Bu sayfayı yazdır

AZERBAYCAN ABD’NİN İSTEKLERİNİ GERİ ÇEVİRDİ

Yazan  10 Aralık 2009
7 Aralık 2009’da Türkiye Başbakanı R.T.Erdoğan’ın B.Obama’la görüşmesinde ele alınan konuların listesi bir hayli kabarıktır.

 

 

Bu görüşmede Karabağ konusunun ele alınacağı bekleniyordu. Fakat çözüme katkı sağlayamayacağı da bilinen bir gerçekliktir. Ankara Ermenistan'la ilişkileri normalleştirmek amacıyla protokollere imza atarken Washington'dan destek sözü aldığı söyleniyordu. Güya Washington Ermenistan üzerinde baskı yaparak Azerbaycan'ın Karabağ dışında işgal olunmuş birkaç ilçesinin boşaltılmasını sağlayacaktı. Protokoller imzalandıktan sonra Dağlık Karabağ sorunun çözümünde her hangi bir ilerleme kaydedilmemiştir. 22 Kasım 2009'da Münih'te yapılmış son görüşmeden sonra müzakerelerin bir müddet dışişleri bakanları düzeyinde sürdürülmesi kararlaştırılmıştır. 30 Kasım 2009'da Atina'da Azerbaycan ve Ermenistan'ın Dışişleri Bakanları Elmar Memmedyarov ve Edvard Nalbandyan görüşmüşlerdi. Görüşmeye Minsk Grubu eşbaşkanları da katılmıştır.Bu görüşmelerden her hangi bir somut sonuç beklemek fazla iyimserlik olacaktır. Çünkü daha önce de yapılmış çok sayıda görüşmelerde de Ermenistan tarafı çözümden uzak tutum sergilemiştir.

Minsk Grubu adlanan "barış grubu" eşbaşkanlarından olan ABD de diğer eşbaşkanlar (Fransa, Rusya) gibi taraflı, yani Ermenistan yanlısı bir politika izlemiştir. Erdoğan-Obama görüşmesinde de ABD taraflı davranmıştır. Obama Türkiye ve Ermenistan arasında imzalanmış protokollerin bir an önce TBMM'den geçmesini istemiş, fakat Erdoğan'ın Karabağ'la ilgili talebini de duymazdan gelmiştir. Erdoğan'ın protokollerle ilgili yaptığı açıklamada Karabağ'ın işgalden kurtulmasını protokollerin onayına şart koşmuştur. O bu konunun parlamentonun takdirinde olduğunu vurgulayarak, hükümetin sevketmesine rağmen 1 Mart tezkeresinin geçmemesini örnek göstermiştir. Başbakan, "benim partimden vekiller bile hayır oyu verdiler. Aynı durum Ermeni protokolü için de geçerli. Eğer Karabağ'da çözüm olmadan oylama yapılırsa, protokoller büyük ihtimalle reddedilir. Siz, ABD olarak, önce Karabağ'da çözüm için bastırın" mesajını vermiştir.[1] Amerika'nın Sesi Radyosu Ermenice Servisinin sorusunu yanıtlayan başbakan "…meselenin Parlamento Komisyonlarında incelenmesine kadar Türkiye Karabağ sorununda ve Minsk Grubu gayretlerinde ilerleme görmek istiyor" demişti. Erdoğan'ın Ermenistan üzerinde baskı yapılması isteği Obama tarafından nasıl karşılanmış? Veya böyle bir baskı yapılarak Karabağ sorunun çözümü hızlandırılabilir mi? Öncelikle Türkiye-Ermenistan ilişkilerinin Erdoğan'ın Karabağ konusundaki ilerlememe sağlanması koşuluna bağlaması önemli bir açıklamadır. Bu açıklamayla, Ermenistan tarafının devamlı olaraköne çıkardığı "Karabağ konusunun Türkiye-Ermenistan ilişkilerine şart koşmama" ilkesinin sağlam bir ilke olmadığı kanaatine varılmıştır. Bu olayla ilgili Azerbaycan ve Ermenistan'da farklı yorumlar yapılmaktadır. Ermenistan'ın "Miras" Partisi parlamento grup başkanı Stepan Safaryan'a göre Erdoğan-Obama görüşmesinde Türkiye-Ermenistan arasında diplomatik ilişkiler konusunun ele alınması, bu sürecin belirginleştiğinin göstergesidir. Fakat Türkiye-Ermenistan yakınlaşmasının Azerbaycan-Ermenistan ilişkileriyle bağlantılı bir süreç olduğuna dair Erdoğan'ın yaptığı açıklamaya Obama'nın susarak yanıt vermemesi, Ermenistan açısından negatif bir gelişme olarak değerlendirilmektedir.[2] Ermeni Devrimci Federasyonu (EDF)-Taşnaksutyun Ermeni Davası ve Siyasi Meseleler Ofisi sorumlusu Kiro Manoyan'a göre Erdoğan'ın Ermeni-Türk ve Karabağ süreçlerinin birbirine bağlı olduğuna ilişkin açıklama karşısında Obama'nın sessiz kalmasını, taraflar arasında bu konuda mutabakat sağlandığı ihtimalini gündeme getirmektedir.[3] Azerbaycan'da yapılan gözlemler ise bunun tam tersidir. Erdoğan'ın Karabağ'la ilgili açıklamalarına karşılık Obama'nın Türkiye-Ermenistan ilişkilerindeki cesaretli adımları takdir etmesi, aslında Karabağ konusunun ABD tarafından ciddiye alınmadığı anlamına gelmektedir. Bu yüzden Erdoğan'ın açıklamaları daha çok Türkiye ve Azerbaycan kamuoylarına verilen mesaj olarak kabul edilebilir. Aslında bu görüşmeden Karabağ konusuyla ilgili somut bir çözüm beklemek aşırı saflık olacaktı.[4]

