Şam’ın katılımı, Suriye Planlama ve Uluslararası İşbirliği Otoritesi Başkanı Fadi el-Khalil ve Çin’in Suriye Büyükelçisi Feng Biao tarafından bir mutabakat zaptı imzalanmasıyla Salı günü düzenlenen törenle başlatıldı.
Resmi Suriye Arap Haber Ajansı tarafından yayınlanan ve Suriye otoritesi tarafından paylaşılan bir raporda, hareketin Çin ve girişime dahil olan ortak ülkelerle mal, teknoloji ve sermaye değişimi dahil olmak üzere çeşitli alanlarda işbirliği fırsatlarını genişleteceği belirtildi.
Çin’de yaklaşık 150 ülke veya Birleşmiş Milletler üye devletlerinin dörtte üçünden fazlası Kuşak ve Yol Girişimi’nin bir parçası olarak sayılıyor ve bunların çoğu katılım üzerine mutabakat zaptı imzalamış durumda. 32 uluslararası kuruluş da dünya çapında ticaret ve yatırım vaat eden projeler ağında yer alıyor.
Girişim, adını bir zamanlar Asya’dan geçen ve Orta Doğu’nun Afrika ve Avrupa’nın kavşak noktası olduğu antik İpek Yolu’ndan alıyor. Suriye’nin Kuşak ve Yol Girişimi’ne resmi girişi, Arap ülkesini içine çekecek bir çatışma ilk kez 2011’de patlak verdiğinde, Pekin erken dönemde Esad’ın siyasi destekçilerinden biri olarak ortaya çıktığı için çok bekleniyordu.
Nisan 2019'da Suriye, Başkan Esad'ın şunları söylediği Pekin'deki ilk resmi BRI zirvesine katılmaya davet edilmişti. Esad“Çin hükümetine Kuşak ve Yol metodolojisine uygun olarak yaklaşık altı proje önerdik ve hangi projenin veya projelerin onların düşüncelerine uygun olacağını duymayı bekliyoruz. Sanırım bu altyapı geliştirildiğinde, zamanla, Suriye'den geçen İpek Yolu (Kuşak ve Yol İnisiyatifi) kaçınılmaz bir sonuç çünkü bu sadece bir harita üzerinde çizeceğiniz bir yol değil” demişti.
5 Kasım'da Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad ile görüşmüş ve “Suriye tarafının Kuşak ve Yol Girişimi ve Küresel Kalkınma Girişimi'ne katılımını memnuniyetle karşılıyoruz” dedi ve yeniden yapılanma, kalkınma ve Suriye'nin egemenliğini ve toprak bütünlüğünü savunma çağrısında bulunmuştu.
Esad'ın yeniden seçilmesiyle aynı zamana denk bir zamanda Çin, Suriye'nin çok yönlü krizini büyük ölçekli yeniden yapılanmaya, yasadışı yaptırımlara son vermeye ve Suriye'nin egemenliğine saygı duymaya odaklanan dört maddelik bir öneriye imza atmıştı. Buna karşılık Suriye, Sincan, Tibet, Tayvan ve Hong Kong'daki batı destekli ayrılıkçı hareketler karşısında Çin'in toprak bütünlüğüne desteğini yeniden teyit etmişti.
Çin ve Suriye, şu an için ayrıntılar söz konusu olduğunda kartlarını göğüslerine yakın tutuyor. Ancak Esad'ın Suriye'ye yönelik daha önceki stratejik vizyonunu yeniden gözden geçirerek, Esad'ın dilek listesi hakkında bazı isabetli tahminlerde bulunmak mümkün.
Spesifik olarak, bu, Esad'ın 2004'ten 2011'e kadar savunduğu ve Suriye'nin yok edilmesi hedeflendiğinde gözden kaybolan Beş Deniz Stratejisi.
Kısaca Beş Deniz stratejisi
2009 yılındaki bir röportajda, Başkan Esad bu projeyi tutkuyla anlatmıştı. Beş Deniz stratejisi, Akdeniz, Basra Körfezi, Karadeniz, Kızıldeniz ve Hazar Denizi'nin su sistemlerini Suriye'ye bağlayan demiryolu, yol ve enerji şebekelerinin inşasını içeriyor. Proje, Mackinder'ın dünya adasının çeşitli uluslarını bir uyumlaştırma, entegrasyon ve kazan-kazan endüstriyel işbirliği programı arkasında birleştiren mantıklı bir düğüm görevi görüyor.
“Suriye, Türkiye, Irak ve İran arasındaki ekonomik alan bütünleştiğinde, Akdeniz, Hazar, Karadeniz ve Basra Körfezi'ni birbirine bağlayacağız. Biz sadece Ortadoğu'da önemli değiliz. Bu dört denizi birbirine bağladığımızda, yatırım, ulaşım ve daha pek çok konuda tüm dünyanın kaçınılmaz kesişimi haline geliyoruz.”
2011 yılına kadar Esad, Beş Deniz projelerini başlatmak için Türkiye, Romanya, Ukrayna, Azerbaycan, İran, Irak ve Lübnan ile delegasyonlara liderlik etmiş ve anlaşmalar imzalamıştı. Bu, Libya Devlet Başkanı Kaddafi'nin Sudan, Etiyopya ve Mısır'ı içeren bir uluslar koalisyonunun yanı sıra tarihin en büyük su projesi olan Büyük İnsan Yapımı Nehir'i inşa etme aşamasında olduğu bir zamanda yapıldı.
ABD son on yılı küresel hegemonyasını kabul etmeyen uluslara, kurumlara ve bireylere yaptırımlar ve cezalar uygularken, Çin, Batı Asya ve Afrika devletlerini BRI'ye katıyor. Bugün 17 Arap ülkesi ve 46 Afrika ülkesi projeye katılıyor.
Kaynaklar: https://thecradle.co/Article/investigations/4371
newsweek.com
