RUSYA-NATO GÖRÜŞMELERİNDE “KIRMIZI ÇİZGİLER” KORUNDU
 Bu sayfayı yazdır

RUSYA-NATO GÖRÜŞMELERİNDE “KIRMIZI ÇİZGİLER” KORUNDU

Yazan  20 Aralık 2009
2008 yılı Ağustos ayında gerçekleşmiş Rusya-Gürcistan savaşı ardından Rusya-NATO ilişkileri belirsiz bir süreyle askıya alınmıştı.


16 Aralık 2009'da NATO Genel Sekreteri Rasmussen, Moskova'ya üst düzey bir ziyaret gerçekleştirmiş, Devlet Başkanı D. Medvedev, Başbakan V. Putin'le görüşmüş ve ayrıca Dışişleri Bakanı S. Lavrov'la birlikte Rusya-NATO ilişkileri konusunda belli maddeleri müzakere etmiştir. Bu ziyaretin amacı Rusya ile diyaloğu devam ettirmek, bazı isteklerini iletmek, ayrıca ikili ilişkiler bağlamında Rusya'nın isteklerine yanıt vermektir. Müzakere edilen konuların başında, Rusya'nın Avrupa'nın güvenliği konusunda yeni bir anlaşma gereksinimi gelmektedir. Kasım ayının 29'unda D. Medvedev kamuoyuna Avrupa için yeni bir güvenlik taslağını duyurmuştur. Rasmussen, yaptığı açıklamada Avrupa'da güvenlik konusunda herhangi bir yeni anlaşmaya gerek kalmadığını ifade etmiştir: "Ben yeni anlaşmalar veya yasal bağlayıcılığı olan belgelere bir ihtiyaç olduğunu görmüyorum, çünkü bu konuda bir çerçevemiz zaten vardır. Bizim bu konuda çok sayıda belgemiz vardır. Dolayısıyla yeni anlaşma ihtiyacı görmüyorum. Bununla birlikte bu tür düşünceleri doğru forumlarda değerlendirmeye hazırız" demiştir.[1]

Başka bir konu ise NATO'nun Afganistan'la ilgili Moskova'dan istedikleridir. Rasmussen, NATO'nun Afganistan'da başarılı olmasının Rusya açısından da çok önemli olduğunu söyledi. Afganistan ordusunun helikopter kapasitesinin arttırılması gerektiğini ifade eden NATO Genel Sekreteri, "Rusya bu helikopterlerin tedarikinde, pilotların eğitiminde ve enerji konusunda yardımcı olabilir." dedi. Rasmussen Rusya'dan polis gücünün ve narkotikle mücadele birimlerinin eğitiminde de destek istediklerini belirtmiştir. Rasmussen, Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov'la birlikte yaptığı basın açıklamasında, "Afganistan bir kez daha teröristlerin barınağı haline gelirse, Rusya da kurbanlar arasında yer alır. Teröristler Afganistan üzerinden Orta Asya'ya, oradan da kolayca Rusya'ya ulaşabilirler" uyarısında bulunmuştur.[2] Rasmussen özellikle helikopter ve eğitim desteği gibi konularda resmî bir yanıt alamamış, yaptığı açıklamada, bunun yanı sıra resmî yanıtı bu hafta içinde alma beklentisiyle gelmediğini söylemişti. Afganistan'a yardım konusunda da Rusya'nın mesafeli davrandığı söylenebilir. Nitekim Rasmussen'in istek ve önerilerine Medvedev ve Putin'den gelen yanıtlar rutin ifadelerin dışına çıkmamıştır. Medvedev bu isteklerin "görüşülmesi" talimatını vermiş, Putin ise Rusya ve NATO çabalarının bir araya getirilmesinin "iyi sonuçlar doğurabileceğini" ifade etmiştir. Hazırda Rusya Afganistan'la ilgili çabalarını iki konuda devam ettirmektedir. Bunlardan birincisi uyuşturucuya karşı mücadelede Afgan uzmanların hazırlanması, ikincisi ise Afgan polisinin eğitilmesidir. İçişleri Bakanlığının Domodedovo'daki eğitim merkezinde Afganistan'ın uyuşturucuya karşı mücadele edecek 21 uzmanı eğitim almaktadır. Bu uzmanları Rusya, İtalya ve Almanyalı eğiticiler eğitmekteler. 2010 yılında 220 Afgan polisinin de aynı eğitim merkezinde eğitilmesi öngörülmüştür.[3]