Erdoğan-Obama görüşmesi sırasında dile getirilen başka bir konu - ABD'nin Afganistan'a asker göndermesine aldığı karar da Azerbaycan'la yakından ilgilidir. ABD yönetimi bu süreçte Azerbaycan'dan Afganistan'a asker gönderilmesini istemektedir. Azerbaycan Dışişleri Bakan yardımcısı Araz Azimov yaptığı açıklamada Azerbaycan'ın Afganistan'a asker göndermeyeceğini vurgulamıştır: "Biz gereken desteği verdik. Azerbaycan bununla bağlı iki kez kendi yardımını yapmıştır." Afganistan misyonuyla bağlı diğer bir önemli plan da Azerbaycan'ın NATO'nun AWAKS uçaklarına hava koridoru verilip verilmeyeceğidir. Avrupa basının yazdığına göre Azerbaycan, hava koridorundan askeri yüklerin geçişine izin vermiyor. Fakat bununla ilgili gelişen olaylar, Azerbaycan'ın henüz "evet" demediğini ve bunda acele etmediğini ortaya koymaktadır. Bakü "sadece Afganistan'la sınır devletler buna onay verdikleri takdirde bu konuyu müzakere edebileceği" mesajını vermiştir.[5] Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Elhan Poluhov bu konuda yaptığı açıklamasında Azerbaycan üzerinden Afganistan'a askeri olmayan yüklerin taşındığı söylemiştir." Poluhov bundan sonra da Azerbaycan hava koridorunu askeri yüklerin taşınması amacıyla kullanılmayacağını vurgulamıştır. O Azerbaycan'ın Afganistan'daki BM barış süreci çerçevesinde üzerinde belli yükümlülükler aldığını ve bunları yerine getirmeğe çalıştığını, söylemiştir. Poluhov askeri güçlerin Afganistan'a taşınmasının da bu yükümlülüklere ait olup olmadığı konusuna açıklık getirmemiş, bazı özel durumların meydana geleceği takdirde bu konuları görüşmeler yoluyla, Azerbaycan'ın ulusal çıkarları ve yasal mevzuatı doğrultusunda çözdüklerini söylemiştir.[6]

