"Bugün bildiklerimi o zaman bilseydim, Goldstone Raporu daha farklı bir belge olurdu".[1] Washington Post gazetesinde 1 Nisan 2011'de yayınlanan köşe yazısının belki de en dikkat çekici cümlesi buydu. Richard Goldstone tarafından kaleme alınan o yazı, üzerinden 2 yıl geçmiş olan Gazze Savaşı sonrasında, 3 Nisan 2009'da BM İnsan Hakları Konseyi tarafından kurulan komisyonun 15 Ekim 2009'da tamamladığı ve Konsey Başkanı Goldstone'un adı ile anılan raporun[2] içeriğine ilişkin bir "itiraf" niteliğinde algılandı.

Raporda daha çok savaşın siviller üzerindeki etkisine değinilmiştir. "Kasıtlı olarak ölçüsüz güç kullanımı, sivillerin cezalandırılması, aşağılanması ve halkın terörize edilmesi" kavramlarını içermektedir. Sivillere verilen zararın sorumlusu olarak da birinci derecede savaşı organize eden, planlayan, öngören ve gerçekleştirenler gösterilmektedir. Aralık 2008- Ocak 2009 tarihleri arasında işlenen bu suçlardan İsrail ve Hamas eşit derecede suçlu bulunmuştur. Ancak bir İsrail vatandaşına karşılık çoğunluğunu çocukların oluşturduğu yüz Filistinli sivilin öldüğü istatistiği de raporda mevcuttur. Hamas'ın İsrail topraklarına yönelik roket saldırılarına İsrail'in hava saldırısıyla cevap vermesi ile başlayan süreçte, Gazze yönetiminin verilerine göre 1444, İsrail Hükümetinin verilerine göre 1166 Filistinli sivil hayatını kaybetmiştir.[3] Öte yandan İsrail sınırları içinde biri asker 4 İsrail vatandaşı ölürken Gazze sınırlarında 9 İsrail askeri hayatını kaybetmiştir. Sayılar arasındaki bu uçurum, hem bölge içinde hem de dünya kamuoyunda İsrail'e yönelik tepkilerin artmasına sebep olmuştur.

Savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar kapsamında Hamas'ın sivilleri kasıtlı olarak hedef aldığı belirtilmektedir. Goldstone, Washington Post'taki yazısında, İsrail için de aynı suçlamaları içeren raporun aslında gerçeği tam olarak yansıtmadığını belirtmektedir. İsrail Ordu'sunun birkaç mensubunu savaş suçundan cezalandırdığına dikkat çeken Goldstone, buna rağmen sivillerin hedef alınmasına yönelik kasıtlı bir politika yürütülmediğinin altını çizmektedir.

Goldstone, Washigton Post gazetesindeki yazısının yayınlanmasından dört gün önce Stanford Üniversitesinde katıldığı bir panelde raporun aslında en başından itibaren İsrail'i suçlayan bir tonda yazıldığı ve hatta BM İnsan Hakları Konseyi'nin tarihsel olarak İsrail'e önyargılı yaklaşımının da raporun şekillenmesinde rol oynadığından bahsetmiştir.[4] İsrail'in uluslararası kamuoyunda itibarsızlaştırılması, BM'de güçsüzleştirilmesi ve raporun Filistin'in "haklı" davasına temel oluşturabilecek bir belge niteliği taşıması da ortaya atılan iddialar arasındadır. Goldstone'un geri adım atmasına rağmen, Likud ve Kadima partisi milletvekilleri Danny Danon ve Ronit Tirosh, Goldstone hakkında İsrail'e yönelik karalama kampanyası sürdürmek ve kamuoyunda İsrail'in askeri itibarını zedelemek suçlaması ile dava açmaya hazırlanmaktadırlar.[5] Raporun İsrail'e zarar verdiğini belirten parlamento üyeleri, Goldstone'dan ve komisyondan açık bir özür beklediklerini de ifade etmektedirler. Rapor yayınlandıktan sonra, kendisi de Güney Afrika kökenli bir Yahudi olan Goldstone'a gelen tepkilerden belki de en ağırı onun kendi Yahudi kimliğinden utanan biri (self-hating jew) olduğu suçlamasıdır. Hatta torununun Yahudilikte kutsal sayılan 13. yaş törenine katılımı Siyonist gruplar tarafından engellenmeye çalışılmıştır.[6] Alan Dershowitz, onu "alçaklıkla" suçlarken, Başbakan Netanyahu, İran nükleer programı ve Hamas roketlerinin yanında İsrail için üçüncü büyük tehlikeyi oluşturduğunu söylemiştir.[7] Diğer bir taraftansa, Goldstone'un alçakgönüllü ve asil bir insan olduğunu, mesleğinin ve profesyonelliğinin etkisi ile atmış olduğu bu adımın takdir edilmesi gerektiğini düşünenler de bulunmaktadır.[8]

