Savaşan kaybedebilir,

savaşmayan kaybetmiş demektir.

(Bertolt Brecht)

            Giriş

         2014 yılı karmaşık ve kargaşalı bir yıl oldu. Ortadoğu’da IŞİD ile yeni bir dönem başlarken, Rus kuvvetleri Kırım’ı ele geçirdi. Doğu Ukrayna’da durum hala gergin, öyle ki durumun kontrolden çıkmaması için geçen hafta Merkel ve Holland acele birlikte Moskova’ya gitiler. Çin yakın denizlerinde egemenliğini korumak için askeri güç kullanmaktan çekinmeyeceğini gösteriyor. Japonya kendi yolunda artan bir şekilde iddialı bir strateji izliyor. İran Ortadoğu’daki emellerini Suriye, Irak ve Hizbullah üzerinden sürdürüyor. Kuzey Kore ABD’yi test ediyor. Arjantin’de ekonomi düzeldikçe, hükümet 1982 Falkland’ını hatırlatan şekilde Malvina adalarından behsediyor. Her zaman olduğu gibi giriş bölümünde önce büyük resmi özetleyelim; önümüzdeki 30 yılın üç büyük savaşı; başını ABD’nin çektiği koalisyon güçleri ile İran, Kuzey Kore ve Çin arasında yaşanacak. ABD’nin füze savunma sistemi bu üç savaşın bileşke güç çarpanı kabiliyeti olacağı için önemlidir. Bu yüzden en fazla silahlanma sanıldığı gibi Ortadoğu’da değil, Güneydoğu Asya bölgesinde görülmektedir. Asya-Pasifik bölgesini pivot (eksen) bölge seçen ABD, bu savaş için 2011 yılında Hava-Deniz Muharebe (ASB[1]) Konseptine geçtiğini resmen ilan etti. Konsepte göre; ABD, Güney Çin Denizi’nden başlayarak geriye doğru üç halka halinde tertiplenecek koalisyon güçleri ile balistik ve cruise füzeleri, gelişmiş denizaltı ve savaş uçakları, elektronik savaş ve mayın gemileri kullanarak Çin’in hakkından gelecektir. Çin’in peynir gözenekli savaş stratejisi (A2/AD[2]), Amerikan gemilerini bölge bölge vurarak ablukayı yok etmeyi ve öncelikle Tayvan’ı ele geçirmeyi öngörmektedir. Rusya’nın elinden artık Kırım’ı alamayacağını bilen ABD, Rus coğrafyasında vekilli savaşların hazırlığına başladı. Avrupa orduları ise ABD’nin otlakçısı olmaya devam ediyor. Avrupa’nın temel sorunu milliyetçiliğin aşılamaması ve ortak bir güvenlik vizyonu geliştirme güçlüğüdür. Türkiye dâhil dünyanın diğer orduları ise yamalı bohça olma özelliğini sürdürüyorlar. 2015’e girerken, güvenlik ve savunma politikaları büyük bir değişimden geçiyor. Bunlardan en önemlisi artık orduların savaşları kazanamadığı gerçeği ve yeni çözümler düşünme zamanıdır. Güvenlik ve savunma anlayışındaki entelektüel değişimleri başka bir çalışmaya bırakarak, bu makalede, dünya ordularının kuvvet ve kabiliyet bazında yaşadığı değişimlere odaklanacağız.

            ABD ordusu Asya-Pasifik savaşı için yenilikler peşinde..

     ABD, dünya savunma harcamalarının %40’ını tek başına yapıyor. Bu rakam kendisinden sonra gelen 12 ülkenin savunma bütçesinin toplamından fazladır. Amerikanın savaş gücünün sinir sistemi uydular ve fiber optik veri linkleridir. Bunlarla kuvvetlerini koordine etmekte, güdümlü silahlarını hedeflerine yöneltmekte ve insansız Predator gibi hava araçlarına manevra yaptırmaktadır[3]. Çin’e karşı Hava-Deniz Savaşı konseptinin kabul edilmesi ile ABD yatırımları görünmez uçaklar, uzun menzilli bombardıman kabiliyetleri, hassas füze atan denizaltılar ve diğer yüksek teknolojili silahlara ayrıldı. ABD ordusunun en büyük problemi artık gönüllü sisteminin hem sayı hem de nitelik olarak istenen insan gücü ihtiyacını karşılayamamasıdır[4]. Bu yüzden bütün kuvvetler, çalışma üstüne çalışma yapmakta ve orduyu cazip hale getirecek projeler geliştirmektedir. Dünyanın en büyük konvansiyonel güce sahip ABD; 19 uçak gemisi (dünyanın geri kalan ülkelerinde 12 adet var)[5]ve dünya genelindeki askeri üsleri ile küresel bir güç projeksiyonuna sahiptir. ABD’nin askeri alandaki teknoloji üstünlüğü temel olarak şu kuvvet çarpanlarına dayanmaktadır[6];

       - ABD’nin stratejik caydırıcılığının ana unsuru olan Ohio sınıfı Balistik füze denizaltıları (SSBN); Amerikan nükleer üçlü ayağının en önemli parçası olan 14 denizaltı, zamanının %68’ini denizde sefer halinde geçirmektedir. Her bir denizaltıda 336 nükleer başlık, 24 Trident II D-5 balistik füze ve 4 MK48 torpido bulunmaktadır. Füzeler GPS ile güdülmekte, 7.360 km. menzilde hedefi 90-120 metre hata ile vurabilmektedir.

            - B-2 Görünmez Bombardıman Uçağı; eski B-52’e göre daha fazla bombardıman gücü ve görünmezlik kabiliyetine sahipir. Yakıt ikmali yapmadan 6.000 deniz mili uçabilmekte ve 50 bin feet’e çıkabilmektedir. Her uçak 20 ton nükleer silah taşıyabilmekte ve delici mühimmatı patlamadan önce 200 feet kalınlığında katı betonu delebilmektedir. Halen 20 adet bulunan B-2 bombardıman uçakları, 2058 yılına kadar kullanılmak üzere teknolojik yenileştirmeye tabi tutuluyor.

        - F-22 Raptor uçağı; F-15’lerin yerini alan görünmez, süpersonik hızlı, yüksek manevra kabiliyetine sahip, çift motorlu, uzun menzilli bir uçaktır. Hava-hava, hava-kara muharip görevleri yanında istihbarat, gözetleme, keşif ve elektronik savaş kabiliyetleri vardır. 1.5 Mah’ın üstüne çıkan hızı nedeni ile ‘ilk gören, ilk vuran’ uçağı olarak tanımlanmaktadır.

       - Füze savunma sistemi; ABD anavatanını uzaktan korumak için NATO’nun kullanıldığı aşamalı füze savunma sistemidir. Füze kalkanı olarak da bilinen sistemin temelinde uzak ülkelere yerleştirilmiş alıcılar ile düşman füzelerinin ilk aşamada tespiti, sonra havada vurulması hedeflenmektedir. Başka bir deyişle ABD ve Avrupa korunurken, Türkiye kalkan olacaktır.