ABD'ninAvrupa'daki hava kuvvetlerinin (USAFE)komutanıGeneral Roger A.Brady bu amaçla yaptığı Bakü ziyaretinden eliboş dönmüştür. General Brady Azerbaycan Savunma Bakanı Sefer Abiyev'le görüşmüştür. ABD'nin Bakü Büyükelçiliğinin verdiği bilgiye göre Brady'nin seferi "iki ülke arasında strateji taraftaşlık konularına müzakere etmek amacı taşımıştır. Fakat zamanlama ve diplomasi trafiğine bakarsak, ABD'li generalin bölgeye ziyaretinin Afganistan'a asker sevkiyatıyla ilgili bölge ülkelerinin, yani Gürcistan ve Azerbaycan'ın desteğini almaktır. General Roger A.Brady'nin Bakü'den beklediklerini alamadığı yönünde güçlü kanaatler bulunmaktadır. Görüşmeden sonra yapılan açıklamalarda Afganistan'a askeri yüklerin taşınması konusunun müzakeresi edilip edilmemesine dair her hangi bilgi verilmemiştir. Ayrıca İlham Aliyev'in generalle görüşmemesi ABD'nin bu isteğine karşı Bakü'nün "evet demediğinin bir göstergesidir. Görüşmenin gerçekleşmemesinin nedeni, öncelikle Azerbaycan Cumhurbaşkanının yoğun çalışma grafiği ve Aliyev'in 8 Aralıkta Fransa'ya gideceği ile ilişkilendirilmiştir. Aliyev ise aynı gün Bakü'de bulunmuş ve Fransa seyahati Aralık ayının 9'da gerçekleşmiştir.[7] Bunun yanı sıra General Brady'nin Bakü ziyareti sonrası "kalıp" açıklamalar yapılmıştır. Oysa Brady, Gürcistan Cumhurbaşkanı Mihail Saakaşvili ve Savunma Bakanı Baço Akhaliya ile bir araya gelmiş ve görüşmeden duyduğu memnuniyeti dile getirmiştir. O, "Gürcistan'ın, (Afganistan'da) verdiği olağanüstü desteğe minnettar olduklarını" açıklamış bu desteğin, "paylaşılan değerlere bağlılığın açık göstergesi olduğunu" belirterek, "Siz, başkaları için örneksiniz" demiştir. Şunu da belirtelim ki Gürcistan 2010'da Afganistan'daki asker sayısını 170'den 900'e yükseltecektir.[8]

Bu gelişmeler ilerideki aşamada ABD'nin Bakü'den istediklerinin gerçekleşmemesi anlamına gelmez. Fakat bu sürecin Azerbaycan açısından bir pazarlık süreci olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. Ayrıca Bakü'nün bu tutumu son dönemde Obama yönetiminin Türkiye-Ermenistan yakınlaşması süreci üzerinde yaptığı baskılara, Karabağ konusunda ise sessiz kalmasına karşı bir tepki olarak da değerlendirilebilir.

 

 

· 21. Yüz Yıl Türkiye Enstitüsü Rusya-Avrasya Araştırmaları Bölümü Başkanı

[1] Erdoğan - Obama birbirinden ne istedi? http://www.haberaktuel.com/erdogan-obama-birbirinden-ne-istedi-haberi-240080.html

[2] Степан Сафарян: В ходе визита в США Эрдоган поднял вопрос Нагорного Карабаха, http://panarmenian.com/news/rus/?nid=40497, 08.12.2009

[3]Taşnaksutyun: Erdoğan ve Obama Karabağ meselesi konusunda anlaşmış olabilirler, http://news.am/tr/news/10204.html, 08.12.2009.

