Rus enerji devi olan Nord Stream, Baltık Denizi’nde bulunan bir doğalgaz hattıdır. Rusya’daki Vıborg şehrinden Almanya’daki Greifswald kasabasına kadar uzanmaktadır.
Orijinal Nord Stream’i oluşturan Greifswald yakınlarındaki Vyborg’dan Lubmin’e uzanan iki aktif boru hattını ve Ust-Luga’dan Nord Stream 2 olarak adlandırılan Lubmin’e uzanan yapım halindeki iki boru hattını daha içerir. Nord Stream’in ilk hattı Mayıs 2011’de atılmıştır ve 8 Kasım 2011’de açılmıştır. Nord Stream 2’ye, 2018 – 2019’da başlanmıştır fakat yaklaşık 2 bin 500 kilometre uzunluğunda olacak doğal gaz boru hattının inşaatı, ABD’nin ‘’yaptırım tehditlerinin’’ ardından Aralık 2019’da durdurulmuştur.
Geçtiğimiz yılın Aralık ayında Rusya, ABD yaptırımları nedeniyle bir yıl ara verdiği Kuzey Akım 2 projesi boru hattının inşasına yeniden başlanmıştı. Rusya’nın en büyük şirketi ve dünyada en fazla doğal gaz çıkartan kuruluş olan Gazprom’un, 2021 yılının Mart ayında yaptığı bir açıklamada: ‘’Amerika Birleşik Devletleri'nin (ABD) baskılarına rağmen Kuzey Akım 2 doğal gaz boru hattının inşasının bu yılın sonuna kadar tamamlanacağını’’ duyurmuştu.
ABD, Rus Canavarından Neden Bu Kadar Korkuyor?
ABD’de 20 Ocak’ta göreve gelen Joe Biden yönetimi, selefi Donald Trump dönemindeki Kuzey Akım 2’ye yönelik yaptırım politikasını sürdüreceği mesajını vermişti. Son olarak NATO dışişleri bakanları toplantısı çerçevesinde Alman mevkidaşı Heiko Maas ile ilk yüz yüze görüşmesini yapan ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken de projeye karşı oldukları ve projeye katılan şirketlere yaptırımdan kaçınmayacakları mesajını vermişti.
ABD, Rus doğal gazını Baltık Denizi üzerinden Almanya'ya taşıyacak Kuzey Akım 2 boru hattı projesine, Avrupa’nın Rusya’ya enerji alanındaki bağımlılığını artıracağı gerekçesiyle karşı çıkmaktadır. Washington ayrıca, projenin Rusya’nın bölgedeki nüfuzunu artıracağı ve Ukrayna’yı baypas ederek zaten kırılgan durumdaki ülkeyi transit ücret gelirlerinden mahrum bırakacağı endişesini ise defalarca kez dile getirmiştir. Ki burada asıl önem arz eden nokta ise ABD’nin Ukrayna üzerinden olan politikalarına dair endişeleridir.
Proje Avrupa’nın Değil, Almanya’nın Meselesidir
Başta Almanya olmak üzere Avrupa’ya Rus gazı tedarikini artırması planlanan Kuzey Akım 2 doğal gaz boru hattı projesi, Rusya ve ABD’nin Avrupa’daki “Jeoekonomik Savaşı”na dönüştü.
Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Aralık 2020’de söz konusu projenin geleceğinin Almanların elinde olduğunu söylemişti. Aynı zamanda AB üye ülkelerinden bazıları projenin bir Avrupa projesi olmadığını ve Almanya’nın meselesi olduğunu belirtmişti.
Fakat 2021 yılının Ocak ayında Avrupa Parlamentosu (AP), Rus muhalif siyasetçi Aleksey Navalnıy’a hapis cezası verilmesi nedeniyle Rusya’ya yaptırımların artırılmasını talep ederek Rusya’nın Avrupa enerji piyasası üzerindeki etkisinin çok arttığını vurguladı. AP tarafından, Kuzey Akım 2 projesinin de durdurulması talep edildi.
AB içinde Almanya, Hollanda ve Avusturya, Rus gazını taşıyacak söz konusu boru hattının tamamlanmasını isterken Polonya, Litvanya, Ukrayna ve Slovakya projeye muhalif kalmaktadır.
