Alman İslam bilimci Becker Rus genişlemesi ile ilgili olarak "Rusya İslam'a karşı olan mücadelesi ile genişlemiştir." ifadesi Rusya'nın 18. yüzyıldan bu yana takip etmiş olduğu yayılmacı dış politikasının açıklayıcı bir ifadesi olarak değerlendirilebilir. Fransız İhtilalı sonrasında ortaya çıkan milliyetçi akımların Avrupa'da hızla yayılması Pan-slavizm hareketinin güçlenmesine ve Rus Çarlığı tarafından da bu ideolojisinin bir dış politika aracı olarak kullanılmasına yol açmıştır. Rus milliyetçiliğinin dil, din ve Ruslaştırma ekseninde şekillenişi Rusya'nın işgal ettiği coğrafyalarda kalıcılığının anahtarı olarak görülmüştür. Nitekim Soğuk Savaş'ın sonra ermesinden sonra da Rusya Federasyonu(RF) bugün hala geçmiş dönem politikalarının uzantıları üzerinden Sovyet ardılı bölge ve devletlere dair politikalar takip etmektedir. Bu çalışmada Rus yayılmacılığı ve Rus milliyetçiliğinin Orta Asya'da varlığı incelenerek bugün devam eden Orta-Asya Devletlerinin Moskova ile olan ilişkilerindeki etkiler ele alınacaktır.

Orta Asya'da Rus Yayılmacılığı

Kiev Knezliği'nin 12. yüzyılda Moğol-Tatar istilaları sonucunda son bulması ile bölgede Altın Orda Devleti kurulmuştur. Ruslar, 14. yüzyıl'da Moskova merkezli Velikorus/Ulu Rus Devleti'i kurulmuşlar ve 1480'de Moskova Knezi III. İvan, Altın Orda Devletini yenerek bağımsızlığını ilan etmişlerdir. Burada dikkat çeken ise yaklaşık 250 yıl sürmüş olan Moğol hâkimiyetinin neticesinde Rus politik kültürü önemli ölçüde değişmesidir. Ariel Cohen "Russian Imperialism: Development and Crisis" adlı eserinde Rusların fethetmeyi tüm zamanların en büyük fatihleri olan Moğollardan öğrendiklerini ileri sürmektedir. Altın Orda Devleti'nin yıkılması ile Hazar denizine inen Ruslar, Don Kazakları üzerinde hâkimiyet tesis etmiş, bu suretle Azak Denizi'ne ve Karadeniz'e inmek için müsait bir vaziyete gelmişlerdir. 16.yüzyıldaki gelişmelere bakıldığında ise Ruslar 1552'de Kazan'ı, 1556'da da Astrahan'ı ele geçirmiştir. Korkunç İvan Dönemi'nde(1530-1584) formüle edilen 3.Roma Teorisi ile Rusya'nın politik hedeflerini meşruiyet kaynağı olmuştur.

…

Makalenin tamamı 21. Yüzyıl Dergisi'nin Kasım Sayısında

Dergimizin Türkiye'deki Satış Noktaları: http://www.21yuzyildergisi.com/satisnoktalari.html

Dergimize Abonelik : http://www.21yuzyildergisi.com/abonelik.html

Bilgi: Hülya Kocaoğlu

Tel: 0312 489 18 01

Faks: 0312 489 18 01

E-Posta: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.