[4] "Ankara Azərbaycanı güzəştə vadar edə bilməz"\ http://www.musavat.com/new/Gündəm/66028-"ANKARA_AZƏRBAYCANI_GÜZƏŞTƏ_VADAR_EDƏ_BİLMƏZ"

[5] F.Məmmədov. İlham Əliyev Amerikalı generalla görüşmədi, http://www.musavat.com/new/Gündəm/66023-İLHAM_ƏLİYEV_AMERİKALI_GENERALLA_GÖRÜŞMƏDİ

[6] Elxan Poluxov Əfqanıstana dəhlizdən danışır, 08.12.2009. http://mediaforum.az/articles.php?lang=az&page=00&article_id=20091208062223371

[7] http://www.musavat.com/new/Gündəm/66023 - İLHAM_ƏLİYEV_AMERİKALI_GENERALLA_GÖRÜŞMƏDİ

[8] Brady: Gürcistan'a minnettarız, http://yenisafak.com.tr/Dunya/?t=07.12.2009&c=4&i=227413

Ali Asker

İlk Öğretim-Lise:: Alpan Köy-Azerbaycan

Üniversite: Azerbaycan Teknik Üniversitesi- Bakü Devlet Üniversitesi Hukuk Fakültesi (2 Üniversite)

Yüksek Lisans: Marmara Üniversitesi SBE Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı Genel Kamu Hukuku

Doktora: Ankara Ü. SBE Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı Genel Kamu Hukuku

 

Uzmanlık Alanı: Rusya, Orta Asya, Kafkaslar. Demokratikleşme ve Rejim Değişimleri. Türk Dünyası çalışmaları.

 

Bildiği Diller:

Rusça

Azerbaycanca

Bugüne Kadar Çalıştığı Yerler:

1993-1996 İmpuls LTD Şirketi, Genel Müdür danışmanı

1998-2000 Millet gezetesi (Azerbaycan, temsilci muhabir)

2007-2010 (Ayna ve Zerkalo gazeteleri Türkiye temsilcisi)

2009 – ASAM

2009- 21. Yüzyıl T.E.

 

Bilimsel Çalışmalar
Kitaplar
a) Telif Eserler
Azərbaycan hüquq tarixi:cinayət hüququ (qədim zamanlardan 1920-ci ilədək), Azərnəşr, Bakı, 1999, (Mehman Dəmirli ilə birlikdə), 200 s.
Kaymakam Adaylığı Sınavına Hazırlık (Editörler: Tezel Öçal ve Zehra Odyakmaz), Savaş Yayınları, Ankara 2004, 1159 sayfa
Konu Anlatımlı –Testli Anayasa Hukuku, İdare Hukuku ve İdari Yargı (Zehra Odyakmaz ve Ümit Kaymakla birlikte), 1. baskı (448 sayfa), 2. baskı (522 sayfa). 2004 (1. baskı), Ankara 2004 (2. baskı)
Soykırımdan fazlası (Kafkaslarda Ermenilerin yaptıkları mezalim ve Hocalı soykırımı üzerine)- belgesel senaryosu, 43 dak. (tamamlanma aşamasında)
 
b) Çeviri, Aktarma, Derleme, Düzenleme ve Editörlük
Yeni Anayasalar: BDT ve Baltık Ülkeleri, (Dr. Abdurrahman Eren’le birlikte), TİKA Yayınları, Ankara 2005, (Rusça, Ukraynaca, Türkmence, Özbekçe ve Azerbaycan Türkçesinden aktarma ve çeviri, düzenleme, açıklama ve Giriş Makalesi)
Mirza Bala Mehmetzade, Azerbaycan Misak-i Millisi, (Elşad Mahmudov’la birlikte), Azerbaycan Kültür Derneği Yayınları, Ankara 2002, , 87 s., (Osmanlıcadan aktarma ve şerhler)
 
