostasi.com)
