Azeri kaynaklarına ve Memorial Human Right, Human Right Watch ve diğer bazı uluslararası insan hakları kuruluşlarının bildirdiklerine göre, Hocalı katliamına giden süreçte Ermenileri Rusların desteklediği yönünde ciddi bulgular bulunmaktadır.
Ermeni gönüllülerden oluşan silahlı gruplar Karabağ'a yerleştirilmiştir. Ardından Gorbaçov'un 25 Temmuz 1990'da yayınladığı bir kanun ile Sovyet Sosyalist Kanunları dahilinde olmayan silahlı gurupların kurulmasını yasaklamış ve kanunsuz olarak silahlara da el konulmasını sağlamıştır. Bu kanunla birlikte Azerbaycan'ın bütün bölgelerinde silahlar toplanmıştır. 1990 yılının Ağustos ve Eylül aylarında Ermeniler saldırılarını doğrudan Azerilere yöneltmeye başlamışlar; otobüs baskınları, yol kesme gibi terör eylemlerine kalkışmışlardır. Ruslar olaylarla ilgileri olmadığını iddia etseler de Ermeniler safında savaşan Rus ordusundan kaçan dört askerce doğrulanmıştır.
Rusların 366. Motorize Alayı'nın desteğindeki Ermeni silahlı kuvvetleri tarafından gerçekleştirilen bu katliamı insan hakları dernekleri Dağlık Karabağ'ın işgalinden sonra cereyan eden en kapsamlı sivil kırım olarak değerlendirmişlerdir.
Azeri kayıplarının sayısı üzerinde tartışmalar devam etmekteyse de 400 ila 1000 arasında oldukları genel kabul görmektedir. Azerbaycan resmi kaynaklarının bildirdiği resmi rakam 613 sivil olup bunların 106'sı kadın ve 85'i çocuktur. Bu soykırımdan sonra çok sayıda Azeri Türkü de "kaçkın" durumuna düşmüştür. En şiddetli savaşlarda dahi savaş dışı tutulan dokunulmayan yaşlı, kadın ve çocuklar Ermeniler tarafından acımasız işkenceler yapılarak katledilmişlerdir.
İnternet üzerinden ne konuyla ilgili videoları seyredebildim, ne de yazılan bazı yazıları okuyabildim. Hele bir internet sitesinde Ermeni yazar Zori Balayan'ın "Ruhumuzun Canlanması" kitabından olduğu iddia edilen alıntılar gerçekten akla zarar verecek nitelikte idi. Ermeniler ısrarla Hocalı Soykırımı için 1915 yılında yaşananların bir öcü niteliğinde olduğunu iddia etmektedirler.
Hocalı'da yaşananlara belgeleriyle birlikte herkesin gözü önünde olmasına rağmen bütün dünya sessiz kalmıştır; kalmaya da devam etmektedir. Gerçi özellikle haçlı zihniyetiyle hareket eden Batı'nın istediği ülkelere "insan hakları ve demokrasi" götürmekle meşgul olduğunu dolayısıyla konuya zaman bulamadığını da düşünebiliriz.
