Bir Kuşak, Bir Yol ya da Kuşak-Yol Projesi, Kuşak Yol Girişimi, Kuşak Yol İnisiyatifi veya OBOR (One Beld One Road) olarak da bilinen yüzyılın konsepti,  Çin devlet başkanı Xi Cinping’in 2013 yılı sonunda Orta Asya ve Güney Asya ülkelerine gerçekleştirdiği bir dizi ziyaret sırasında duyurduğu ve İtalya’nın da işbirliği ile 2049 yılında bitirmeyi planladığı, Çin-Roma medeniyeti birliği olarak da yorumlanan modern ipek yolu projesini ifade etmektedir.

Dünyanın en büyük ve en önemli ticaret projeleri arasında ilk sırada yerini alan Kuşak-Yol Projesi ile dünya adeta yeniden dizayn edilmektedir. Xi Cinping ilk olarak, 7 Eylül 2013’te Kazakistan’ın Nazarbayev Üniversitesi’nde yaptığı konuşmada, kadim ipek yolu ülkeleri arasında ‘İpek Yolu Ekonomi Kuşağı’ oluşturulmasından bahsetse de bu projenin tasarlanması, planlanması, hayata geçirilmesi çok daha eskiye dayanmaktadır. Özellikle Türkiye açısından değerlendirebilme bağlamında yeri geldiğinde tarihin tekerrür ettiği kısma değinilecektir.

Bugün Türkiye dâhil dünyada birçok ülkenin, birçok toplumsal kesimin konuştuğu bir mesele haline gelen Kuşak-Yol Projesi, temelinde Çin ile Avrupa arasında var olan büyük ticari hacmi ilerletmeyi, geliştirmeyi ve onunda ötesinde Çin’den Avrupa’ya lojistiği kolaylaştırmak, maliyeti düşürmek ve mesafeleri kısaltmak hedefini bulunduran, yüzyılın dev projesi olarak adlandırılmaktadır.

Bazı çevrelerce, ABD’nin küresel hegemonyasını tekrarlatan bir nitelik taşıdığı için eleştirilmektedir.  Bazı çevrelerce ise Çin’in kapladığı alan, Geniş Avrasya coğrafyası, birazda Doğu Afrika olarak görüldüğü için küresel bir kapasitede olduğu düşünülmemektedir. Fakat şu an için o kapasitede değildir. İlerisi için arka planda yatan nedenlerle birlikte çok daha tehlike arz edebilecek senaryolar mevcuttur.

Kuşak-Yol Projesi, karasal olarak kadim ‘İpek Yolunun Canlandırılması’  şeklinde özetlenebilecek şekilde Çin’den bir malın demiryollarıyla  Avrupa’ya ulaşmasını içermektedir. Deniz yoluyla kıyasladığımızda ortalama 40 gün süren mesafeyi yarı yarıya indirmektedir. Hava yoluyla kıyaslandığında ise maliyetleri 5’te 1 oranına kadar indirebilmektedir. Bakıldığında hem mesafe hem de maliyet açısından müthiş bir avantaj olduğu görülmektedir.

Temelinde yeni tren yolları, yeni limanlar, yeni otoyolları, telekomünikasyon alt yapısının iyileştirilmesi, enerji-maden çalışmalarının yapılması bulunmaktadır. Kuşak-Yol Projesinde birden fazla alt güzergâhların olduğu bilinmektedir. Bunlardan bir tanesi Çin-Moğolistan-Rusya güzergâhıdır. En çok rağbet görüleni ise Çin-Kazakistan-Rusya-Belarus üzerinden Avrupa’ya ulaşan güzergâhtır. Bir de tarihi olan Çin-Orta Asya-İran ve orta koridor olarak nitelendirilen Türkiye üzerinden Avrupa’ya ulaşan güzergâhtır.  

Çin, Tarihi İpek Yoluna atıflar yaparak, dünya toplumları hafızasındaki olumlu imaja yatırım yapmaktadır. Hedeflenen iletişim ve ulaşım projeleri ‘’ipek yolu’’ adlarıyla anılmaktadır: ‘’demir ipek yolu’’, ‘’kara ipek yolu’’, ‘’deniz ipek yolu’’, ‘’hava ipek yolu’’ ve ‘’dijital ipek yolu’’ gibi. Çin böylece dünya toplumlarının projeyi kolay anlamaları ve güven oluşmasını sağlamaya çalışmaktadır. Burada üzerine tartışılması gereken önemli bir konu mevcuttur ve özellikle işin orta koridorunu oluşturan Türkiye açısından önem arz eden bir durumdur. Kuşak-Yol Projesi Türkiye için avantajlı bir proje midir yoksa değil midir? Bunun üzerine bir değerlendirme mutlaka yapılacaktır. Ancak öncesinde Kuşak-Yol Projesine dâhil olan ülkeleri, Avrupa açısından Kuşak-Yol Projesi, Avrupa’nın ekonomik anlamda çarkını döndüren başat güçler özelinde Almanya, İngiltere, Fransa ve İtalya değerlendirmelerinin yapılması projenin oluşturduğu dizaynlar açısından büyük önem arz etmektedir.

Kuşak Yol Projesine Dâhil Ülkeler

Küresel ekonominin ve hatta siyasetin geleceğini tepeden tırnağa değiştirecek Kuşak-Yol Projesi, Türkiye’yi de içine alan yapısıyla, önümüzdeki 50 seneyi şekillendirecektir. 1 trilyon dolarlık yatırımı ve 3 milyardan fazla nüfusu bünyesinde taşıyan proje, 64 ülkeyi içermektedir. Güzergahlar şu şekilde sıralanabilir:

*Çin- Moğolistan- Rusya

*Çin- Merkez ve Batı Asya

*Çin- Hindi Çini Yarımadası

*Çin- Pakistan

*Çin- Bangladeş- Hindistan- Myanmar

Türkiye, bu koridorlar içinde Orta Koridor olarak adlandırılan Çin- Merkez ve Batı Asya Koridoru üzerinde yer almaktadır.

Projede Türkiye dâhil 64 ülke bölge bölge şu şekilde sıralanmaktadır:

• Doğu Asya:Çin ve Moğolistan
• Güneydoğu Asya:Brunei, Kamboçya, Endonezya, Laos, Malezya, Myanmar, Filipinler, Singapur, Tayland, Timor-Leste, Vietnam
• Orta Asya:Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Türkmenistan, Özbekistan
• Ortadoğu ve Kuzey Afrika:Bahreyn, Mısır, İran, Irak, İsrail, Ürdün, Kuveyt, Lübnan, Umman, Katar, Suudi Arabistan, Filistin, Suriye, Birleşik Arap Emirlikleri, Yemen
• Güney Asya:Afganistan, Bangladeş, Bhutan, Hindistan, Maldivler, Nepal, Pakistan, Sri Lanka
• Avrupa:Arnavutluk, Ermenistan, Azerbaycan, Belarus, Bosna Hersek, Hirvatistan, Çekya, Estonya, Gürcistan, Macaristan, Letonya, Litvanya, Makedonya, Moldova, Karadağ, Polonya, Rusya, Sırbistan, Slovakya, Slovenya, İtalya, Türkiye, Ukrayna

Türkiye Güzergâhı

Trenlerin; Konya, Malatya, Erzurum, Trabzon, Ankara, Kayseri, Bilecik, Bursa, İzmit, Kocaeli, Edirne ve İstanbul’dan geçtiği bilinmektedir.

AB’nin OBOR’a Bakış Süreci, Başat Ülkeler Bazında Değerlendirmeler