MEDVEDEV’İN ANKARA ZİYARETİ: BEKLENTİLER VE GERÇEKLER
 Bu sayfayı yazdır

MEDVEDEV’İN ANKARA ZİYARETİ: BEKLENTİLER VE GERÇEKLER

Yazan  09 Mayıs 2010
11 Mayıs, Salı günü Rusya Devlet Başkanı V.Medvedev Ankara’da iki günlük ziyarette bulunacak.

1990'lı yılların başında Sovyetler Birliğinin dağılmasından sonra Rusya ve Türkiye arasında yoğun bir rekabetin meydana geleceği söylenmekteydi.

Bu rekabet alanları özellikle Kafkaslar ve Orta Asya coğrafyası idi. Kuşkusuz, bu rekabet bir ölçüde yaşandı. Hatta karşılıklı açıklamalar ve geliştirilen söylemler bazen iki ülke arasındaki ilişkilerde tansiyonu yükseltti. Fakat genel olarak bakıldığında bu rekabet, boyutları ve süresi itibariyle tahmin edilenin çok altında oldu. Bunun birkaç nedeni vardır.

- "Türkiye'nin bu sürece hazırlıksız yakalanması" önemli nedenler arasındadır. Aslında "hazırlıksız yakalanma" o dönemdeki durumu değerlendirmek açısından çok da isabetli bir ifade değildir. Sadece Türkiye'nin bölgeye yaklaşımı ekonomik ve politik açıdan yeterli değildir. Bunun gerek objektif gerekse sübjektif nedenleri vardır. İç ve dış politikadaki gelişmelerin de bu yetersizliği etkilediği, bilinen bir gerçekliktir.

- Bölge ülkelerindeki yönetimler Türkiye'nin politikalarına gereken şekilde olumlu tepki vermediler veya veremediler. Komünist yönetimler yeni döneme geçiş sürecinin zorlukları ile karşılaşırken "tedbirli" ve "sağduyulu" politikayı tercih ettiler. Moskova merkezli politikalardan kopma yoluna gitmek ise çok riskli sonuçlar doğurdu (Mesela Azerbaycan'daki Karabağ sorunu, Elçibey iktidarının yıkılması)

- Rusya bu bölgeleri "yakın çevre" alanı içine aldı ve çok değişik yöntemlerle kendi denetimi altında bulundurmağa çalıştı.

1990'lı yılların sonlarına doğru iki ülke arasındaki ticari ilişkiler hızla gelişirken Rusya ve Türkiye'nin bölgeye yönelik rekabet politikaları da gittikçe değişmeye başladı. Birçok alanda ve konuda yeni işbirliği olanakları ortaya çıktı. İki ülke arasında ticaret, inşaat, turizm ve enerji alanlarında yoğun işbirliği oluştu. Rusya ve bir NATO üyesi Türkiye bir zamanlar "soğuk savaş"ın iki düşman ülkesiyken son dönemde petrol ve doğalgaz boru hatlarından nükleer elektrik santraline dek değişik projeler geliştirerek yoğun işbirliği içine girdiler. [i]

Bugün itibariyle Türkiye ve Rusya arasındaki ekonomik ilişkilerde önemli bir ilerleme sağlanmıştır. Rusya, 38 milyar dolarlık[ii] ticaret hacmiyle Türkiye'nin en büyük ticaret ortağı haline gelmiştir. 2009 yılında yaklaşık 22 milyar dolarlık (3 milyarı ihracat, 19 milyarı ithalat) ticaret hacmiyle ikinci sırada yer almıştır.[iii] Bunun yanı sıra iki ülke arasındaki ilişkilerde Türkiye'nin karşılıklı ticaret dengesini sağlaması gerektiğine de vurgu yapılması önemlidir. 2009 yılında Türkiye tükettiği doğal gazın yarıdan fazlasını, petrolün ise dörtte birini Rusya'dan ithal etmiştir. Türk müteahhitlerinin Rusya'da gerçekleştirdiği projelerin toplam değeri 30 milyar dolardır. Doğrudan yatırımların meblağı 6 milyar dolardır. Türkiye'ye yapılan doğrudan Rus yatırımlarının miktarı ise 4 milyar dolardır. 2008 ve 2009 yıllarında Türkiye'ye gelmiş Rus turistlerin sayı 2.8 ve 2.9 milyondur. 13 Ocak 2010'da iki ülke başbakanlarının görüşmesinde 2015 yılında Türkiye ve Rusya arasındaki ticaret hacmini 100 milyar dolara ulaştırılması öngörülmüştür. [iv]

