MUHALEFETSİZ OLUŞAN AZERBAYCAN PARLAMENTOSU

Elhan Şahinoğlu,

"Atlas" Araştırmalar Merkezi Başkanı

Beklenen oldu ve iktidardaki Yeni Azerbaycan Partisi 7 Kasım Parlamento seçimlerinden zaferle ayrıldı. Bu parti 125 üyeli Parlamento`ya 72 kişi ile girmeyi başardı. Geri kalan yerler bağımsızlara ve kendilerini muhalefet gibi nitelendiren 12 kişiye "kaldı". Aslında hem bağımsızların, hem de milletvekili seçilen bu muhalefet temsilcilerinin büyük çoğunluğu hükümetin politikasının desteklemeketedir. Seçimlere 32 adayla katılan "AHCP (Azerbaycan Halk Cephesi Partisi) – Musavat" muhalefet bloğundan ise bir kimsenin Parlamentoya girememesi sürpriz olarak görülebilir.

Böylece, gelecek 5 yılda Azerbaycan Parlamentosu gerçek bir muhalefet olmadan çalışacak. Merkezi Seçim Kurulu (MSK) 734 kişinin adaylığını kaydetmişti. Her bölgeden de milletvekilliğine ortalama 5-6 kişi aday olmuştu. Kamu televizyonu olan İTV tüm adaylar için 4 dakika zaman ayırmıştı. Ancak, televizyonda konuşanların büyük çoğunluğunun milletvekilliği yarışına gerekli hazırlık yapmadan girdiği görülmüştü.

Bu seçimde 2005'dekine kıyasla vatandaşların seçime ilgisinin azaldığı göründü. Örneğin, 2005 yılında milletvekili adayı olan kişiler şimdikinin yaklaşık iki misli idi. Parti ve bloklar 2005 yılında sürekli mitingler yapıyor ve vatandaşlarla daha sıkı temas kuruyorlardı. Bu seçimlerde bunlar olmadı. Seçim propagandası sırasında bir miting dahi yapılmadı. Milletvekili adaylarının kamu televizyonunda 4 dakika konuşmalarının dışında farklı televizyonlarda kendilerini reklam ettirmek için için para harcamak istemediği görüldü. Zaten özel televizyonlar da seçime gereken ilgiyi göstermediler. Bazı faal adaylar sadece mahalli görüşlere başvurarak vatandaşlarla temas kurmağa çalıştılar.

Parlamento seçimini çok sayıda gözlemci izledi. Bu amacla Azerbaycan`a yaklaşık 600 gözlemci geldi. En büyük grup Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) ve Bağımsız Devletler Topluluğu`ndan (BDT) idi. Bunun yanı sıra Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi ve Tükce Konuşan Ülkelerin Parlamenter Asamblesi`nden (TÜRKPA) oluşan gruplar da incelemelerde bulundular.

Seçim sonucları açıklandıktan sonra gözlemci gruplardan farklı açıklamalar geldi. AGİT ile Avrupa Konseyi gözlemcileri, "kusurlu bir parlamento seçimi, Azerbaycan'ın demokratik açıdan gelişmesine anlamlı bir ilerleme getirmedi" ifadesini kullanırken, BDT ve TÜRKPA`nın gözlemci misyonları Azerbaycan`da seçimlerin demokratik ve uluslararası standartlara uygun olarak yapıldığını açıkladılar. TÜRKPA misyonunun üyesi, Türkiye Büyük Millet Meclisi`nin milletvekili Mustafa Kabakçı, parlamento seçimlerine Azerbaycan`daki tüm siyasi ve toplumsal güçlerin katıldığını ve uluslararası gözlemcilerin faaliyeti için iyi ortam oluşturulduğunu söyledi: "Seçim bölgelerinin bir kısmında oylama sürecini canlı olarak yeni teknolojiler aracılığıyla internet üzerinden izlenmesi sağlandı, ayrıca göçmenlere oy imkanları oluşturuldu. Seçim komisyonlarının çalışmalarına müdahaleler olmadı. `Exit-poll` (dışarıdan anket) yapılması için gerekli çalışmalar yapıldı".

Beklendiği gibi ve Azerbaycan`da yapılan her seçimde olduğu gibi, Avrupa kurumlarından yapılan açıklamalar, yakın komşuları kapsayan kurumların açıklamaları ile farklı idi. Batılı gözlemciler seçimlerde demokrasi standartlarına uygun olmayan hususlara dikkat çekerken, komşu ülkelerin gözlemcileri her şeyin iyi olduğunu ileri sürdüler.

Farklar bununla bitmedi. Yeni Azerbaycan Partisi Yöneticilerinden Ali Hesenov seçim sonuclarına ilişkin parti karargahında düzenlediği basın toplantısında Parlamento seçimlerinin özgür ve demokratik olduğunu belirtirken, "AHCP-Musavat" bloğu liderleri Ali Kerimle ve İsa Kamber bir gün sonra düzenledikleri basın toplantısında seçimlerde çok sayıda sahtekarlık ve hileye rastlandığına dikkati çektiler. "AHCP-Musavat" bloku yeni oluşan Parlamentonun kanuniliğini tanımayacağını açıkladı.

Azerbaycan`da son 17 yılda yapılan bir seçim sonucu bile yarışa giren tarafların ve gözlemcilerin ortak değerlendirmesine yol açmadı. Yani taraflar aynı dille "seçim sonuçları vatandaşların görüşünü ifade ediyor" gibi açıklama yapmadılar. Belki bunun sonucudur ki, Azerbaycan vatandaşlarının da seçime ilgisi her geçen gün azalmaktadır.