Tepki çeken raporun içeriği hakkında Goldstone'u geri adım atmaya zorlayan, mecbur bırakan faktörler var mıdır? Goldstone gerçekten bir takım sayısal verilere ve belgelere dayanarak mı bu kararını vermiştir? Birleşmiş Milletler Goldstone Raporu'nun akabinde, eski NewYork hakimi Mary McGowan Davis önderliğinde bir rapor daha hazırlamıştır[9] ve aslında Goldstone'un geri adım atmasının sebebinin de bu rapor olduğu iddia edilmektedir. Ancak Cohen'e göre bu raporda da Goldstone raporundan daha farklı şeyler yazmıyor.[10] Goldstone'un bu "garip" adımının arkasında, Amerika, İsrail ve büyük Yahudi lobilerinden gelen baskının olduğunu düşünülmektedir.

Atılan geri adımı, Goldstone Raporu'nun hazırlanmasına katkıda bulunan Pakistanlı İnsan Hakları Avukatı Hina Jilani, LSE Uluslararası Hukuk Profosörü Christine Chinvin ve eski İrlandalı barış savunucusu Desmond Travers'in tepkileri izlemiştir. Yazdıkları yazılarla, rapora atılan iftiranın açıklığa kavuşturulması gerektiğini belirtmiş; raporun içeriğine, amacına ve zarar gören ya da hayatını kaybeden sivillere daha fazla haksızlık yapılmaması gerektiğini vurgulamışlardır.[11]

Savaşın başından itibaren yöneltilen eleştiriler, raporun yayınlanması ile birlikte İsrail'i zor durumda bırakmıştır. Uzun yıllardır "düşman" bir coğrafyada meşruiyet mücadelesi verdiğine inanan İsrail, rapor nedeni ile dünya kamuoyunda bir kez daha agresif ve acımasız olarak nitelendirilmiştir. Geride bırakılan bir sene içerisinde bir takım Latin Amerika ülkelerinin Filistin'i tanıma girişimleri, AB ve BM'de Filistin yanlısı hareketlenmeler ve bölge coğrafyasında meydana gelen ayaklanmaların üzerine atılan bu geri adım, İsrail'i rahatlatmıştır. Öyle ki, İsrail ve Hamas arasında bugünlerde artarak devam eden karşılıklı bombalama eylemleri göz ününe alındığında, İsrail'in yeni bir müdahale seçeneğini masaya koyabileceği fikri de göz ardı edilmemelidir.

[1] Richard Goldstone, "Reconsidering the Goldstone Report on Israel and War Crimes", Washington Post, 1 Nisan 2011

[2] HUMAN RIGHTS IN PALESTINE AND OTHER OCCUPIED ARAB TERRITORIES-Report of the United Nations Fact Finding Mission on the Gaza Conflict, A/HRC/12/48, 15 Ekim 2009

[3] A/HRC/12/48

[4] Abraham Bell, "The debate that changed Goldstone's mind.", Foreign Policy, 6 Nisan 2011

[5] Anna Stroil ve Tovah Lazaroff, "US lawyers to file civil suit against Goldstone", Jaruselam Post, 7 Nisan 2011.

[6] Natasha Mozgovaya, "Goldstone to attend grandson's bar mitzvah as Zionist groups end feud", Haaretz, 25 Nisan 2010.

[7] Roger Cohen, "The Goldstone Chronicles", NYTimes, 8 Nisan 2011

[8] Alon Idan, "Richard Goldstone is a noble man", Haaretz, 4 Nisan 2011

[9] "Report of the Committee of independent experts in international humanitarian and human rights law established pursuant to Council resolution 13/9", A/HRC/16/24, 18 Mart 2011

[10] Roger Cohen, "The Goldstone Chronicles", NYTimes, 8 Nisan 2011

[11] Jaruselam Post, "Call to retract Goldstone Report on Gaza is not justified", 14 Nisan 2011