 

 

 

Beklentiler

 

İkili ilişkilerin gelişmesinde her iki ülkenin üst düzey yöneticilerinin karşılıklı ziyaretleri önemli yere sahiptir. Bu görüşmeler sırasında ele alınan konular ve varılan anlaşmalar ikili ilişkileri yüksek düzeyli işbirliği seviyesine yükseltmiştir. Son dört yılda Rusya ve Türkiye yöneticilerinin ondan fazla ziyareti gerçekleşmiştir.[v] Salı günü D.Medvedev'in Ankara'ya yapacağı ziyaret de bu anlamda önemlidir. 11-12 Mayısta yapılacak ziyarette enerjiden ulaşıma kadar değişik alanlarda 12 anlaşma imzalanması öngörülmüştür.[vi] Medvedev'in eşliğinde çok sayıda bakan Ankara'ya gelecek ve Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi'nin ilk toplantısı yapılacaktır.

Ziyaret sırasında imzalanacak önemli belgelerden birisi vizelerin kaldırılmasıdır. Başka önemli konu da enerji alanında bazı anlaşmaların imzalanabileceğidir. Ziyaretle ilgili Rus kaynaklarının haberlerinde nükleer santral projesine ilişkin anlaşmanın imzalanması beklentisi de dile getirilmektedir.

Başka bir önemli husus da Karabağ süreciyle ilgili müzakerelerin yapılacağıdır. Rusya'nın Bakü Büyükelçisi V. Dorokhin, bu ziyaret sırasında Karabağ sorununun ele alınacağını bildirmiştir.[vii]

Türkiye'nin aktif bir rol gösterdiği, İran'ın nükleer programı sorununu çözme çabaları da üzerinde durulacaktır.

 

 

Gerçekler Beklentilerin Neresinde

 

Söz konusu ziyaretin ikili ilişkilerin geliştirilmesi açısından önemi büyüktür. Fakat bazı konularda sorunların aşılacağı o kadar da zor olmayacaktır. Öncelikle vizelerin kaldırılması konusunda anlaşma imzalansa bile yürürlülük sürecindeki sorunların yakın dönemde aşılması imkansızdır. Geçen yıl Türk tarafına göre 2 milyon 600 bin, Rusya istatistiklerine göre ise 1 milyon 900 bin Rus vatandaşı Türkiye'yi ziyaret etmiştir. Turistik amaçla Moskova'ya gelen Türk sayısının ise 30-40 bin civarında bulunduğu sanılıyor. Hazırda yürürlükteki uygulamaya göre Rusya vatandaşları sınır kapılarından 20 dolar ödemekle kolayca Türkiye'ye giriş yapabilmekteler. Türk vatandaşları Rusya'ya girebilmeleri için kolay olmayan bir vize işlemi yaptırmak zorundalar. [viii]Parafe edilen belgede Türk ve Rus vatandaşlarının bir aya kadar turistik ziyaretlerinin vize zorunluluğu dışında tutulması öngörülüyor. Ruslar açısından yeni anlaşma gereği iki aylık sürenin 30 güne indirilmesi bir dezavantaj olarak görülebilir. Türkler açısından, vize kaldırılsa bile Rusya'da bir aylık ikamet süresi için öngörülen yasal prosedürün değiştirileceği söylenemez. Halen Rusya'ya giriş yapan bütün yabancı ülke vatandaşlarının 3 gün içinde Federal Göçmen Dairesi'ne kayıt yaptırması zorunluluğu vardır. Bu uygulama Rusya ile vize muafiyeti olan ülkelerin vatandaşları açısından da büyük zorluklar çıkarmaktadır. Bürokratik engeller üç gün içinde kayıt yaptırmayı zorlaştırdığı için giriş yapanların büyük kısmı yasal olmayan yollara başvurmakta veya kayıt yaptırmadan ikamet etmekler.