            Amerikan silahlı kuvvetlerinin belkemiği hava kuvvetleridir ve onun da ana unsurları şu beş sistemdir[7]; (1) Boeing LGM-30G “Minuteman III” Kıtalararası Balistik Füzeleri, (2) Norhtrop Grumman B-2 Spirit, (3) Lockheed Martin F-22 Raptor, (4) Boeing F-15E Strike Eagle, (5) Boeing KC-135.  ABD Hava Kuvvetleri; 312 bin aktif personeli ile hava ve uzay görevleri icra etmektedir. Toplam 5.600 uçağı içinde F-22, F-35, F-15 ve F-16 öne çıkmaktadır. Envanterinde insansız hava araçları ve nükleer başlıklı 450 kıtalararası balistik füze bulundurmaktadır. Stratejik bombardıman uçakları içinde B-2, B-1 ve B-52; nakliye uçakları içinde C-5, C-17 ve C-130 bulunmaktadır. Bu uçaklar başta İngiltere ve Japonya olmak üzere, dünya geneline yayılmış deniz aşırı üslerden kullanılmaktadır. F-35 uçağı, 2014 yılı denemelerinde bir dönüm noktası yaşadı ve ilk defa bir uçak gemisine dikine inmeyi başardı. Önümüzdeki yıllarda tüm hava kuvvetlerini görünmez hale getirmeye çalışan ABD, 1.763 F-35 ve 100 kadar Uzun Mesafeli Bombardıman Uçağı üretecektir. ABD içinde F-35 JSF’lerin F-22 Raptor, F-15C Eagle ve F/A-18E/F Super Hornet’in yeri alması ile ilgili tartışmalar devam etmektedir. F-35’in bunların yerini alması mümkün olsa da F-22, F-35’den daha hızlı ve daha çevik olduğu için Hava Kuvvetleri değiştirmek istememektedir. Özellikle hava üstünlüğünün sürdürülmesi için F-18 yerine ya F-22 revize edilecek ya da yeni bir uçak için 2018 yılından itibaren çalışmalara başlanacaktır. Daha çok taktik savaş uçağı olan F-35, hava-hava çatışması ve hava savunma kabiliyetleri bakımından F-22’nin yerini alamaz[8]. F-111’lerin yerini alan F-15E Strike Eagle uzun menzilli hem hava üstünlüğü hem de bombardıman uçağı olarak çift rollüdür. ABD envanterinde 213 adet olup, 2030’lara kadar kullanılması beklenmektedir. Boeing KC-135 ise Amerika’nın küresel güç projeksiyonunun yani tüm dünya üzerinde istediği her yeri vurabilme kabiliyetinin ana unsuru olan yakıt ikmal uçağıdır. 2028 yılına kadar 179 KC-46 tanker uçağı daha filoya katılacak olmakla birlikte, KC-135 yakıt ikmal uçağı filosunun büyük kısmını oluşturmaya devam edecektir.

            Çin ile savaşta ABD güç projeksiyonunun ana unsuru olan deniz kuvvetleri için başlangıçta 323-346 gemi öngörülürken 2014 Savunma Gözden Geçirme Raporu (QDR) ile bu sayı 260 civarına çekildi. Pasifik filosunun 2019 yılına kadar 50’den 65 gemiye çıkarılması planlanıyor olsa da, bütçe kesintisi nedeni ile bu hedefe ulaşmak hayal gibi görülüyor. Çare olarak diğer bölgelerden Pasifik’e kaydırmalar düşünülüyor. ABD deniz kuvvetlerinin duruma göre takviye edeceği 5 deniz muharip grubu Japonya ve ABD’nin Pasifik sahillerinde konuşlandılar[9]. ABD’nin yeni dönemde üstünlüğünü sürdürebilmesi için mevcut komuta altyapısı yanında ittifaklarını sürdürmesi, yeni müttefikler bulması ve hızlı intikaller için tankerler, stratejik ulaştırma ve büyük yüzey gemilerini modernize etmesi gereklidir. Savunma Bakanlığı, Mart 2014’de 2015 için öngörülen Sahil Muharebe Gemileri’nde (LCS) indirimi gitti ve deniz kuvvetlerinden firkateynlerle uyumlu daha küçük gemiler önermesini istedi[10]. ABD, bu savaş için öngördüğü amfibi savaş gemi sayısını 52’den 32’e indirirken, aradaki kaybı klasik fırkateynler ile doldurmayı planlıyor. 2028’e kadar her yıl iki (toplam 40) taarruz denizaltısı üretim programı devam ediyor. ABD deniz kuvvetleri ve deniz piyade kolordusu; 3.700 uçak ile dünyanın ikinci büyük hava gücüne sahiptir. Bu uçaklar içinde 1.159 savaş, 133 taarruz, 172 devriye, 247 ulaştırma uçağı ve 1.231 helikopter bulunmaktadır. Uçak gemilerine konuşlu bu vasıtalar hem donanmayı korumakta hem de hava görevleri icra etmektedir. Şu an Çin’in elinde ABD’ye göre 20 yıl geride bir uçak gemisi varken, Amerika’nın gelişmiş 11 nükleer uçak gemisi bulunmaktadır (Tablo 1). Uçak gemilerinin her birinde 60 uçak (üç filo F-18, iki E2-C ve EA-1elektronik savaş filosu ve bir helikopter filosu) bulunmaktadır. Ayrıca yüzey gemileri için P-3 Orion ve P-8 Poseidon deniz kontrol uçakları kullanılmaktadır.

            Dünyanın en büyük konvansiyonel gücüne sahip ABD kara kuvvetlerinin mevcudu çoğu savaş tecrübesi edinmiş 535 bin kişiden oluşmaktadır. Modern, ileri teknoloji ile desteklenen ve güçlü bir lojistik sisteme sahiptir. ABD kara kuvvetleri, ülke dışında çok tümenli muharebe görevleri için eğitilmiş bir kara gücüdür. ABD ordusunun özünde 10 muharip tümen ve onları destekleyen özel muharip tugaylar bulunmaktadır. Her tümen; üç zırhlı, bir mekanize, bir hafif piyade, bir hafif zırhlı (stryker[11]), bir hava indirme ve bir hava taarruz tugayından oluşur. Bir havacılık ve bir topçu tugayı tarafından desteklenir. Her tümenin insan gücü 14-18 bin arasında değişir. ABD ordusu Carter-Reagan döneminden beri hala “beş büyük” adı verilen silah sistemine dayalıdır; M1 Abrams ana muharebe tankı, M2 Bradley piyade savaş aracı, AH-64 Apaçi taarruz helikopteri, M270 Çok Lançerli Roket Sistemi ve Patriot füze sistemleri. 30 yıldır ABD, bunları teknolojik olarak sürekli yenilemekte, özelliklerini (menzil, öldürücülük vb.) geliştirmektedir. ABD ordusunda özel kuvvetler ve komando birlikleri önemli bir yer tutmaktadır. ABD özel kuvvetleri içinde; üç Ranger taburu, yedi özel kuvvetler grubu, 160. Havacılık Alayı ve Delta Kuvveti bulunmaktadır. Sadece kara kuvvetleri özel kuvvet mevcudu 28.500’tür.Amerikan ordusu X-Ray silahları ile birlikte yeni kamuflaj elbiselerine geçiyor, hedefi takip eden yeni bir akıllı tüfeğin testine başlıyor.  ABD Kara Kuvvetleri’ni 2016’da büyük bir bütçe kesintisi beklerken, Afganistan’dan çekildikten sonra büyük bir kara ordusuna ihtiyaç duyulmadığı düşünülüyor. Obama yönetimi, kara kuvvetleri mevcudunu 2015’te 450 bine, 2016’da 420 bine indiriyor. Kara Kuvvetleri Kurmay Başkanı Genral John F. Campbell yaptığı açıklamada ABD’nin gerekirse kara savaşı için başka ülkeleri kullanarak stratejik çıkarlarını savunmayacağını düşünüyor[12]. Amerikan savaşı teknoloji üstünlüğüne dayandığı için ‘bu Amerikanın savaşı olmaz’ diyor.

              Çin ordusu, teknolojide ABD’yi yakalamaya çalışıyor..

            Yaklaşık 20 yıldır savunma teknolojileri alanında ABD, Rusya ve Avrupalı ülkeleri yakalamaya çalışan Çin, çok düşük bir teknoloji temelinden bugün onlarla rakip olabilecek bir düzeye geldi. Bunu yaparken ithal ettiği silah ve teknolojiyi kendi askeri stratejisine adapte etti. Bugün Çin savunma teknolojisi bazı alanlarda Rusya’yı geçti. Siber savaş birliği dışında geliştirilmekte olan diğer kabiliyetlerin hepsi, kendine özgü bir savaş teknolojisinden ziyade ABD’yi ya da diğer askeri olarak ileri güçleri yakalama amacı taşıyor. Çin’in büyük stratejisi, ABD üstünlüğünü kırmak yanında gittikçe deniz ticaret yollarına bağımlı olan ekonomik büyümesini sürdürmektir. Çin zorlayıcı bölgesel strateji ve karşı-müdahale stratejisi dâhilinde önemli gelişmeler sağladı. Ancak, gerçek bir deniz gücü olmak çok pahalıdır ve çevresindeki ülkeler ise onu dost bulmamaktadır. Çin yönetimi, iç istikrar konusunda da dikkatli olmak, kaynak ayırmak zorundadır. Çin geçen yıl savunma bütçesini %12.2 artırdı ve halen 126 milyar dolar olarak gözükse de resmi olmayan rakamların daha yüksek olduğu düşünülüyor. Çin, güç projeksiyonunu Japonya ve Filipinlere kadar genişletmeye çalışıyor. Çin silahlı kuvvetleri 2.285.000 aktif ve 2.300.000 rezerv personele sahiptir.

