Malatya Kürecik’te yer alan ABD yapımı AN/TPY-2 radarının İran’dan İsrail’e atılması muhtemel füzelerin erkenden tespit edilmesinde kullanıldığı, Katar ve İsrail’de yer alan aynı tip diğer 2 radarla beraber tamamlayıcı görevde olduğu yabancı basın organlarınca yer almış açık bir bilgidir . Bu makalede İran’dan fırlatılan bir füzenin aşama aşama nasıl İsrail’e düşmeden önce önlenebileceğini ve bu önleme esnasında Malatya Kürecik’te bulanan radara ne tür görevler düştüğünü teknik detayları ile değerlendirilecektir.
Foto1- Malatya Kürecik’te Bulunan AN/TYP-2 Radarı
Radar bir TIR Tarafından Çekilmektedir. 360 derece sürekli dönen tipte bir radar değildir .
1.) Malatya’da Kurulu Olan AN/TYP-2 Tipindeki Radarın Özellikleri Nedir?
AN/TPY-2 (ArmyNavy/ Transporable Surveillance Radar) yani Kara-Deniz Kuvvetleri İçin Ortak, Taşınabilen İzleme Radarı olarak adlandırılmaktadır. Tasarım amacı karaya yerleştirilip buradan Donanma su üstü unsurlarına radar desteği sağlamak ve karaya mevzilendirilmiş THAAD yüksek irtifa ve uzun menzil hava savunma sistemine atış kontrol görevi icra etmektir. Üzerinde 25344 adet sıralı faz dizinli (phased array) X-bandında çalışan alıcı-verici modülleri ile 9.2 m2 yayın açılımı (aperuture) oluşturur. Yayın gücü 1300kWatt’dır . 8-12 GigaHertz frenkansta radar 1000km uzaklıktaki mesafeden balistik bir füzenin atıldığını (Forward Based Mode-İleri Tespit Modu) tespit eder. Ayrıca tespit edilen balistik füze ve hava aracına (uçak veya helikopter) karşı füzeyi yönlendirme (Terminal Based Mode-Son Yaklaşma Modu) ve güdüm imkanına da sahiptir.
Malatya’da kurulu olan AN/TPY-2 radarı THAAD tipi hava savunma sistemini yanında barındırmadığı için Malatya radarı karşı füzeyi atış kontrol için kullanmamakta, yalnızca ileri tespit modunda (Forward Based Mode) çalışmaktadır. Bu sayede 1000km mesafede bir balistik füze atıldığı anda Malatya’da bulunan radar bunu tespit eder. Diğer bir ifade ile bazı çevreler tarafından dile getirildiği gibi, Malatya’da bulunan radarın Türkiye’ye düşecek bir füzeyi vurmakla ilgili hiçbir görevi yoktur. Bunu sağlamak için karşı füze bataryasının (THAAD) olması gerekirdi.
Foto2- Forward Based Mode-İleri Tespit Modu: Sadece Balistik Füzeleri Tespit eder. Terminal Based Mode-Son Yaklaşma Modu: Önleyici karşı füzenin güdümünü sağlayan çalışma modlarının gösterimi.
2.) İran’dan Atılması Muhtemel Balistik Füzeleri Neden Sadece İsrail’de Kurulu Radar Tek Başına Tespit Edemez?
Bu sorunun cevabının aslında menzil olduğu yukarıdaki açıklamadan da anlaşılabilir. Fakat konuyu ilk defa inceleyenler için tekrar bazı gerçekleri detaylandırmak ve harita üzerinden ispat etmek faydalı olacaktır. İran’dan İsrail’e atılacak Şahab-3 tipi balistik füzenin (harp başlığı konvansiyonel tipte ) menzili 1300km’dir. AN/TPY-2’nin füze tespit menzili ise sadece 1000km’dir. Yani sadece İsrail’de kurulu olan AN/TPY-2, İsrail’e İran’dan atılan bir füzeyi ancak 300km uçtuktan sonra tespit edebilir. Bu nedenle İran’dan İsrail’e atılabilecek bir füzenin anında tespiti için hem Malatya’daki, hem de Katar’daki AN/TPY-2’nin İran’ı haritada belirtilen alanlarda gözetlemesi gereklidir.
Malatya’da bulunan radarın İran derinliklerinde gördüğü kısım (beyaz yay) Katar’da bulunan radarın gördüğünden (mavi yay) daha stratejiktir. Çünkü İran’ın olası İsrail füzesi atış bölgesi (kırmızı kesik çizgili yay) büyük oranda Malatya radarının gördüğü alanda yer almaktadır. İsrail’deki radarın görüş alanı (yeşil yay)’ın İran’dan atılacak Şahab-3’ü, atıldıktan ancak 300km sonra tespit edebileceği artık net biçimde görsel olarak da aşağıdaki haritadan anlaşıldığına göre ek bir bilgi ile bu kısmı tamamlayalım. İsrail’de bulunan AN/TYP-2 zaten Malatya ve Katar radarlarının İran füzesini anında tespit ve teşhis (uçuş yörüngesi ve düşeceği yerin tanımlanması) yapmasını müteakiben, karşı önleyici füzeyi güdümleme modunda (Terminal Based Mode-Son Yaklaşma Modu) çalışmaktadır. Bu çalışma modunda radar ilerideki Tablo-2’de de gösterdiğimiz gibi 1000km’den daha düşük bir menzilde (600km’ye kadar) karşı füzeye komuta eder. Aşağıdaki haritada yapılan gösterim, Negev çölüne İsrail aynı tip radardan bir tane daha kurup bunu da ileri tespit modunda (Forward Based Mode) 1000 km menzil ile çalıştırsa dahi neden İran füzesi atıldığı anda değil de en az 300km sonra tespit edebileceğini ispatlamak için yapılmıştır.