Rasmussen'in temaslarındaki diğer önemli madde de Gürcistan'la ilgili müzakereydi. Bu konuda NATO "kırmızı çizgisini" devam etmiş ve Gürcistan'la ilgili herhangi bir tavizde bulunmayacaklarının altını çizmiştir.[4] Rasmussen Moskova'nın Ukrayna ve Gürcistan'ın NATO üyeliğine alınmasıyla konusunun yine gündemde olduğunu, fakat "Kiev ve Tiflis'in belli kriterleri yerine getirmeleri gerektiğini, henüz yerine getirilmediğini" ifade etmiştir.

Rusya'nın hassas olduğu bazı konularda NATO'nun kesin olarak nasıl bir politika izleyeceği de netlik kazanmamıştır. Rasmussen'in bu konularda yaptığı açıklamalar da bunu göstermektedir. O yeni füzesavar sisteminin geliştirilmesinde Rusya'nın da yer alacağına "ümit ettiğini" söylemiştir. Yakın coğrafyada Amerikan üslerinin konuşlandırılıp konuşlandırılmayacağı konusunda yaptığı açıklamada Rasmussen, NATO'nun Ukrayna'da ve Avrupa'da ilave üs kurma gibi bir planına ilişkin "herhangi bir bilgiye sahip olmadığını" ifade etmiştir.[5]

NATO'nun başka bir beklentisi de nükleer saldırı silahlarının azaltılmasına dair Rusya ve ABD arasında yeni bir anlaşmanın imzalanmasıdır. Önce Moskova ve Washington arasında bu yılın aralık ayına dek böyle bir anlaşmanın imzalanması öngörülmüştür. Fakat bu konuda anlaşma sağlanamamıştır. ABD açısından böyle bir anlaşmanın imzalanmasındaki esas hedeflerden biri de Rusya'nın "Topol-M" füzelerini kontrol altına almaktır. Çünkü ABD'de buna benzer füzeler bulunmamaktadır. Kremlin de tek taraflı olarak bu konuda taviz vermek istememektedir. Bu yüzden her defasında yeni bir anlaşmanın imzalanma tarihi belirsiz bir süreye ertelenmektedir.

Rusya Afganistan'da meydana gelecek istikrarsızlığın öncelikle Rusya'yı etkileyeceğini iyi anlamaktadır. Bu yüzden NATO birliklerinin Afganistan'da başarı sağlamasından yanadır. Bununla birlikte NATO'nun isteklerinin Rusya'nın çıkarlarına aykırı olduğunu düşünmektedir.

Yapılan görüşmeler NATO-Rusya ilişkilerinde gelinen noktayı ve henüz çözülmemiş veya çözülmesi zor olan konuları gözler önüne sermiştir. Bazı konularda Rusya ve NATO, görüş birliği içindedir. Bunlar genel olarak kitle imha silahlarının yayılmasının önlenmesi, uyuşturucuya ve teröre karşı mücadele konularıdır.