Başka bir önemli nokta da Karabağ sürecine ilişkin müzakerelerden beklenen sonuçtur. Ankara, Rusya'nın Kafkaslarda barışın sağlanması konusunda samimi olduğunu düşünüyor ve Türkiye-Ermenistan arasında devam eden normalleşme sürecine de katkı sağlamasını bekliyor.[ix] "Kafkaslarda barış" konusunda Rusya ve Türkiye'nin yaklaşımları tamamen farklıdır. Rusya'nın Karabağ sorununun adaletli çözümü için çalıştığını düşünmek aşırı iyimserlik olacaktır. Bu yüzden Medvedev ziyareti sırasında yapılacak bir Karabağ müzakeresi bu zamana dek yapılmış sayısı belirsiz görüşmelerden farklı olmayacaktır.

Türkiye ve Rusya arasındaki ortaklık, bazen seslendirildiği gibi, bir stratejik bir ortaklık değildir. Zaten Türkiye ile Rusya arasında kurulacak konseyin isminde "stratejik" ifadesi bulunmamakta ve "Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi" "adlandırılmaktadır. Bugüne dek çözümünü bulmamış ve geri plana aktarılmış birçok sorunların var olduğu unutulmamalıdır. Taraflar arasında hala bir "algılama sorunu" söz konusudur. Özellikle Türklerle veya Türkiye ile ilgili Rus toplumundaki önyargılı tutumlar devam etmektedir. Orta Asya ve Kafkasya'da yaşanan "gizli" rekabetin hiçbir zaman ortadan kalkmayacağını söylemek abartılı olmayacaktır. Tüm bunlara rağmen işbirliği ve rekabet alanları konusunda sağlıklı değerlendirmelerde bulunarak iki ülke arasındaki ilişkilerde karşılıklı çıkarlara dayalı önemli adımlar atılabilir. Rusya-Türkiye ilişkilerinde gelişmeler, iki ülke arasındaki sorunlu veya rekabet nitelikli konuların asgariye indirilmesi her iki ülkeye ABD ve AB ile ilişkilerinde geniş manevra olanakları sunacaktır.

 

 

 

[i] Орхан Кошкун, Чем опасно и чем выгодно сближение Турции с Россией, http://inosmi.ru/asia/20100112/157509079.html

[ii] Moskova'ya göre bu rakam 33,8 milyar dolardır.

[iii] Türkiye de Rusya'nın en büyük 5. ticaret ortağı durumundadır

[iv] Ахмет Давутоглу, Внешняя политика Турции и Россия, "Россия в глобальной политике". № 1,Январь -Февраль 2010, http://www.globalaffairs.ru/numbers/42/13268.html

[v] История российско-турецких отношений. Справка, http://www.rian.ru/politics/20090806/179919131.html

[vi]12 önemli anlaşma Medvedev'i bekliyor. Taraf. 09.05.2010, http://taraf.com.tr/haber/12-onemli-anlasma-medvedev-i-bekliyor.htm

[vii] "Medvedev, Ankara'da Karabağ'ı görüşecek", http://www.haberx.com/medvedev_ankarada_karabagi_gorusecek(17,n,10330033,121).aspx

[viii] Türkiye Ile Rusya Arasında Vizesiz Dönem Başlıyor, http://www.haberiniz.com/index.php?option=com_content&task=view&id=12584&Itemid=172

[ix] "Medvedev, Ankara'da Karabağ'ı görüşecek", http://www.haberx.com/medvedev_ankarada_karabagi_gorusecek(17,n,10330033,121).aspx

 

Ali Asker

İlk Öğretim-Lise:: Alpan Köy-Azerbaycan

Üniversite: Azerbaycan Teknik Üniversitesi- Bakü Devlet Üniversitesi Hukuk Fakültesi (2 Üniversite)

Yüksek Lisans: Marmara Üniversitesi SBE Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı Genel Kamu Hukuku

Doktora: Ankara Ü. SBE Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı Genel Kamu Hukuku

 

Uzmanlık Alanı: Rusya, Orta Asya, Kafkaslar. Demokratikleşme ve Rejim Değişimleri. Türk Dünyası çalışmaları.

 

Bildiği Diller:

Rusça

Azerbaycanca

Bugüne Kadar Çalıştığı Yerler:

1993-1996 İmpuls LTD Şirketi, Genel Müdür danışmanı

1998-2000 Millet gezetesi (Azerbaycan, temsilci muhabir)

2007-2010 (Ayna ve Zerkalo gazeteleri Türkiye temsilcisi)

2009 – ASAM

2009- 21. Yüzyıl T.E.