Şahidin Xatirələri, AHC maliyyə naziri Əbdüləli Əmircanın xatirələri Ayna gazetesi, 1, 8, 15, 29, aprel 2006. (Türkiye Türkçesinden Azerbaycan Türkçesine aktarma, kitap olarak yayın aşamasında)
Hüseyin İsmayılov, Azerbaycan’da Aşık Sanatı, Alpan Yayınları, Ankara, 2008, (Azerbaycan Türkçesinden Aktarma, Mahire Gayıbova ile birlikde).
Cemil Hasanlı, Soğuk Savaşın Sınav Meydanı: Türkiye-SSCB İlişkileri, Bilgi Yayınları, Ankara, 2010 (Baskı aşamasında)
 
Tezler:
Doktora: Eski Sosyalist Ülkelerde Siyasi Rejim Değişmeleri, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Hukuku Anabilim Dalı/Genel Kamu Hukuku, (Dnş. Prof.Dr.Anıl Çeçen) Ankara 2007, 391 s.
Yüksek Lisans: Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasasında Devlet Sistemi ve Temel Öğeleri, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Hukuku Anabilim Dalı/Genel Kamu Hukuku,  (Dnş.: Prof.Dr. Mehmed Akad İstanbul,, 2000, s.137.
 
Makaleler
-       Telif
Auen Kilsə Qanunnaməsində cinayət hüququ normaları (Mehman Demirli ile Birlikte), Qanun, Bakı 1996.
Mədinə şəhər dövlətinin təşəkkülü və konstitusiyasının əsas cəhətləri, Qanun No:8, Bakı 1997.
Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasasına Göre Devlet Organlarının Yapısı ve İşleyişi, Yeni Türkiye Dergisi (Türkoloji ve Türk Tarihi Araştırmaları Özel Sayısı), Ankara 2003, s. 207,
Azerbaycan Cumhuriyetinde Kadın Hakları ve Günümüz Sorunları, Yıl: 1, Sayı: 1, s. 21-23. Türk Dünyası İnsan Hakları Bülteni, Ankara, Eylül 2004.
Erivan’a Yılbaşı Hediyesi: Rusya Ermenistan’ı Saldırı Amaçlı Silahlarla Donatıyor, Stratejik Analiz, Cilt: 9, Sayı:107, Mart 2009, s. 18-20.
Gürcistan ve Azerbaycan Askeri İşbirliğinde, Stratejik Analiz, Cilt: 9, Sayı:108, Nisan 2009, s. 15-17.
Ermenilerin Azerbaycan’da Yaptıkları Soykırımlar ve Devam Eden Çözümsüzlük, Stratejik Analiz, Cilt: 9, Sayı:108, Nisan 2009, s. 28-38.
Gergin Gündem: Türkiye-Ermenistan Sınır Kapısı Sorunu, Stratejik Analiz,Cilt: 10, Sayı 109, Mayıs 2009, s.30-36.
Gürcistan'da Sıcak gelişmeler:  Tamamlan(ma)mış Devrim, Paylaşılamayan Bölge,Stratejik Analiz, Cilt: 10, Sayı:110, Haziran 2009, s. 30-36.
ABD-Rusya Rekabeti Bağlamında Manas Üssü Sorunu, Stratejik Analiz, Cilt: 10, Sayı:111, Temmuz 2009, s. 20-23.
Azerbaycan’da Demografik Gelişmeler Işığında Bazı Tespit ve Tahminler, Stratejik Analiz, Cilt: 10, Sayı:111, Temmuz 2009, s. 64-72.
İç Savaş Eşiğindeki Kuzey Kafkasya, 21.Yüzyıl Dergisi, Ekim 2009, Sayı:10, s.43-52
Rusya’nın Modernizasyonu Mümkün mü? , 21.Yüzyıl Dergisi, Kasım 2009, Sayı:11, s.69-74
Kafkaslarda Barışa Giden Yol Savaştan mı Geçmeli? , 21.Yüzyıl Dergisi, Aralık 2009, Sayı:12, s.65-74