NATO-Rusya görüşmesi sonrası yapılan açıklamalar, NATO'nun hâlâ "kırmızı çizgilerini" korumaya devam ettiğini gösterdi. Bunlardan birisi Gürcistan'ın toprak bütünlüğü, diğeri ise Avrupa için yeni bir güvenlik anlaşmasına gerek kalmadığı konusudur. Rusya NATO'nun genişlemesinden duyduğu rahatsızlığı devamlı dile getirmektedir. Buna karşılık NATO sadece "Rusya'nın güvenliği için tehdit oluşturmayacağı güvencesini vermektedir." Bu görüşmede her iki tarafça dile getirilen "istek ve taleplerin" büyük çoğunluğu zaten üzerinde bugüne kadar anlaşmaya varılamamış konulardı. Bu istekleri karşılamak gerek Rusya gerekse NATO açısından çok büyük taviz olarak algılanmaktadır. Görünen şu ki Rusya-NATO ilişkilerindeki buzların erimesi için uzun müddet yine beklemek gerekecektir.

 

--------------------------------------------------------------------------------

* 21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü Rusya-Avrasya Araştırmaları Bölümü Başkanı

[1] Александр Артемьев, НАТО отказала Медведеву, http://www.gazeta.ru/politics/2009/12/17_kz_3300529.shtml, 17.12.2009

[2] Rasmussen'den Rusya'ya Afganistan uyarısı, http://www.haber7.com/haber/20091216/Rasmussenden-Rusyaya-Afganistan-uyarisi.php

[3] НАТО просит помощи, http://www.vz.ru/politics/2009/12/16/359418.html
[4] Альянс развеял иллюзии, http://www.vz.ru/politics/2009/12/17/359600.html
[5] НАТО просит помощи, http://www.vz.ru/politics/2009/12/16/359418.html

Ali Asker

İlk Öğretim-Lise:: Alpan Köy-Azerbaycan

Üniversite: Azerbaycan Teknik Üniversitesi- Bakü Devlet Üniversitesi Hukuk Fakültesi (2 Üniversite)

Yüksek Lisans: Marmara Üniversitesi SBE Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı Genel Kamu Hukuku

Doktora: Ankara Ü. SBE Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı Genel Kamu Hukuku

 

Uzmanlık Alanı: Rusya, Orta Asya, Kafkaslar. Demokratikleşme ve Rejim Değişimleri. Türk Dünyası çalışmaları.

 

Bildiği Diller:

Rusça

Azerbaycanca

Bugüne Kadar Çalıştığı Yerler:

1993-1996 İmpuls LTD Şirketi, Genel Müdür danışmanı

1998-2000 Millet gezetesi (Azerbaycan, temsilci muhabir)

2007-2010 (Ayna ve Zerkalo gazeteleri Türkiye temsilcisi)

2009 – ASAM

2009- 21. Yüzyıl T.E.

 

Bilimsel Çalışmalar
Kitaplar
a) Telif Eserler
Azərbaycan hüquq tarixi:cinayət hüququ (qədim zamanlardan 1920-ci ilədək), Azərnəşr, Bakı, 1999, (Mehman Dəmirli ilə birlikdə), 200 s.
Kaymakam Adaylığı Sınavına Hazırlık (Editörler: Tezel Öçal ve Zehra Odyakmaz), Savaş Yayınları, Ankara 2004, 1159 sayfa
Konu Anlatımlı –Testli Anayasa Hukuku, İdare Hukuku ve İdari Yargı (Zehra Odyakmaz ve Ümit Kaymakla birlikte), 1. baskı (448 sayfa), 2. baskı (522 sayfa). 2004 (1. baskı), Ankara 2004 (2. baskı)
Soykırımdan fazlası (Kafkaslarda Ermenilerin yaptıkları mezalim ve Hocalı soykırımı üzerine)- belgesel senaryosu, 43 dak. (tamamlanma aşamasında)
 
b) Çeviri, Aktarma, Derleme, Düzenleme ve Editörlük
Yeni Anayasalar: BDT ve Baltık Ülkeleri, (Dr. Abdurrahman Eren’le birlikte), TİKA Yayınları, Ankara 2005, (Rusça, Ukraynaca, Türkmence, Özbekçe ve Azerbaycan Türkçesinden aktarma ve çeviri, düzenleme, açıklama ve Giriş Makalesi)
Mirza Bala Mehmetzade, Azerbaycan Misak-i Millisi, (Elşad Mahmudov’la birlikte), Azerbaycan Kültür Derneği Yayınları, Ankara 2002, , 87 s., (Osmanlıcadan aktarma ve şerhler)
 