            ABD en büyük endişesi Çin’in, askeri gücünü geliştirmeye odaklanmış olmasıdır. Kara kuvvetleri (PLA) küçülürken, hava ve deniz kuvvetleri operasyonel kabiliyetlerini ve etkilerini önemli ölçüde geliştirmektedir. Çin hava ve deniz kuvvetleri toplam 1.321 savaş ve taarruz uçağı, 134 ağır bombardıman ve tanker uçağı ile 20 erken ikaz uçağına sahiptir. Uçak sayısı çok gözükmesine rağmen çoğu kullanım dışıdır. 819 uçak, 1970’lerden kalmadır[13]. Modern 502 uçak Rus Su-27’lerin versiyonu olup, J-10’a dönüştürüldü. Çin, şimdilerde ikisi de beşinci nesil olan J-20 savaş ve J-31 bombardıman uçağı, Y-20 stratejik ulaştırma uçağı ve insansız hava araçları geliştirmeye çalışıyor. Çin uçak gemisi Liaoningüzerinde Su-27’nin diğer bir versiyonu olan J-15 kullanılmakta, bunlara F-35’in muadili olarak kabul edilen J-31’in katılması beklenmektedir. Çin’in uçak gemisi Liaoning’in neye benzediği, üzerinde taşıyacağı uçaklar ve kabiliyetler sır olmaya devam ediyor. Çin, deniz kuvvetleri ve deniz havaclığı henüz ABD ile rekabet edemeyecek derecede geridedir. Çin’in iki taşıyıcı gemi daha üretmesi halinde güç projeksiyonu oldukça artmış olacaktır. Uçak gemilerinin Çin ve Rusya gibi büyük güçlere karşı kullanılması zordur. Görünmez füzeler ve drone’lar ancak büyük güçlerle savaşta iyi bir seçenek olabilir. Çin, bunlarla da kalmıyor; anti-uydu silahları geliştiriyor. Rusya’dan deniz altında 200 mil gidebilen torpidolar alıyor ve denizlere mayın dökmeye hazırlanıyor. Çin kendi ilk büyük cruiserlerini (Type 055) üretmek üzeredir. Ancak, henüz bu füzeleri atacak büyüklükte gemilerin üretimi tamamlanmamıştır. Cruise’lar Çin’in kendi hava sahasını koruması yanında büyük gemiler ile kullanıldığında açık denizlerde de kullanılabilecektir[14].

            Çin Kara Kuvvetleri, Asya’daki en büyük kara ordusu olarak, 1.6 milyon kişi aktif mevcudu ile Çin sınırlarının korunmasından, komşu ülkelere yönelik görevler ve küresel ölçekte güç projeksiyonuna katkıda bulunmaktan sorumludur. Kara Kuvvetlerinin önceliği deniz ve hava kuvvetlerinden sonra gelmekle birlikte son yıllarda birkaç modern sistem edindi. Bunların başında son on yılda modernize edilen ve Amerikan M1 Abrams’a rakip olarak düşünülen Type 99 serisi tanklar gelmektedir. Çin’in ilk taarruz helikopteri olan WZ-10 hizmete girdi. Çin ordusu envanterine bir yandan pek çok yeni araç girerken, Type 59 tankları gibi büyük miktarda eski araç da bulunmaktadır. Kara Kuvvetleri modernleşmesinin en az bir on yıl daha devam etmesi beklenmektedir. Çin; Himalayalar, Doğu ve Güney Çin Denizi’nde kullanmak veya Tayvan’ı işgal etmek için hızlı müdahale gücü geliştirmeye çalışmaktadır. Hızlı müdahale gücü olarak ayrılan zırhlı, mekanize ve piyade birlikleri dışında, Çin ordusunun üç hava indirme tümeni, iki amfibi tümeni ve üç amfibi tugayı bulunmaktadır. Bunlara ilave olarak, Şenyang Askeri Bölgesi’nde Kuzey Kore sınırına müdahale etmek veya iç güvenlik olaylarında kullanılmak üzere tahsis edilmiş tümenler bulunmaktadır.

            Çin’in elindeki önemli silah sistemleri şunlardır;

         - J-20 görünmez savaş uçağı; Çin’in 5. nesil, çok rollü savaş uçağı olarak 2017-2019 arasında envantere girmesi bekleniyor. İki turbo jet motoru ile uzun menzilli ve gelişmiş elektronik sistemlerine sahip olması öngörülüyor. Daha küçüğü olan J-31’in uçak gemilerinde kullanılması planlanıyor. Çin’in A2/AD stratejisinin yeni unsuru olarak J-20’nin Asya-Pasifik’te ABD askeri tesislerine karş kullanacağı ve üzerinde havadan atılan cruise füzeleri taşıyacağı düşünülüyor.

         - DF-41(ICBM); Bu kıtalararası balistik füzenin diğerlerinden farkı sadece caydırıcılık değil, ikinci vuruş kabiliyetinin de olmasıdır. Bu füzelerin çok sayıda üretilmesi halinde, Çin; ABD ve Rusya ile nükleer ilişkilerde eşit konuma gelebilir ve ABD füze kalkanını aşabilir. DF-41’in 10 kadar çeşitli başlık kullanma (MIRV) kabiliyeti ile mobil olarak kullanılacağı ifade edilmektedir. DF-41’in geliştirilmesi ABD uçak gemilerinin imtiyazı olan her türlü silahtan bağışık bölgeye sahip olma avantajını yok edebilir[15].

      - 61398 No.lu Siber Espiyonaj Birliği; yenilenen metotlarla geniş bir hedef kitlesine saldırabilmektedir. Halen ekonomik espiyonajla meşgul olup, ABD şirketlerine ait özel bilgileri Çin’in devlet şirketlerine vermektedir. Askeri alanda ise ABD sistemlerinin gelişimini izlemektedir. Çin, askeri bilgileri çalmak konusunda hassas bir teknolojiye sahip ve yakın zamanda yeni F-35 ile ilgili hassas bilgileri kopyaladı.

       - S-400 yüzey-hava füze sistemi; Ruslardan alınacak 4 Tabur S-400 sisteminin Çin’in hava savunma sistemine büyük katkı sağlayacağı bekleniyor. Bu sistemlerin Tayvan ve Japonya karşısında Şenkaku adaları üzerinde de kullanılacağı öngörülüyor.

     - Type 071 amfibi araçları; 20 bin ton taşıma kapasiteli gemilerin her biri bir deniz piyade taburu taşıyabilir. Üzerinde amfibi uçak ve helikopter pisti de bulunmaktadır.

    - DF-21A orta menzil balistik füze; 2.150 km. menzilli, katı yakıtlı füzelerin hedefi Tayvan’dır. DF-21D’ler denizaltılarda kullanılmaktadır.

    - II-78 Tanker; Çin güç projeksiyonunun menzilini artırmak için kargo uçaklarının geliştirilmiş tipi olan yakıt ikmali uçağıdır. Aynı anda üç uçağa yakıt ikmali yapabilir.

            Rus silahlı kuvvetleri büyüyor..

       Sovyetler Birliği’nin çöküşünün ardından pek çok birliği Rus ordusuna transfer edildi. 20 yıl sonra Rus ordusu tekrar büyümeye başladı. Mali nedenler ile Rus ordusunda hala pek çok Sovyet dönemi silah olmakla birlikte, yeni ve modern araç tedariki devam etmektedir. 2008’den beri askeri bütçesi dünyada üçüncü sırada (76.6 milyar dolar)  ve gelecek üç yılda %44 daha büyümesi bekleniyor. Rus ordusu halen 766 bin aktif, 2.485 bin rezerv personele sahip ve 15.500 tank ile dünyada en fazla tanka sahip olan ülkedir. 2020 yılı için Rusya, bir milyon aktif personel, 2300 yeni tank, 1.200 yeni helikopter, 50 yeni yüzey gemisi, 28 denizaltı, komuta-kontrol için uzayda 100 uyduya sahip bir silahlı kuvvetler planladı. Ukrayna sonrası Rusya ve ABD arasında yeni bir soğuk savaş başlarken, Rusya 2010 yılından sonra ilk defa askeri doktrinini revize etti. NATO ile Ukrayna’da ön cephede karşı karşıya olduğunu düşünen Rusya, stratejik caydırıcılığını artırmak için hassas konvansiyonel stratejik silahlarını cepheye yaklaştıracak, konvansiyonel bir saldırı ile karşı karşıya kalması durumunda taktik nükleer silahlarını kullanacaktır[16].