Harita1- Malatya Kürecik, Katar ve İsrail (Negev Çölü)’de yer alan AN/TPY-2 radarlarının Forward Based Modda kapsama alanları ve Şahab-3 Füzesinin Atılabileceği Bölgenin Gösterimi.
3.)İran’dan İsrail’e Atılabilecek Şahap-3 Füzesinin Adım Adım Önlenme Senaryosu ve Malatya Radarının Kritik Görevi:
İran’ın atacağı 1300km menzilli Şahab-3 füzesinin muhtemel uçuş rotası ve önleyici füzelerin atılacağı aşamalar haritada gösterildiği gibi olabilir. Şahab-3 atılır atılmaz Malatya’da bulunan radar tarafından tespit edilecek, uçuş yörüngesinden İsrail’e düşeceği koordinat hesap edilerek o bölgede bulunan insanların uyarılması için çok kritik bir fırsat doğacaktır. Literatürden alınan balistik füze uçuş irtifa ve menzil cetveline göre 1300 km menzilli Şahab-3’ün 9.5-10 dakika sonra hedefe düşeceği göz önüne alınırsa hedef bölgedeki insanların sığınaklara kaçmaları için 9-10 dakikaları olacak ki bu savaş şartlarında çok önemli bir zaman dilimidir. Ayrıca karşı önleyici füzelerin bulunduğu bataryalar hazır hale getirilerek acil durum ekiplerine alarm verilecektir. Özetle Malatya’da yer alan radarın görevi İsrail’e vereceği bu kritik bilgi ile sınırlıdır. Bundan sonrası için ise haritada da gösterdiğimiz şekilde senaryo ilerlemeye devam edecek ve karşı füzeler ile Şahab-3 kademe kademe önlenmeye çalışılacaktır.
Harita2- Şahab-3 füzesinin hedefe olan temsili uçuş yörüngesi ve Standard3 tipi karşı balistik füzenin İsrail’in Negev Çölün’de yer alan AN/TPY-2 radarınca Terminal Based Modda iken güdümlenerek Şahab-3’ü vurma senaryosunu gösteren harita
Tablo1- Literatürde yer alan Balistik Füzelerin Menzil-İrtifa ve Uçuş Süresini gösteren tablo
Tablo2- İsrail’in Karşı Füze İmkanlarını Gösteren Karşılaştırmalı Tablo
1.) Standard 3 Block 1A Füzesi ile Önleme:
Şahab-3 füzesi İsrail’deki hedefe 400km mesafede iken yani Irak üzerinde Ürdün sınırına yaklaşmakta iken 250km irtifada bulunuyor iken, 250km irtifaya kadar çıkabilen tek füze olan Standard3 Block1A füzesi ile vurulabilir . Diğer önlem füzeleri tablodan görüleceği gibi 250km irtifaya çıkamamaktadır. Bu esnada Standard3’e atış-kontrol desteği veren radar, Akdeniz’de bulunan atıldığı geminin radarı AN-SYP1 değil, İsrail’in Negev Çölünde bulunan ve yazının başında bahsettiğimiz Terminal Based Mode-Son Yaklaşma Modunda çalışarak Standard 3 füzesini Şahab-3 ile buluşturmak için güdüm yapan AN/TPY-2 radarıdır.
2.) Arrow 2 Füzesi ile Önleme:
Eğer Şahab-3 füzesi Standard3 Block 1A füzesi ile önlenemez ise Şahab-3 ancak 50 km irtifaya indiğinde yani düşeceği yere 100km mesafede iken Arrow2 tipi füze ile imha edilmeye çalışılacaktır.
3.)Patriot PAC 3 Füzesi ile Önleme:
Eğer Şahab-3 füzesi Arrow2 füzesi ile de önlenemez ise Şahab-3 ancak 20km irtifaya indiğinde yani düşeceği yere 20-25km mesafede iken Patriot PAC3tipi füze ile imha edilmeye çalışılacaktır. Yeri gelmişken Patriot PAC3 tipi füzenin diğer anti-balistik füze sistemlerine nazaran ne kadar yetersiz bir kapasitesi olduğu ve bu mesafede imha olacak kimyasal veya biyolojik başlıklı bir füzenin zararlı parçalarının gökten yağarak hedefe yakın bölgeyi kirleteceğini bilmek gereklidir.
4.)Iron Dome ile Önleme:
Iron Dome (Demir Kubbe) sisteminin Şahab-3’ü önleme imkanı yoktur. Eğer Patriot PAC3’de Şahab-3’ü önleyemez ise çok muhtemelen Şahab-3 hedef bölgesine düşecektir. Iron Dome sistemi ancak Hizbullah ve Hamas’ın attığı güdümsüz roket ve havan mermilerini havada imha için yeterli olabilir.