Şahidin Xatirələri, AHC maliyyə naziri Əbdüləli Əmircanın xatirələri Ayna gazetesi, 1, 8, 15, 29, aprel 2006. (Türkiye Türkçesinden Azerbaycan Türkçesine aktarma, kitap olarak yayın aşamasında)
Hüseyin İsmayılov, Azerbaycan’da Aşık Sanatı, Alpan Yayınları, Ankara, 2008, (Azerbaycan Türkçesinden Aktarma, Mahire Gayıbova ile birlikde).
Cemil Hasanlı, Soğuk Savaşın Sınav Meydanı: Türkiye-SSCB İlişkileri, Bilgi Yayınları, Ankara, 2010 (Baskı aşamasında)
 
Tezler:
Doktora: Eski Sosyalist Ülkelerde Siyasi Rejim Değişmeleri, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Hukuku Anabilim Dalı/Genel Kamu Hukuku, (Dnş. Prof.Dr.Anıl Çeçen) Ankara 2007, 391 s.
Yüksek Lisans: Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasasında Devlet Sistemi ve Temel Öğeleri, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Hukuku Anabilim Dalı/Genel Kamu Hukuku,  (Dnş.: Prof.Dr. Mehmed Akad İstanbul,, 2000, s.137.
 
Makaleler
-       Telif
Auen Kilsə Qanunnaməsində cinayət hüququ normaları (Mehman Demirli ile Birlikte), Qanun, Bakı 1996.
Mədinə şəhər dövlətinin təşəkkülü və konstitusiyasının əsas cəhətləri, Qanun No:8, Bakı 1997.
Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasasına Göre Devlet Organlarının Yapısı ve İşleyişi, Yeni Türkiye Dergisi (Türkoloji ve Türk Tarihi Araştırmaları Özel Sayısı), Ankara 2003, s. 207,
Azerbaycan Cumhuriyetinde Kadın Hakları ve Günümüz Sorunları, Yıl: 1, Sayı: 1, s. 21-23. Türk Dünyası İnsan Hakları Bülteni, Ankara, Eylül 2004.
Erivan’a Yılbaşı Hediyesi: Rusya Ermenistan’ı Saldırı Amaçlı Silahlarla Donatıyor, Stratejik Analiz, Cilt: 9, Sayı:107, Mart 2009, s. 18-20.
Gürcistan ve Azerbaycan Askeri İşbirliğinde, Stratejik Analiz, Cilt: 9, Sayı:108, Nisan 2009, s. 15-17.
Ermenilerin Azerbaycan’da Yaptıkları Soykırımlar ve Devam Eden Çözümsüzlük, Stratejik Analiz, Cilt: 9, Sayı:108, Nisan 2009, s. 28-38.
Gergin Gündem: Türkiye-Ermenistan Sınır Kapısı Sorunu, Stratejik Analiz,Cilt: 10, Sayı 109, Mayıs 2009, s.30-36.
Gürcistan'da Sıcak gelişmeler:  Tamamlan(ma)mış Devrim, Paylaşılamayan Bölge,Stratejik Analiz, Cilt: 10, Sayı:110, Haziran 2009, s. 30-36.
ABD-Rusya Rekabeti Bağlamında Manas Üssü Sorunu, Stratejik Analiz, Cilt: 10, Sayı:111, Temmuz 2009, s. 20-23.
Azerbaycan’da Demografik Gelişmeler Işığında Bazı Tespit ve Tahminler, Stratejik Analiz, Cilt: 10, Sayı:111, Temmuz 2009, s. 64-72.
İç Savaş Eşiğindeki Kuzey Kafkasya, 21.Yüzyıl Dergisi, Ekim 2009, Sayı:10, s.43-52