            Rus kara kuvvetleri oldukça iyi donatılmış ve tamamen mekanizedir. Bu özelliğine rağmen geniş coğrafya nedeni ile bir askere savunmak için 34 km² kalacak kadar sayıca azdır. Rus kara kuvvetlerinin mevcudu yaklaşık ABD kara ordusunun yarısı olan 285 bin civarındadır. Bu ordu, Çeçenya ve Doğu Ukrayna’da muharebe tecrübesini sürdürmektedir. Sovyet döneminden kalan hava indirme ve deniz piyade tümenlerinin sayısı 2000’lerin ortasında 6’dan 4 tümene indirildi. Yüksek seviyede mobil her hava indirme tümeni BMD hava piyade savaş araçları ile donatılmış ve 6 bin mevcudu vardır. 9 bin kişilik deniz piyade tümenleri ise büyük deniz savaş filolarına dağıtılmış ve teknik olarak Rus deniz kuvvetlerinin bünyesindedir. T-90 tankı; eski T-72 ve T-80’leri yerini aldı ve Armata serisi hizmete girene kadar Rusya’nın elindeki ana muharebe tankı olmaya devam edecektir. Batının Leopard 2 ve M1A2 Abrams tankları ile kıyaslanan T-90; silahları, sensörleri ve ateş kontrol sistemleri yanında, yeni komposit zırhı ve Kontakt-5 patlayıcı reaktif zırhı ile dikkat çekmektedir. Rus Kara Kuvvetleri, önümüzdeki birkaç yıl içinde Armata muharebe platformlarını envanterine almaya başlayacaktır. Rus ordusunun sembolü olan T 72/80/90 tankları, BMP piyade savaş aracı ve BTR zırhlı personel taşıycının yerini alacak olan Armata; tank, piyade savaş aracı, topçu ve kurtarma araç görevlerini üzerinde toplayan yeni bir araç grubudur.Rus kara kuvvetlerinin diğer güç çarpanları arasında; Ka-52 ‘Alligator’ yenileştirilmiş keşif helikopteri, ORSIS-5000 özel kuvvetler tüfeği (1.5 km menzilli) ve RPG-32 Hashim tanksavar silahı sayılabilir.Moskova, şu anda Silahlı Kuvvetleri için büyük bir revizyon programı yürütüyor, bu programın bölgesel sonuçları olacak.

            Rusya’nın deniz kuvvetleri için ayırdığı bütçe ABD’ninkine yakındır. 2013 yılına kadar 36 yeni savaş gemisi edinen Rus deniz kuvvetleri, 2020 yılına kadar devam edecek diğer bir program ile yeni savaş gemileri ve denizaltı üretimine devam ediyor. Amiral Gorskov-sınıfı fırkateynlerden 2018’e kadar 8 adet üretilmiş olacaktır. Amiral Grigoroviç-sınıfı üretimi Kaliningrad’ta 2016’ya kadar devam edecektir. Steregushchiy-sınıfı görünmez korvet yapımı ise 18 adeti bulacaktır. Denizaltılar için de hızlı bir yenilenme programı sürüyor. Rusya yeni imal ettiği iki nükleer taarruz denizaltısının kargo gemide taşınırken resimlerini medyaya verdi. Borei-sınıfı 8 adet nükleer balistik füze denizaltısına ilave olarak, Yasen-sınıfı nükleer saldırı denizaltısından da 2020’ye kadar 8 adet üretilmesi planlandı. İnşası devam eden Amur sınıfı nükleer saldırı denizaltıları oldukça sessiz ve özellikle karasularındaki yüzey gemileri için tehlikelidir. Üzerinde 4 adet 533 mm torpido ve 10 dikey füze lançeri bulunmakta, 20 knot hızla hareket etmekte ve en az 45 gün yüzeye çıkmadan kalabilmektedir. Lada sınıfı denizaltı üretimi 3 adet ile sınırlı tutulurken, Kilo-sınıfı ise Hindistan, Vietnam ve Cezayir’e satılmak için üretiliyor. Rusya tarihinde ilk kez bir NATO ülkesinden (Fransa) iki büyük amfibi savaş gemisi satın alacaktı ama Ukrayna olayları nedeni ile Fransa gemilerin teslimini durdurdu. Rusya, deniz kuvvetlerini yeni nesil destroyerler, görünmez denizaltılar, buz kırıcı savaş gemileri ve uçak gemileri ile geliştirmeyi hedefliyor. Okyanuslardaki görünürlüğünü artırmak için yeni ziyaret ve seferlerini yıldan yıla artırıyor[17]. Yeni sefer bölgeleri içinde Akdeniz (özellikle Suriye ve Doğu Akdeniz) ile Arktik bölge dikkati çekiyor. Yeni iki deniz silahı içinde; P-800 Oniks/BrahMos gemisavar füzeleri 300 km. menzillidir. Yaklaşık 3 mah hızındaki füzeler kara hedeflerine karşı da kullanılabilmekte, muhtemelen yeni Amiral Gorskov sınıfı fırkateynlere monte edilecektir. Type 53-65 hedef arayan torpido ise denizaltılara monte edilmiş olup, sensörleri ile yüzey gemilerine kilitlenmektedir. Yüksek imha gücüne sahip bu torpidoya karşı tek çare başka bir torpido kullanmaktır[18].

            Hava kuvvetleri bakımından ABD’nin dünyadaki üstünlüğü yarışmaya en yakın ülke Rusya’dır. Rus hava kuvvetleri eğitimi, uçak miktarı, teknolojisi, modernizasyon planı ve nükleer silahları ile ABD’nin gerçek rakibidir. Bu gücünü Batıdaki NATO ülkeleri sınırlarından Doğuda Japon hava sahasına kadar geniş bir coğrafyada sürekli tekrarlanan sortilerle canlı tutmaktadır. Rus hava kuvvetleri envanterinde toplam 1.500 muharip uçak ve 400 helikopter bulunmakla birlikte, bunların büyük kısmı eskidir. Bu uçaklar içinde MİG-29, Su-27 ve MİG-31 savaş uçakları; Tu-95, Tu-22 ve Tu-160 stratejik bombardıman uçakları önde gelmektedir. Kıtalararası balistik füzelerin kontrolü hava kuvvetlerinde değildir. Yeni başlayan modernizasyon çalışmaları ile Su-35 gibi yeni uçaklar üretilmeye çalışılmaktadır. Sukhoi Su-35 Flanker-E; Su-27’lerin yerini alacak olup, Rusların bugüne kadar ürettiği en iyi savaş uçağıdır. 45 bin feet irtifada uçabilmesi, 1.5 mah civarı hızı ve mühimmat taşıma kapasitesi yanında elektronik kabiliyetleri ile de F-22 hariç tüm Amerikan savaş uçaklarını alt edebilir. Çin ve Kuzey Kore, Su-35 almak için sıradadır. Ayrıca ilk beşinci nesil savaş uçağı T-50/PAK-FA ve yeni stratejik bombardıman uçağı PAK-DA diğer üzerinde çalışılan uçak tipleridir[19]. Rus ordusuna yeni kazandırılan veya yenileştirilmiş diğer silah sistemleri şunlardır; RS-24 çok başlıklı termonükleer kıtalararası balistik füze, S-500 yeni nesil yüzeyden havaya füze sistemi (600 km. menzilli) ve 9K720 (yenileştirilmiş) İskender mobil balistik füze sistemi.

        Avrupa Birliği orduları birkaç ülke dışında iş göremez..

