Geçtiğimiz günlerde, sözde Kürdistan Bölgesi Başkanı Neçirvan Barzani, Erbil’de ilk defa bir Arap kanalına (Al Sharqiya News) çıkarak röportaj verdi. Kritik konular üzerindeki fikri altyapılarını görmek için önemli diyalogları mercek altına aldık.

Barzani tarafı “Federe Bölge Deneyimi (sözde) Kürdistan Bölgesinde başarılı oldu mu?” sorusuna, federe bölge meselesinin anayasal bir mesele olduğu yönünde yanıt verdirken bunun Irak Anayasası’nın dışında olmadığını ileri sürdü. Irak Anayasası’nın bölge oluşturma hakkını tanıdığını iddia eden Barzani şöyle devam etti:

“Bölgede oldukça başarılı bir deneyime sahibiz ve şu anda (sözde) Kürdistan Bölgesi yönetimi kendine bağlı vilayetlere ademi merkeziyetçi yetkiler vermenin yollarını araştırıyor. Sayın Başbakan ve (sözde) Kürdistan Bölgesi hükümeti dokuzuncu kabinesi de şu anda bu konuyu inceliyor. Konu biraz da zamanlamaya bağlı. Bunu isteyen her bölge kendi özgünlüğüne göre durumunu incelemeli ve vatandaşlarına daha fazla hizmet sunmanın en iyi modeli nedir, bunu açığa çıkarmalıdır.”

Ülkede tartışma yaratan, anayasanın ilgili maddesi 140. Maddedir. Bu madde 58. Maddedeki Temsilciler Meclisi ve yasama sürecine işaret etmenin yanı sıra yürütmenin normalizasyon ve nüfus sayımı gibi şartları taşıması gerekliliğine vurgu yapmıştır. Devamında ise Kerkük ve diğer ihtilaflı bölgelerde (ki burada Kürtlerin idaresindeki yerler kastedilmektedir) yürütmenin referandumla vatandaşların iradesini belirleyerek hareket etmesi aktarılmıştır.

Erbil’deki Komel ve Yekgırtuparti görüşmelerinin ardından dün Süleymaniye’ye geçen Barzani Ekim’de gerçekleşecek olan Irak Parlamentosu seçimlerine yönelik olarak, “Seçim yöntemi ve sistemi şimdiden ittifak kurmak için uygun olmayabilir. Ancak hiç şüphe yok ki seçimlerden sonra ortak görüşe ihtiyaç olacaktır. Tüm partilerle işbirliği için bir çerçeve bulmalıdır. Birlik olduğumuzda Bağdat’tan taleplerimizin bir kısmını sağlayabileceğiz. Ancak parçalı olursak, ilk elden zarar eden (sözde) Kürdistan Bölgesi olacaktır. (Sözde) Kürdistan Bölgesi Başkanlığı'nın tüm çabaları da bu birliğini sağlamak içindir” ifadelerini kullandı. Daha öncesinde kamuoyu tarafından başbakanlık düşünüp düşünmediği sorusuna da “neden olmasın” yanıtını vermişti.

Bölgede, sözde Kürdistan temsilcileri, yurtdışından politik ve mali olarak desteklenirken Türkmenler ise pasifize ediliyor. Bunun yakın tarihteki örneği;  Irak Türkmen Cephesi Lideri Erşat Salihi'nin istifa ettirilmesidir. Yukarıda söz edilen ve özellikle vurgulanan "Temsilciler Meclisi ve yasama sürecine işaret etmenin yürütmenin normalizasyon ve nüfus sayımı gibi şartları"nı kapsayan,  58. Maddeden istifade edebilmek ve amaçları doğrultusunda kullanmak için Türkmen nufüsüna da  müdahale edildiği gözlerden kaçmamalıdır. 

Öte yandan, bölgedeki bu sorun hem soydaşlarımıza yapılan müdahale açısından hem sınırımızdaki bir milli güvenlik sorunu olması açısından Türkiye’nin proaktif bir politika geliştirmesi gerekmektedir. Bu noktada, Türk Hükumeti’nin geç olmadan gerekli tedbirleri alması gerektiği değerlendirilmektedir.

KAYNAK

https://www.rudaw.net/kurmanci

https://www.alsharqiya.com/en

constituteproject.orgدستورالعراقالصادرعام 2005