Rusya’nın Modernizasyonu Mümkün mü? , 21.Yüzyıl Dergisi, Kasım 2009, Sayı:11, s.69-74
Kafkaslarda Barışa Giden Yol Savaştan mı Geçmeli? , 21.Yüzyıl Dergisi, Aralık 2009, Sayı:12, s.65-74
Türkiye Azerbaycan İlişkilerinin Çok Boyutlu Temelleri, 21.Yüzyıl Dergisi, Ocak 2010, Sayı:13, s.37-54 (Arif Keskin ve Kamil Ağacan’la birlikte)
Bakü'de Kuzey’den Esen Rüzgarlar, 21.yüzyıl Dergisi, Şubat 2010, Sayı:14, s.7-10
 ‘’Ermeni Açılımı’’ Sonrası Türkiye-Azerbaycan İlişkileri, 21.Yüzyıl Dergisi, Mart 2010, Sayı:15, s.45-56
Kırgızistan’da Bitmeyen Devrim mi, Fillerin Tepişmesi mi? , 21.Yüzyıl Dergisi, Mayıs 2010, Sayı:17, s.33-40
Ankara’dan Medvedev Geçti: İlişkilerin Değerlendirilmesi, 21.Yüzyıl Dergisi, Haziran 2010, Sayı:18, s.49-56.
Sırat Köprüsü Kadar Zorlu Geçiş, 21.Yüzyıl Dergisi, Temmuz 2010, s. 65-72.
Rusya Federasyonu’nun Yeni Askeri Doktrini Bir Tepki Belgesi mi?MSI, Sayı: 054, Nisan 2010, s. 48-54.
Protokoller, “Soykırım Tasarısı” ve Türkiye-Ermenistan İlişkileri, Türk Yurdu Dergisi,
Kırgızistan Yol Ayrımında: Demokrasiye mi, Otoriterizme mi? 2023 Dergisi, Yıl:9 Sayı:109.
Herkesin Sınıfta Kaldığı Ders: Kırgızistan Olaylarında Okunması Gerekenler, 2023 Dergisi, Temmuz 2010, Sayı: 111, s. 54-58.
Medvedev’in “Eksen Kayması”: Ne Kadar Kayabilir ki? 21.Yüzyıl Dergisi, Ağustos 2010, Sayı:20, s. 39-48.
Rusya’nın Balkanlar Politikasının Bazı Hususları, 2023 Dergisi, Ağustos 2010, Sayı:112, s. 54-59.
Kilise Savaşları: Moskova-Kiev-İstanbul, 21. Yüzyıl Dergisi, Eylül 2010, Sayı: 21, s. 31-38.
Kafkasya’daki Silahlanma Rusya-Türkiye İlişkilerinin Neresinde? 21. Yüzyıl Dergisi, Ekim 2010, Sayı: 22, s. 21-28.
Kırgızistan Seçimleri Demokratikleşmeye Vesile Olabilir mi? 21. Yüzyıl Dergisi, Kasım 2010, Sayı: 23, s. 8-10.
Ermenistan'da Anayasal Dönüşüm Süreci ve Anayasanın Temel Özellikleri, Ermeni Araştırmaları Dergisi, Sayı: 36, Terazi Yayıncılık, Ankara Kasım 2010, s. 191-218. 
Qırğızıstanda demokratik transformasiya cəhdi, Analitik Baxış, Say:4, SAM,  s. 22-28.
Rusya'nın Afganistan Politikasında Belirsizlik, 21. Yüzyıl Dergisi, Ocak 2011, Sayı: 25, s. 39-45.
Gözetlemeye Devam: Gebele Radar Üssü’nün Modernizasyon, EkoAvrasya, Yıl:4, Sayı: 14, Bahar 2011, s.36-37.
Türkiye-Ermenistan İlişkileri ve Rusya’nın Tutumu, 21. Yüzyıl Dergisi, Şubat 2011, Sayı: 26, s. 15-21.
Rusya: Olgular ve Tahminler Işığında, Mart 2011, Sayı: 27, s. 45-51.
Mağrip’ten Esen Rüzgarın Rusya’da ve Güney Kafkasya’da Etkileri, 21. Yüzyıl Dergisi, Nisan 2011, Sayı: 28,  s.39-46.
 