        Avrupa Birliği, Afrika’ya barışı koruma ve Afganistan’a polis görevi gibi operasyonlar altında dünya genelinde çeşitli askeri misyonlara katılsa da bir bütün olarak savunma yapısı ciddi zafiyetler içindedir. NATO operasyonlarına da AB ülkeleri ancak mütevazı katkılar sağlayabilmektedir. AB, ancak sivil görevler ve küçük barışı koruma misyonları yerine getirilebilmektedir. Avrupa orduları, sivil ve askeri pek çok operasyonel kapasiteden yoksundur. Motor güçler olan Fransa, İngiltere, Almanya, İtalya, Hollanda halen asker ve sivil kapasitesini azaltmakla meşguldür. Avrupalı ortakların pek çoğu ABD için altyapı ve gelişmişlik düzeyi olarak değerli birer stratejik ortak değildir. AB üyesi ülkelerin yüksek yoğunluklu bir çatışma için kabiliyetleri çok sınırlıdır. Pek çok Avrupa ordusu savaşacak makine olmaktan ziyade şemalardan ibaret, olan sınırlı kabiliyetler daha da erimektedir. AB içindeki bir çok ülkenin askeri gücü modası geçmiş ve yeni güvenlik ortamının gerektirdiği görevlere uygun olmayan teçhizatla donatılmıştır[20]. Polonya ciddi modernizasyon faaliyetlerine ve Irak tecrübesine rağmen etkili bir çokuluslu harekât kabiliyeti için büyük yatırımlara ihtiyaç duymaktadır. Macaristan ve Slovakya ise büyük bir ordu için masraf yapmaktansa teritoryal savunmaya odaklanmaktadır. AB üyeleri gerçekten ortak bir güvenlik ve savunma planı hayata geçirmek isteseler bile bunu yapacak güçte değiller. En büyük problem ise motivasyon yani zaten yapma isteği olmamasıdır. Pasifist kültür nedeni ile küresel istikrara hitap edecek herhangi bir tedbir geliştirilememektedir. Avrupa Savunma Ajansı (EDA) boşta durmakta, AB-NATO kilitlenmesi bitecek gibi değildir.

            Silahlı Kuvvetlerini 2018’e kadar %20 küçültmeye çalışan İngiltere’nin savunma bütçesi 54 milyar dolardır. Öncellikle deniz ve hava kuvvetlerinde indirime gidilecek, sonra sıra istihbarat, özel kuvvetler ve deniz nükleer caydırıcı gücüne gelecektir. İngiliz kara kuvvetleri, çok geniş ölçekte harekât ihtiyaçlarını karşılamak üzere hafif piyade, hava indirme, tank, mekanize ve havacılık birimlerinin karşımından oluşmuştur. 102 bin kişilik mevcudu 2020 yılına kadar 82 bine inecek olmakla birlikte, rezerv insan gücünün rolü artırılmaktadır. 2020’e kadar kara kuvvetleri; bir hava taarruz, üç zırhlı/mekanize piyade ve üç hafif piyade olmak üzere toplam 7 tugaya inecektir. Amerikan ordusu gibi İngilizler de Soğuk Savaş araçlarını yenileştirmekle zaman geçirdiler. Challenger II ana muharebe tankları ve Warrior piyade savaş araçları hala kullanılmakta, eninde sonunda yerine başkaları konacak olsa da şimdilik bu değişim pahalı görülmektedir. İngiliz özel kuvvetleri küçük olmasına rağmen oldukça etkindir. 16. Hava Taarruz Tugayı bünyesinde üç paraşüt taburu ve 22. Özel Hava Hizmet Alayı bulunmaktadır. 8 bin kişilik Kraliyet deniz piyade kuvveti ise, deniz kuvvetleri bünyesi içindedir ve üç komando tugayına sahiptir. İngiliz deniz kuvvetlerinin çekirdeğini iki yeni Queen Elizabeth tipi uçak gemisinin merkezinde olduğu, Type 45 hava savunma gemileri ve yedi adet Astute sınıfı nükleer denizaltı oluşturuyor. İngiltere, Bahreyn’de bir deniz üssü kurma planı ile güç projeksiyonunu geliştiriyor. Bahreyn üssü, İngiltere’nin hem Ortadoğu hem Asya-Pasifik’te ABD ile yapılacak uzun vadeli işbirliklerinin alt yapısı olacak, özel olarak Hint Okyanusu’a yönelik operasyonlar için kullanılacaktır[21]. Uçak gemilerinde F-35B yer alacaktır. ABD’nin Hint-Pasifik bölgesinde yükünü azaltmayı amaçlayan bu projeksiyona Avustralya’nın da katılması bekleniyor.Hava Kuvvetleri Harriers gibi eski uçaklarını süratle elden çıkararak, yerini F-35 JSF gibi yenileri ile dolduracaktır.

            Fransa savunması büyük bir kaos içinde, hatta son 40 yılın en büyük krizini yaşamaktadır. Yeni askeri konseptin güç projeksiyonu; “kriz halkası” prensibine göre Akdeniz’den, Arap Körfezi ve Ortadoğu’ya sonra Hint Okyanusu’ndan Orta Asya’ya açılmaktadır. Her bölge için etkin şekilde yönetilecek havuzların olduğu bir Savunma Üssü konsepti üzerinde çalışılmaktadır[22]. Savunma bütçesinde tasarrufa geçen Fransa, personel sayısını azaltarak yüksek teknolojiye yatırım yapıyor. 43 milyar dolarlık savunma bütçesi, NATO standardının altında, GDP’nin %1.9’u kadardır. Bununla beraber Fransa, Afrika başta olmak üzere dünyan herhangi bir yerine kuvvet gönderebilecek bir projeksiyonuna sahiptir. Savunma Bakanlığı, 2010-2016 arasında 54.000 personel indirimine gitmekte, bunun 15.000’i özel sektöre devredilmektedir. Fransız savunmasının modernizasyon programı içinde 2018 yılına kadar 2000 adet üretilecek Scorpion kara muharebe aracı başı çekmektedir. Bu aracın daha çok taşıyıcı özelliği ile Griffon ve keşif aracı olan Jaguar olmak üzere modeli bulunmaktadır. Fransız deniz kuvvetlerinin 36.776 aktif, 4.827 rezerv personeli bulunmaktadır. Savunma bütçesindeki kısıtlamalar nedeni ile yeni üçüncü ve dördüncü uçak gemileri üretimi ertelendi. Denizaşırı görevler için elindeki iki Batral gemisini 2015 ve 2016’da değiştirmeyi planlıyor. 2010 yılından beri geliştirdiği cruise füzelerinin deniz kuvvetleri versiyonu ile ilgili çalışmalara devam ediyor. Deniz ve hava kuvvetlerinde 225 savaş uçağı, 50 taktik ulaştırma uçağı, 7 erken ikaz ve gözetleme uçağı, 12 havadan yakıt tankeri, gözetleme ve keşif uçakları ile 8 adet orta menzil yer-hava füze sistemi bulunmaktadır. Hava kuvvetlerinin ana savaş uçağı Mirage 2000 ve Rafale’dir. 7-8 bin km.e bir kaç günde 1.500 asker taşıyacak bir güç projeksiyonu geliştirmeyi hedeflemektedir. Hava Kuvvetleri modernizasyon planı içinde Rafale ve Mirage D uçaklarından 300 adet bulunan çok rollü filolar oluşturmak, 4 AWACS sistemi, küresel güç aktarımı için tanker uçakları ile birlikte 70 nakliye uçağından bir filo oluşturmak bulunmaktadır.