 

Bilimsel Çalışmalar
Kitaplar
a) Telif Eserler
Azərbaycan hüquq tarixi:cinayət hüququ (qədim zamanlardan 1920-ci ilədək), Azərnəşr, Bakı, 1999, (Mehman Dəmirli ilə birlikdə), 200 s.
Kaymakam Adaylığı Sınavına Hazırlık (Editörler: Tezel Öçal ve Zehra Odyakmaz), Savaş Yayınları, Ankara 2004, 1159 sayfa
Konu Anlatımlı –Testli Anayasa Hukuku, İdare Hukuku ve İdari Yargı (Zehra Odyakmaz ve Ümit Kaymakla birlikte), 1. baskı (448 sayfa), 2. baskı (522 sayfa). 2004 (1. baskı), Ankara 2004 (2. baskı)
Soykırımdan fazlası (Kafkaslarda Ermenilerin yaptıkları mezalim ve Hocalı soykırımı üzerine)- belgesel senaryosu, 43 dak. (tamamlanma aşamasında)
 
b) Çeviri, Aktarma, Derleme, Düzenleme ve Editörlük
Yeni Anayasalar: BDT ve Baltık Ülkeleri, (Dr. Abdurrahman Eren’le birlikte), TİKA Yayınları, Ankara 2005, (Rusça, Ukraynaca, Türkmence, Özbekçe ve Azerbaycan Türkçesinden aktarma ve çeviri, düzenleme, açıklama ve Giriş Makalesi)
Mirza Bala Mehmetzade, Azerbaycan Misak-i Millisi, (Elşad Mahmudov’la birlikte), Azerbaycan Kültür Derneği Yayınları, Ankara 2002, , 87 s., (Osmanlıcadan aktarma ve şerhler)
 
Şahidin Xatirələri, AHC maliyyə naziri Əbdüləli Əmircanın xatirələri Ayna gazetesi, 1, 8, 15, 29, aprel 2006. (Türkiye Türkçesinden Azerbaycan Türkçesine aktarma, kitap olarak yayın aşamasında)
Hüseyin İsmayılov, Azerbaycan’da Aşık Sanatı, Alpan Yayınları, Ankara, 2008, (Azerbaycan Türkçesinden Aktarma, Mahire Gayıbova ile birlikde).
Cemil Hasanlı, Soğuk Savaşın Sınav Meydanı: Türkiye-SSCB İlişkileri, Bilgi Yayınları, Ankara, 2010 (Baskı aşamasında)
 
Tezler:
Doktora: Eski Sosyalist Ülkelerde Siyasi Rejim Değişmeleri, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Hukuku Anabilim Dalı/Genel Kamu Hukuku, (Dnş. Prof.Dr.Anıl Çeçen) Ankara 2007, 391 s.
Yüksek Lisans: Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasasında Devlet Sistemi ve Temel Öğeleri, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Hukuku Anabilim Dalı/Genel Kamu Hukuku,  (Dnş.: Prof.Dr. Mehmed Akad İstanbul,, 2000, s.137.
 