Almanya, Kuzey Akım 2’yi tamamen ekonomik bir proje olarak sunarken Rus muhalif siyasetçi Aleksey Navalni'n zehirlenmesi sonrası Alman hükümeti projeyi iptal etmesi için güçlü baskı altında kalmıştır. Alman hükümetinin artan baskılara direnmesi dikkati çekerken 15 Ocak’ta ise Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas, Rus gazını Almanya’ya taşıması planlanan Kuzey Akım 2 doğal gaz boru hattı projesinin akıbeti konusunda yeni ABD yönetimiyle hükümet düzeyinde istişarelerde bulundu.
ABD, Kuzey Akım 2’ye Yönelik Yaptırımlardan Kısmen Vazgeçti
Geçtiğimiz günlerde Joe Biden yönetimi, Rus doğal gazını doğrudan Almanya’ya nakledecek olan Kuzey Akım 2 projesini inşa eden şirkete yönelik yaptırımlardan vazgeçtiğini bildirdi.
ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken'ın Kongre’ye sunduğu raporda, ‘’Nord Stream 2 şirketinin CEO’su Matthias Warnig ve şirketin dört diğer çalışana yönelik yaptırımlardan vazgeçilmesinin ABD’nin ‘ulusal çıkarları’ ile örtüştüğü’’ ifade edildi. Söz konusu yaptırımların ABD’nin Almanya, AB ve Avrupa’daki diğer müttefiklerle olan ilişkisine zarar verebileceği belirtildi.
Geçtiğimiz günlerde Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Sözcüsü Peter Stano, ABD’nin yaptırımlardan vazgeçmesini yorumladı. Sputnik’e konuşan Stano, ‘’ABD’nin Avrupalı ortaklarla ilişkilerde, bu projeyle ilgili endişelerine tepki olarak yaptırımları değil, diplomasiyi tercih etmeye karar vermesini not ettik’’ ifadelerini kullandı.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’in Nord Stream 2 AG şirketi ve yönetimini yaptırım kapsamından çıkarma kararı aldığını anımsatan AB Komisyonu Sözcüsü, bu adımın Biden yönetiminin ‘Avrupa ile ilişkileri onarma’ taahhüdüne uygun olduğunu söyledi.
Burada Stano’nun da belirttiği üzere ABD’nin, hızlı ve tepkisel kararlar almak yerine, Brüksel ile olan ilişkilerini iyileştirmek adına bir adım attığı görülmüştür.
Türk Akım’daki Şirkete Yaptırım
Alman haber ajansı DPA’nın rapora dayandırdığı haberinde, ABD’nin yaptırım yasaları uyarınca, Kuzey Akım 2 ve Rus doğal gazını Türkiye’ye taşıyacak Türk Akım projeleri kapsamında boru döşeme işini üstlenen dört Rus gemisine ise yaptırım uygulanacağı kaydedildi. Ayrıca, dört Rus şirkete de yaptırım uygulanacağı belirtildi. Ancak Kuzey Akım 2 projesinin sonuna gelinmiş olması nedeniyle, ABD’nin projenin tamamlanmasını engellemeyeceği tahmin ediliyor.
Projenin maliyetinin yarısını Rus kamu enerji şirketi Gazprom, diğer yarısını ise Alman şirketleri Wintershall ve Uniper’in yanı sıra Fransız Engie, Avusturyalı OMV ve İngiltere – Hollanda ortaklığındaki Royal Dutch Shell üstleniyor. Toplam maliyeti 10 milyar avro civarında olması beklenen Kuzey Akım 2 projesiyle yılda 55 milyar metreküplük Rus gazı Baltık Denizi üzerinden Almanya’ya sevk edilecek.
Kaynak
https://tr.wikipedia.org/wiki/Nord_Stream
https://en.wikipedia.org/wiki/Nord_Stream
https://www.dw.com/tr/gazprom-kuzey-ak%C4%B1m-2-bu-y%C4%B1l-tamamlanacak/a-57019991
https://tr.euronews.com/2020/12/11/rusya-kuzey-ak-m-2-projesi-boru-hatt-insas-yeniden-baslad
https://www.dw.com/en/nord-stream-2-us-to-waive-sanctions-against-leading-company/a-57577345
https://www.bbc.com/news/world-us-canada-57180674