            Fransa ve İngiltere, AB dışında işbirliklerini organize etmeyi tercih ederken, Almanlar güvenlik alanında işbirliği için AB’nin uygun bir yer olmadığını düşünmeye başladılar. İkinci Dünya Savaşı’nın kötü mirası nedeni ile Almanya’nın askeri gücü, ekonomisi ile ters orantılı olarak daha zayıf, daha çok sınırlı bir savunma kuvvetidir. Alman silahlı kuvvetlerinin 183 bin aktif, 145 bin rezerv personeli vardır. Savunma bütçesi 45 milyar dolar olan Almanya, daha aktif bir uluslararası rol edinmek için çalışmalara başladı. Yakın zaman önce Doğu Avrupa’daki NATO ülkelerine askeri yardım önerdi. Profesyonel orduya geçiş için, 2011 yılında zorunlu askerliği kaldırdı. Savunma Bakanlığı, silahlı kuvvetlerin tank, uçak, gemi ve diğer ana teçhizatından indirime gitmeyi öngören yeni bir teşkilat yapısı geliştirdi. Almanya tank yenileştirme programının parçası olarak ilk 20 adet Leopard 2 A7 tankını kara kuvvetlerine Aralık 2014’de teslim etti. Almanya, bazı savunma programlarında önemli kesintiler yaptı. Kesinti yapılan 20 büyük program arasında Typhoon savaş uçağı, Tiger taarruz helikopterleri, NH90 ulaştırma uçakları, Puma zırhlı araçları ve Euro Hawk insansız gözetleme uçağı bulunmaktadır. Hâlihazırdaki 206.000 kişilik Alman Silahlı Kuvvetleri 2017’e kadar 170.000 kişiye düşürülecektir. Sivil personel miktarı ise 68.000’den 55.000’e azaltılacaktır[23]. Alman savunma bakanı Ursula von der Leyen, Ocak 2015’de yaptığı konuşmada yeni modernizasyon program için “önümüzde bir maraton” var dedi[24]. Alman savunma bakan açıklamasına göre; her yıl 60 bin gönüllü askere ihiyaç duyuluyor, sayıca yeterli başvuru olmasına rağmen, aranan niteliklerde personel bulunamıyor. Ordudaki yaşam şartlarının iyi olmaması en büyük engel olarak görüldüğünden, yetenekli insanları çekmek için cazip yeni öneriler düşünülüyor. Bunların başında maaşların artırılması ve part-time işler gündemdedir.

            Diğer ordulardaki gelişmeler..  

        Diğer ordular arasında 1.12 milyon mevcudu ile Asya’daki ikinci büyük olan Hint Ordusu en çok dikkati çekmektedir. Ezeli düşmanları Pakistan ve Çin arasına sıkışan Hint ordusu, iç ayaklanmalar ve ülke içi güvenlik operasyonları nedeni ile büyük ölçüde piyade ordusudur. Ordunun en iyi tümenleri dört güçlü kolorduya dağılmıştır. Bu kolordulardan üçü Pakistan’a, biri Çin’e karşı konuşlanmıştır. Hint ordusu ayrıca iki amfibi tugay, 91. ve 340. Hafif Piyade Tugayları, üç hava indirme ve sekiz özel kuvvetler taburuna sahiptir. Son on yıldaki modernizasyon çalışmaları, Pakistan’a karşı konvansiyonel kabiliyetlerin geliştirilmesini hedefledi. “Soğuk Başlangıç” doktrini; Hint Ordusunun güçlü ve mobil kolorduları ile Batı sınırları boyunca Pakistan’a sürpriz bir saldırısı yapmasını öngörmektedir. Savaş planına göre; Hint yapımı Arjun, Rus yapımı T-90 tankları ile Amerikan yapımı AH-64 taarruz helikopterleri nükleer silah kullanmadan Pakistan ordusunu yenecektir[25]. Ancak, Çin’in giderek yükselmesi karşısında Himalaya sınırlarında toprak sorunları olacağını düşünen Hintliler, iki ülke sınırları arasına 80 bin kişilik (İngiliz ordusu kadar) takviye gönderdiler. Savunma harcamaları sürekli artan Hindistan’ın 46 milyar dolar olan savunma bütçesinin 2020 yılına kadar dünyada 4. sıraya yerleşmesi bekleniyor. Dünyanın en büyük askeri malzeme ithalatçısı olan Hindistan’ın balistik füzeleri Pakistan’ın tamamını, Çin’in ise büyük bir kısmını vurabilir.

            Dünyanın diğer ordularındaki gelişmeler şu şekilde özetlenebilir;

            - Japonya anayasasına göre saldırgan bir ordu kurmak mümkün değildir. Uzun yılar süren pasifizmden sonra kolektif savunmaya geçti. Japonya, Çin ile sorunlarının büyümesi üzerine 11 yıl sonra ilk defa savunma bütçesini artırdı ve 49.1 milyar dolar ile dünyada altıncılığa ulaştı. Japonlar, 45 yıl sonra ilk defa dış adalara yeni bir askeri üs kurdular. Oldukça iyi donatılmış olan Japon silahlı kuvvetlerinin 247 bin aktif ve 57.900 rezerv personeli bulunmaktadır. Japonya, 1.595 uçak ile dünyada en büyük beşinci hava kuvvetine ve 131 gemiye sahiptir. Savunma ordusu olmasına rağmen, çok hızlı bir şekilde insansız hava aracı edinmeye başladı. Japonya hava savunma kuvveti içinde 300’den fazla uçak Japon adalarının savunacaktır. Çoğunluğu F-15 olan bu uçakların F-22 ile değiştirilmesinde sorun çıkınca, Japonya şimdi 42 adet F-35A almayı planlıyor. Ayrıca F-15’lerin yerine yerli F-3 imal etme çalışmalarına başladı. Japonya, ayrıca Amerika’dan temin ettği 4 adet E-767 ve 13 adet E-2C erken ikaz uçağına sahiptir.

            - Güney Kore, Japonya ve Çin’in silahlanması nedeni ile savunma harcamalarını artırıyor ve halen savunma bütçesi 34 milyar dolardır. Küçük bir ülke olmasına rağmen büyük bir ordu besleyen Güney Kore’nin 640 bin aktif, 2.900.000 rezerv askeri bulunmaktadır. Güney Kore’nin 2.346 tankı ve 1.393 uçağı var. Dünyanın altıncı büyük hava kuvvetine sahip ve sık ABD ile tatbikat yapıyor.

            - İsrail, komuşularına göre her zaman savunmaya daha çok para harcamaktadır. 15 milyar dolar savunma bütçesinin büyük bölümü teknoloji edinmeye harcanmaktadır. Filistin topraklarından gelen roketlere karşı Iron Dome füze kalkanını, Iron Beam lazer savunma kalkanı ile değiştirmeye çalışmaktadır.

            Türkiye’nin askeri harcamaları 2013’e göre 2014’de %9.4 arttı ve 18.2 milyar dolar oldu ve savunma bütçesi, 2015’de %4.4 artacaktır. 2015 savunma bütçesi, milli bütçenin %6.3’ünü oluşturacaktır[26]. Bu artışın nedeni daha çok Suriye ile ilgili devam eden kriz ve PKK ile muhtemel bir çatışmaya hazırlık olarak değerlendiriliyor. Türkiye, kendi savaş gemilerini yapabilen dünyadaki bir düzine ülkeden bir tanesidir. Türkiye bir yandan milli savunma sanayini geliştirirken diğer yandan Soğuk Savaş döneminden beri süregelen ABD’ye olan tedarik bağımlılığı aşmak için yeni kanallar bulmaya çalışıyor. Türkiye, 2015 yılında ABD’den 4 milyar dolarlık yeni silah ve donanım almayı planlıyor. ABD’nin Türkiye’ye silah satışı 2012’de 3 milyar dolar, 2013’de ise 2.7 milyar dolar civarında gerçekleşti[27].Türkiye son yıllarda Çin, Rusya, Pakistan ve Güney Kore gibi NATO üyesi olmayan ülkeler ile daha çok silah alış-verişi girişimlerinde bulundu. Türkiye, Aralık 2014’de 4 adet F-35 ve 5 CH-47 F Chinook nakliye helikopteri daha almaya karar verdi. Çokuluslu F-35 JSF savaş uçağı konsorsiyumu üyesi olan Türkiye, böylece F-35 istek sayısını 6’ya çıkardı ve nihai olarak 100 adet almayı planlıyor[28]. Chinook helikopterinden daha önce de 6 adet alınmıştı. Savunma Sanayi Müsteşarlığı, iki motorlu yeni bir yerli uçak için ön dizayn safhasına geçmeye karar verdi. Öte yandan Türkiye, kendi uzun menzilli hava savunma ve füzesavar savunma sistemleri için de çalışmalara devam ediyor. Çin’den alınması düşünülen sistemler için NATO’dan baskı gelince Avrupa’dan Eurosam ve ABD’den Raytheon/Lockheed Martin ile de görüşmeler için yeniden kapılar açılmıştı. Bu görüşmelerin altı ay daha sürmesi bekleniyor.