Makaleler
-       Telif
Auen Kilsə Qanunnaməsində cinayət hüququ normaları (Mehman Demirli ile Birlikte), Qanun, Bakı 1996.
Mədinə şəhər dövlətinin təşəkkülü və konstitusiyasının əsas cəhətləri, Qanun No:8, Bakı 1997.
Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasasına Göre Devlet Organlarının Yapısı ve İşleyişi, Yeni Türkiye Dergisi (Türkoloji ve Türk Tarihi Araştırmaları Özel Sayısı), Ankara 2003, s. 207,
Azerbaycan Cumhuriyetinde Kadın Hakları ve Günümüz Sorunları, Yıl: 1, Sayı: 1, s. 21-23. Türk Dünyası İnsan Hakları Bülteni, Ankara, Eylül 2004.
Erivan’a Yılbaşı Hediyesi: Rusya Ermenistan’ı Saldırı Amaçlı Silahlarla Donatıyor, Stratejik Analiz, Cilt: 9, Sayı:107, Mart 2009, s. 18-20.
Gürcistan ve Azerbaycan Askeri İşbirliğinde, Stratejik Analiz, Cilt: 9, Sayı:108, Nisan 2009, s. 15-17.
Ermenilerin Azerbaycan’da Yaptıkları Soykırımlar ve Devam Eden Çözümsüzlük, Stratejik Analiz, Cilt: 9, Sayı:108, Nisan 2009, s. 28-38.
Gergin Gündem: Türkiye-Ermenistan Sınır Kapısı Sorunu, Stratejik Analiz,Cilt: 10, Sayı 109, Mayıs 2009, s.30-36.
Gürcistan'da Sıcak gelişmeler:  Tamamlan(ma)mış Devrim, Paylaşılamayan Bölge,Stratejik Analiz, Cilt: 10, Sayı:110, Haziran 2009, s. 30-36.
ABD-Rusya Rekabeti Bağlamında Manas Üssü Sorunu, Stratejik Analiz, Cilt: 10, Sayı:111, Temmuz 2009, s. 20-23.
Azerbaycan’da Demografik Gelişmeler Işığında Bazı Tespit ve Tahminler, Stratejik Analiz, Cilt: 10, Sayı:111, Temmuz 2009, s. 64-72.
İç Savaş Eşiğindeki Kuzey Kafkasya, 21.Yüzyıl Dergisi, Ekim 2009, Sayı:10, s.43-52
Rusya’nın Modernizasyonu Mümkün mü? , 21.Yüzyıl Dergisi, Kasım 2009, Sayı:11, s.69-74
Kafkaslarda Barışa Giden Yol Savaştan mı Geçmeli? , 21.Yüzyıl Dergisi, Aralık 2009, Sayı:12, s.65-74
Türkiye Azerbaycan İlişkilerinin Çok Boyutlu Temelleri, 21.Yüzyıl Dergisi, Ocak 2010, Sayı:13, s.37-54 (Arif Keskin ve Kamil Ağacan’la birlikte)
Bakü'de Kuzey’den Esen Rüzgarlar, 21.yüzyıl Dergisi, Şubat 2010, Sayı:14, s.7-10
 ‘’Ermeni Açılımı’’ Sonrası Türkiye-Azerbaycan İlişkileri, 21.Yüzyıl Dergisi, Mart 2010, Sayı:15, s.45-56
Kırgızistan’da Bitmeyen Devrim mi, Fillerin Tepişmesi mi? , 21.Yüzyıl Dergisi, Mayıs 2010, Sayı:17, s.33-40
Ankara’dan Medvedev Geçti: İlişkilerin Değerlendirilmesi, 21.Yüzyıl Dergisi, Haziran 2010, Sayı:18, s.49-56.
Sırat Köprüsü Kadar Zorlu Geçiş, 21.Yüzyıl Dergisi, Temmuz 2010, s. 65-72.
Rusya Federasyonu’nun Yeni Askeri Doktrini Bir Tepki Belgesi mi?MSI, Sayı: 054, Nisan 2010, s. 48-54.
Protokoller, “Soykırım Tasarısı” ve Türkiye-Ermenistan İlişkileri, Türk Yurdu Dergisi,
Kırgızistan Yol Ayrımında: Demokrasiye mi, Otoriterizme mi? 2023 Dergisi, Yıl:9 Sayı:109.
Herkesin Sınıfta Kaldığı Ders: Kırgızistan Olaylarında Okunması Gerekenler, 2023 Dergisi, Temmuz 2010, Sayı: 111, s. 54-58.
Medvedev’in “Eksen Kayması”: Ne Kadar Kayabilir ki? 21.Yüzyıl Dergisi, Ağustos 2010, Sayı:20, s. 39-48.
Rusya’nın Balkanlar Politikasının Bazı Hususları, 2023 Dergisi, Ağustos 2010, Sayı:112, s. 54-59.
Kilise Savaşları: Moskova-Kiev-İstanbul, 21. Yüzyıl Dergisi, Eylül 2010, Sayı: 21, s. 31-38.
Kafkasya’daki Silahlanma Rusya-Türkiye İlişkilerinin Neresinde? 21. Yüzyıl Dergisi, Ekim 2010, Sayı: 22, s. 21-28.
Kırgızistan Seçimleri Demokratikleşmeye Vesile Olabilir mi? 21. Yüzyıl Dergisi, Kasım 2010, Sayı: 23, s. 8-10.
Ermenistan'da Anayasal Dönüşüm Süreci ve Anayasanın Temel Özellikleri, Ermeni Araştırmaları Dergisi, Sayı: 36, Terazi Yayıncılık, Ankara Kasım 2010, s. 191-218. 
Qırğızıstanda demokratik transformasiya cəhdi, Analitik Baxış, Say:4, SAM,  s. 22-28.
Rusya'nın Afganistan Politikasında Belirsizlik, 21. Yüzyıl Dergisi, Ocak 2011, Sayı: 25, s. 39-45.
Gözetlemeye Devam: Gebele Radar Üssü’nün Modernizasyon, EkoAvrasya, Yıl:4, Sayı: 14, Bahar 2011, s.36-37.
Türkiye-Ermenistan İlişkileri ve Rusya’nın Tutumu, 21. Yüzyıl Dergisi, Şubat 2011, Sayı: 26, s. 15-21.
Rusya: Olgular ve Tahminler Işığında, Mart 2011, Sayı: 27, s. 45-51.
Mağrip’ten Esen Rüzgarın Rusya’da ve Güney Kafkasya’da Etkileri, 21. Yüzyıl Dergisi, Nisan 2011, Sayı: 28,  s.39-46.
 