 
 -       Aktarma ve Çeviri
Sergey Yatsenko, Vusunlar, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:1, Ankara 2002, s. 776-781. (Rusçadan çeviri)
 Nikolay Bokovenko, Tagar Kültürü, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:1., Ankara 2002,s. 518-525. (Rusçadan çeviri)
Sergey G.Skobelev, Vladimir N.Nechiporenko, Stepan V.Pankin, Arkeolojik Kaynaklara Göre Orta Yenisey Kırgızları, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:2., Ankara 2002, s. 391-396. (Rusçadan çeviri)
Boris İ.Marşak, Türkler ve Soğdlular, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:2., Ankara 2002, s. 170-178. (Rusçadan çeviri)
İrina F.Popova, Orta Asya Türkleri ve Erken Tang Çin Devleti, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:2., Ankara 2002, s. 127-132. (Rusçadan çeviri)
Yuriy F.Buryakov, Eski ve Orta Çağ Dönemlerinde Büyük İpek Yolu Üzerinde Orta Asya Türkleri, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:3., Ankara 2002, s. 234-242. (Rusçadan çeviri)
Yunus Nesibli, Orta Çağ Gürcü Kaynaklarında Türkler, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:4., Ankara 2002, s. 722-730. (Rusçadan çeviri)
Svetlana İ. Valiulina, İdil Bulgarlarında Cam Sanatı, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:6., Ankara 2002, s.55-62. (Rusçadan çeviri)
Yuriy F. Buryakov, Timur, Timurlular ve Bozkırın Türk Göçebeleri, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:8., Ankara 2002, s. 534-539. (Rusçadan çeviri)
Talaybek Koyçumanov, Temirbek Bobuşev, Sovyet Sonrası Orta Asya Geçiş Ekonomilerinin Sorunları ve Entegrasyonun Geleceği, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:19., Ankara 2002, s.15-23. (Rusçadan çeviri)
Kamil Veli Nerimanoğlu, Azerbaycan’ın Devlet Dili Siyaseti, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:19., Ankara 2002, s.244-251. (Azerbaycan Türkçesinden aktarma)
Aman Hanberdiyev, Türkmenistan’da Eğitim ve Bilgisayar, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:19., Ankara 2002, s. 815-827. (Rusçadan çeviri)
Ovez Gündogdiyev, Türkmenlerde Savaş Sanatı ve Silahlar (VI-XVI. yy.), Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:19., Ankara 2002, s.828-833. (Rusçadan çeviri)
Rafael Muhammetdinov, Boşevizm, “Milli” Komünizm ve M.Sultan Galiyev Fenomeni, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:18., Ankara 2002, s.843-853. (Rusçadan çeviri)
Djenish Djunushaliev, Kırgızistan’da 1916 İsyanı, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:18., Ankara 2002, s.627-630. (Rusçadan çeviri)
S.Oboznov, Rusya ve Latin Amerika BM`de: İşbirliği Sorunları ve Geleceği, Avrasya Dosyası, BM Özel, İlkbahar 2002, Cilt:8, Sayı:1, s. 225-237. (Rusçadan ceviri, A.İsayev ile birlikte).
Nursultan Nazarbayev, Krizin Anahtarları, Stratejik Analiz, Cilt:10, Sayı:110 Haziran 2009, s. 89-95.

Son ekleyen Ali Asker