          Hangi ordu güçlüdür ve yeni teknolojiler..

            Dünyada hangi ordunun daha güçlü olduğunu söylemek zordur çünkü her ülkenin kendi güvenlik ortamının ve çıkarlarının gerektirdiği şekilde organize edilmiş bir ordusu vardır. Dünya ordularında genellikle kara gücü hâkimdir. Soğuk Savaş’ın sona ermesi ile birlikte sert güce bağımlılık doğulu ülkelere kaldı. İngiliz ordusu 1990’lardaki 120 bin kişilik ordusunu 2020’e kadar 82 bin kişiye indirme sürecine devam ediyor. Fransız ordusu 1996 yılında 236 bin olan mevcudunu 119 bine indirdi. En fazla indirim Almanya’dan geldi ve 1990’larda 360 bin olan mevcudu, bugün 62 bindir. Ancak, Türkiye, Hindistan, Pakistan, Kuzey Kore, Güney Kore ve Çin gibi ülkeler hala yarım milyonun üstünde ordu beslemektedir. Myanmar, İran ve Vietnam gibi ülkeler bile hala Alman ordusundan en az beş kez büyük orduya sahiptir. Tabii bu rakamlar ordunun etkinliğini değil, insan sayısını temsil etmektedir. Örneğin Kuzey Kore, 950 bin kişilik ordusuna rağmen, Kore yarımadası dışına çıkamayan bir kara gücüdür. İngiltere ise 90 bin kişi ile ABD’nin küresel güç projeksiyonun stratejik ortağı olabilecek bir askeri güç kapasitesine sahiptir. Ancak, teknoloji de her şey demek değildir. 62 bin kişilik Alman ordusunun sadece teknoloji ile 1.1 milyon kişilik Hint ordusunu yeneceğini düşünemezsiniz. Bu yüzden orduları ne güçlü yapar konusu üzerindeki düşüncelerimizi bu çalışmada saklı tutuyoruz. Hava kuvvetlerinin gücü bakımından ABD’yi ancak Ruslar izlemektedir. Daha sonra Çin hava kuvvetini geliştirmekte aynı yoldadır. Bu ülkeleri iyi donatılmış ve eğitilmiş ancak bütçe zorlukları nedeni ile oldukça küçülmüş Avrupa ülkeleri hava kuvvetleri izlemektedir. Bunlardan sonra oldukça iyi donatılmış ancak eğitim zayıf ülke hava kuvvetleri gelmektedir. Örneğin Ortadoğu ülkelerinin çoğu bu durumdadır.

            Konvansiyonel savaş ve düzensiz savaş operasyonları arasında bir denge gözeterek gelecek on yıllara damgasını vuracak silahlar şu şekilde sıralanmaktadır[29];

       - Hiper ya da kuantum görünmezlik; savunma alanında bilim adamları maddelerin ışık dalgalarını bükerek yeni bir tür görünmezlik yani kamuflaj türü tasarlıyorlar. Böylece hedefler sadece görünmez hale gelmeyecek, termal olarak da gizlenebilecekler. Bu örtü sadece savunma amaçlı değil, taarruzda da kullanılabilecek yani düşmana görünmeden yaklaşma imkânı sağlanacak. Düşman bölgesinde rahatça hareket imkânı yanında dost kuvvetlerin zayiatlarını da azaltacak bu teknoloji özellikle sabotaj ve suikast gibi özel kuvvet harekâtına yardımcı olacaktur. Şimdiye kadar sadece bir Kanada firması bu kapsamda bir gösteri yaptı.

         - Elektromanyetik çubuk silahları; Bu silah türü barut veya yakıt gibi kimyasal iticiler yerine manyetik alan yaratarak, uzun menzilli ve hızlı bir vuruş kabiliyeti sağlamayı hedefliyor. Şimdiye kadar 100 deniz mili mesafede 32 megajul gücüne erişildi. Hem savunmada hem de taaruz amaçlı kullanılacak bu silahlar en gelişmiş hava savunma sistemlerinden daha etkili bir şekilde, yaklaşan hedefleri vuracaklardır. 2005 yılından beri ABD Deniz Kuvvetleri Araştırma Ofisi tarafından geliştirilmekte olan bu sistemin 2012 yılında başlayan yeni safhasında ateş sürekliliği üzerinde durulmaktadır. Hedef menzili 200 deniz miline ve gücü 64 megejul’e çıkarmaktır. Çin’in de İç Moğolistan Otonom Bölgesi’nde bu tür bir sistem üzerinde testler yaptğı 2010 yılında elde edilen uydu fotoğrafları ile tespit edildi.

       - Uzay silahları; Uzayın silahlandırılmamasına ilişkin uluslararası baskılara rağmen büyük güçler uzayı yeni savaş alanı olarak kullanabilmek için çalışmalara devam ediyorlar. Ayda konuşlu füzelerden astreoidleri dünya üzerindeki bir hedefe yöneltmeye kadar sınırsız ve garip pek çok proje var. Bunların çoğu bilim-kurgu hikâyesinden öteye gitmeyecek olmakla birlikte bazı yeni fikirler savaşın doğasını değiştirecek niteliktedir. Bunların başında elektromanyetik çarpma (EMP[30]) silahları gelmektedir. Uyduya yerleştirilmiş EMP silahı patlatılarak, rakip tarafın uyduları, C4ISR sistemleri işe yaramaz hale getirilebilir. EMP silahının büyüklüğüne göre bu etki, belirli bir sahadan tüm ülkeyi kaplayacak bir örtüye kadar çoğaltılabilir. Bu silahın rakip tarafın liderlerinden birine suikast silahı olarak kullanılarak, bir savaşın başlamadan bitmesi de hesaplanmaktadır. Üzerinde uzun zamandır çalışılan diğer bir uzay silahı olan uzayda konuşlu yüksek enerjili lazerler (SBL[31]) düşman balistik füzelerini erken safhada (henüz hızını artırmadan) vurmayı hedeflemektedir. Bu silahları EMP silahları ile birlikte kara platformları ile kullanmak mümkün olmakla birlikte, füze kalkanı gibi düşman sınırlarına yakın yerlerde konuşlandırmak yerine, uzayda düşük irtifada ancak düşmanın vuruş menzilinin dışında tutmak daha pratik olacağı düşünülmektedir. Şu anda bu projelerin önündeki en büyük engel yörüngelere yerleştirilebilecek kimyasal megavat-lazer sistemleri geliştirilebilmesidir.

            - Hipersonik cruise füzeleri ve ‘Ani Küresel Vuruş’; Dakikaların önemli olduğu bir savaşta füzeler yavaş bir silah olabilir. 1998’de Arap Denizi’ndeki ABD gemilerinden atılan bir kara taarruz cruise füzesinin (LACM), Afganistan’daki bir El Kaide kampına ulaşması 80 dakika alıyordu. Hipersonik cruise füzeleri ile hız 5 Mah’ın üzerine çıktığından 12 dakikada vurmak mümkün olacaktır. Böylece hedefin belirlenen ilk yerinden uzaklaşmadan vurulması ihtimali de artacaktır. Hipersonik cruise füzeleri, çeşitli savaş başlıkları ile uzak mesafelerdeki hedefleri doğrulukla vurabilen, modern savaş ortamına olağanüstü etki edecek bir silah sistemi olarak görülmektedir. Dünyanın herhangi bir yerini hızla vurabilmek için 2001 yılında başlatılan programa ‘Ani Küresel Vuruş’ adı verildi. X-51A hipersonik cruise aracı (HCV[32]) ile ilgili çalışmlar, ABD Hava Kuvvetleri, Boeing, DARPA, NASA, Pratt & Whitney Rocketdyne’nin yer aldığı bir konsorsiyum tarafından yürütülmektedir. Rusya, Çin ve Hindistan’ın da konvansiyonel başlıklar ile benzer teknoloji çalışmaları içinde oldukları bilinmektedir.