 
 -       Aktarma ve Çeviri
Sergey Yatsenko, Vusunlar, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:1, Ankara 2002, s. 776-781. (Rusçadan çeviri)
 Nikolay Bokovenko, Tagar Kültürü, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:1., Ankara 2002,s. 518-525. (Rusçadan çeviri)
Sergey G.Skobelev, Vladimir N.Nechiporenko, Stepan V.Pankin, Arkeolojik Kaynaklara Göre Orta Yenisey Kırgızları, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:2., Ankara 2002, s. 391-396. (Rusçadan çeviri)
Boris İ.Marşak, Türkler ve Soğdlular, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:2., Ankara 2002, s. 170-178. (Rusçadan çeviri)
İrina F.Popova, Orta Asya Türkleri ve Erken Tang Çin Devleti, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:2., Ankara 2002, s. 127-132. (Rusçadan çeviri)
Yuriy F.Buryakov, Eski ve Orta Çağ Dönemlerinde Büyük İpek Yolu Üzerinde Orta Asya Türkleri, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:3., Ankara 2002, s. 234-242. (Rusçadan çeviri)
Yunus Nesibli, Orta Çağ Gürcü Kaynaklarında Türkler, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:4., Ankara 2002, s. 722-730. (Rusçadan çeviri)
Svetlana İ. Valiulina, İdil Bulgarlarında Cam Sanatı, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:6., Ankara 2002, s.55-62. (Rusçadan çeviri)
Yuriy F. Buryakov, Timur, Timurlular ve Bozkırın Türk Göçebeleri, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:8., Ankara 2002, s. 534-539. (Rusçadan çeviri)
Talaybek Koyçumanov, Temirbek Bobuşev, Sovyet Sonrası Orta Asya Geçiş Ekonomilerinin Sorunları ve Entegrasyonun Geleceği, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:19., Ankara 2002, s.15-23. (Rusçadan çeviri)
Kamil Veli Nerimanoğlu, Azerbaycan’ın Devlet Dili Siyaseti, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:19., Ankara 2002, s.244-251. (Azerbaycan Türkçesinden aktarma)
Aman Hanberdiyev, Türkmenistan’da Eğitim ve Bilgisayar, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:19., Ankara 2002, s. 815-827. (Rusçadan çeviri)
Ovez Gündogdiyev, Türkmenlerde Savaş Sanatı ve Silahlar (VI-XVI. yy.), Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:19., Ankara 2002, s.828-833. (Rusçadan çeviri)
Rafael Muhammetdinov, Boşevizm, “Milli” Komünizm ve M.Sultan Galiyev Fenomeni, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:18., Ankara 2002, s.843-853. (Rusçadan çeviri)
Djenish Djunushaliev, Kırgızistan’da 1916 İsyanı, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:18., Ankara 2002, s.627-630. (Rusçadan çeviri)
S.Oboznov, Rusya ve Latin Amerika BM`de: İşbirliği Sorunları ve Geleceği, Avrasya Dosyası, BM Özel, İlkbahar 2002, Cilt:8, Sayı:1, s. 225-237. (Rusçadan ceviri, A.İsayev ile birlikte).
Nursultan Nazarbayev, Krizin Anahtarları, Stratejik Analiz, Cilt:10, Sayı:110 Haziran 2009, s. 89-95.

Son ekleyen Ali Asker