            - Sezgili İnsansız Araçlar; Son 10 yılda savunma sanayinde en önemli ve tek gelişme insansız araçların ortaya çıkışı oldu. İnsansız araç gelişimi bomba aramadan mini denizaltılara, gemilerden kalkan gözetleme helikopterlerinden yüksek irtifa suikast platformlarına insanların yerini almaya çalışmaktadır. Gidişat yapay zekâda sağlanan gelişmeler ile bu araçların bağımsız kararlar alabildiği modellerinin geliştirilmesidir. Bilgisayar teknolojisindeki gelişmeler ile bu robotlara, durum farkındalığı ve yeni ortamlara intibak etme kabiliyeti kazandırılmaya çalışılmaktadır. Bu kabiliyetler geliştikçe insanlar için yok edilmesi uzun planlamalar ve gayret isteyen hedeflerin bertaraf edilmesinde “ateşle-unut” silahlarına dönüşecektir. Halen öldürme kararının insanlar tarafından verdildiği yarı otonom robot neslindeyiz. Ancak, düşman olmayanı ayırt etme kabiliyetinin artması ile gelecekte tam otonom robot nesline geçilecek yani (terminatör filmindeki gibi) belirli bir zaman ve bölgede herkesi öldürme görevi verilecektir[33].Bu ölüm araçları video oyunu gibi hedeften istendiği kadar uzaktan kullanılabilecek, kullanılan emniyetli ortamda gözetleme sistemleri ile yeni manevralar yapılabilecektir. Ancak, diğer ülkelerin de bu tür silahları kullanmaya başlaması, barış ve savaşın iç içe geçtiği dünyamız da nereden geldiği belli olmayan ölüm makinaları hayatı yaşanmaz hale gelebilir.

            Yukarıdakilerin dışında yeni gelişmekte olan iskelet zırhlar dikkati çekmektedir. İskelet zırhların (armored-exosceleton) askeri alanda kullanımları ile ilgili prototipleri (XOS); Sarcos, HULC ve Lockheed şirketleri tarafndan geliştirilmekte olup, henüz kullanıma hazır değildir. Tıp alanındaki modellerinde dış iskelet yürüyüşü ile ayak bileği eklemlerine mekanik güç sağlayarak, daha az enerji ile yürüyüş hızı artırılmaktadır.Sorun harici güç kaynağı olmadan uzun süre kullanılamamasıdır. Askeri alanda ise insan vücudunun fiziksel organlarının hareket ve kuvvetinin artırıldığı giyilebilir hafif bir dış iskelet yapımı öngörülmektedir. Bu iskeletlerin moden savaş alanında zayiatı %70 azaltacağı hesaplanmaktadır.

            Sonuç          

         Geleceğe bakacak olursak, Asya’da Çin ve Japonya birkaç ada için savaşın eşiğinde bekliyor. Sadece Japonya değil, Filipinler, Güney Kore ve Tayvan Amerikanın koruması altında nükleer Çin’e karşı tetikte bekliyor. Kuzey Kore, yaptığı nükleer testlerin Japonya ve ABD’yi hedef aldığını gizlemiyor. Irak ve Afganistan’da yorulan, borç batağına düşen ve müttefikleri tarafından güvenilmeyen ABD, Asya’daki kurtlar sofrasında nasıl bir strateji izleyeceğini tespit etmeye çalışıyor[34]. ABD, Avrasya’da büyük güç savaşları veya sistematik çatışmalar yaşayacaktır. Bu yüzden çok masraflı diye göreceli olarak uzun zamana yaydığı kesin sonuçlu savaş kabiliyetine geçiş için yeni bir planlama ihtiyacı duymaktadır. Bu güç savunmacı değil, saldırgan strateji esasına göre oluşturulacak ve gelişen durumlar için kuvvet takviyesinin süratle yapılması gerekecektir. ABD, tıpkı eskisi gibi yeni müttefikler bulmalı ve bunları kendini savunacak kadar takviye etmelidir. İran ile yapılan son anlaşmanın bu ülkeyi gerçek niyetinden vazgeçireceğine inananların sayısı oldukça azdır ve İran senaryosu Körfez bölgesindeki hareketlenme ile alarm zilleri çalmaya başlamıştır. Öte yandan, teknoloji ve yumuşak güç üstünlüğüne sahip ABD’nin savunma bütçesi Rusya’dan yedi kat büyük ve onu aşındırma stratejisine geçiş sürecindedir. Ekonomisi gerileme içine giren ve sermaye kaçışına engel olamayan Rusya, Batı ile uzun süreli bir mücadeleyi sürdüremez. Bununla beraber Rusya’nın bazı kozları da var. Kıtasal bir strateji izlemesi nedeni ile Rusya, coğrafi olarak ilgilendiği bölgelere ABD’ye göre çok daha yakındır. Uygulanan yaptırımlara karşı Rusya, enerji kartına sahip ve komşu ülkelerde kızgın Rus azınlıklar yaşamaktadır. Yüksek teknoloji kabiliyeti örneğin siber saldırılar ile ABD ve Avrupa’ya büyük zarar verebililir.

            Birinci Soğuk Savaş’ta ABD ve Sovyetler bazı kurallar belirlemiş ve böylece büyük bir savaştan kaçınmışlardı. Şimdi kuralsız bir döneme giriliyor. Nükleer başlıklar, siber silahlar, hassas mühimmat verobotlar kumar masasında ve iki ülkede yeni yöntemler kullanabilir. Jeopolitik koşullar da iki kutuplu düzene göre çok değişti ve iki taraf ta yeni müttefikler bulabilir. ABD’nin tarihi olarak Rusya’yı çevreleme ve karşılama stratejisi Çin gibi yeni bir müttefiki yanına çekebilir ya da bazı Avrupa ülkeleri ve Türkiye’yi kaybedebilir. 2015 ile birlikte Soğuk Savaş Sonrası dönemin tamamen bittiği, yeni güvenlik ve savunma politikaları ile şekillenecek bambaşka bir dünyaya giriyoruz. Bu değişimleri başka bir makalede inceleyeceğiz. Bu kadar çok ciddi konudan sonra, okumaların arasında rastladığım ve 2014 yılı içinde Amerikan ordusunda yaşanan ve mizahi yönü öne çıkan bazı haberler ile bu makaleyi sonlandıralım;

     - ABD Kara ve Hava Kuvvetlerinden sonra Deniz Kuvvetleri de bir kadın generali (Amiral Michelle Howard), dört yıldızlı (oramiral) yaptı. Harekât Başkanı olan Howard’ın verdiği ilk emir, olmayan bir kurulu toplantıya çağırmak olmuş[35].

         - Amerikalı astsubay Bowe Berghald, 5 yıl sonra Taliban tarafından serbest bırakıldı ancak ordu hala neden serbest bırakıldığını araştırıyor.

      - Amerikan ordusu için alışık olunan cinsel taciz olaylarının en dikkat çekeni 2014 yılında Tuğgeneral Jeffrey A. Sinclair ile yaşandı. Bir bayan üsteğmen ile üç yıldır zorla ilişkiye girdiği anlaşılan generalin rütbesi yarbay’a indirilince, en çok emekli maaşının azalacağına üzüldü.

        - Amerikan ordusunun disiplinsizliklerine başkan Obama da deniz piyade askerlerini elinde latte (kahve) ile selamlayarak katıldı. Bu hareket ‘Latte selamı’ olarak adlandırıldı.

       - Amerikan Hava Kuvvetleri A-10 Thunderbolt uçaklarının modasını geçtiği için elden çıkarmak istiyor, Kongre hayır diyor. Tartışmalar içinde senatör John McCain, Savunma Bakanı Hagel’in sözcüsü tümamirale “idiot (geri zekâlı)” dedi[36].

   Türkiye’nin kuvvet ve kabiliyet eksikleri, güç çarpanı (game changer) ve güç projeksiyonu yokluğu, kuvvet yapısı çalışmalarında yapılan ve yapılmakta olan hatalar ile ilgili söylenecek çok sözümüz var. Özellikle gerçekçi ve uygulanabilir bir savunma stratejisinin olmaması, stratejik öngörü noksanlığı, doktrin ve konsept alanında süregelen kopyacılık ve düşünsel boşluklar bu eksikliklerin ana kaynağıdır. Bunlara başka bir çalışmada yer vermeyi planlıyorum.