Türkiye Azerbaycan İlişkilerinin Çok Boyutlu Temelleri, 21.Yüzyıl Dergisi, Ocak 2010, Sayı:13, s.37-54 (Arif Keskin ve Kamil Ağacan’la birlikte)
Bakü'de Kuzey’den Esen Rüzgarlar, 21.yüzyıl Dergisi, Şubat 2010, Sayı:14, s.7-10
 ‘’Ermeni Açılımı’’ Sonrası Türkiye-Azerbaycan İlişkileri, 21.Yüzyıl Dergisi, Mart 2010, Sayı:15, s.45-56
Kırgızistan’da Bitmeyen Devrim mi, Fillerin Tepişmesi mi? , 21.Yüzyıl Dergisi, Mayıs 2010, Sayı:17, s.33-40
Ankara’dan Medvedev Geçti: İlişkilerin Değerlendirilmesi, 21.Yüzyıl Dergisi, Haziran 2010, Sayı:18, s.49-56.
Sırat Köprüsü Kadar Zorlu Geçiş, 21.Yüzyıl Dergisi, Temmuz 2010, s. 65-72.
Rusya Federasyonu’nun Yeni Askeri Doktrini Bir Tepki Belgesi mi?MSI, Sayı: 054, Nisan 2010, s. 48-54.
Protokoller, “Soykırım Tasarısı” ve Türkiye-Ermenistan İlişkileri, Türk Yurdu Dergisi,
Kırgızistan Yol Ayrımında: Demokrasiye mi, Otoriterizme mi? 2023 Dergisi, Yıl:9 Sayı:109.
Herkesin Sınıfta Kaldığı Ders: Kırgızistan Olaylarında Okunması Gerekenler, 2023 Dergisi, Temmuz 2010, Sayı: 111, s. 54-58.
Medvedev’in “Eksen Kayması”: Ne Kadar Kayabilir ki? 21.Yüzyıl Dergisi, Ağustos 2010, Sayı:20, s. 39-48.
Rusya’nın Balkanlar Politikasının Bazı Hususları, 2023 Dergisi, Ağustos 2010, Sayı:112, s. 54-59.
Kilise Savaşları: Moskova-Kiev-İstanbul, 21. Yüzyıl Dergisi, Eylül 2010, Sayı: 21, s. 31-38.
Kafkasya’daki Silahlanma Rusya-Türkiye İlişkilerinin Neresinde? 21. Yüzyıl Dergisi, Ekim 2010, Sayı: 22, s. 21-28.
Kırgızistan Seçimleri Demokratikleşmeye Vesile Olabilir mi? 21. Yüzyıl Dergisi, Kasım 2010, Sayı: 23, s. 8-10.
Ermenistan'da Anayasal Dönüşüm Süreci ve Anayasanın Temel Özellikleri, Ermeni Araştırmaları Dergisi, Sayı: 36, Terazi Yayıncılık, Ankara Kasım 2010, s. 191-218. 
Qırğızıstanda demokratik transformasiya cəhdi, Analitik Baxış, Say:4, SAM,  s. 22-28.
Rusya'nın Afganistan Politikasında Belirsizlik, 21. Yüzyıl Dergisi, Ocak 2011, Sayı: 25, s. 39-45.
Gözetlemeye Devam: Gebele Radar Üssü’nün Modernizasyon, EkoAvrasya, Yıl:4, Sayı: 14, Bahar 2011, s.36-37.
Türkiye-Ermenistan İlişkileri ve Rusya’nın Tutumu, 21. Yüzyıl Dergisi, Şubat 2011, Sayı: 26, s. 15-21.
Rusya: Olgular ve Tahminler Işığında, Mart 2011, Sayı: 27, s. 45-51.
Mağrip’ten Esen Rüzgarın Rusya’da ve Güney Kafkasya’da Etkileri, 21. Yüzyıl Dergisi, Nisan 2011, Sayı: 28,  s.39-46.
 
 
 -       Aktarma ve Çeviri
Sergey Yatsenko, Vusunlar, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:1, Ankara 2002, s. 776-781. (Rusçadan çeviri)
 Nikolay Bokovenko, Tagar Kültürü, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:1., Ankara 2002,s. 518-525. (Rusçadan çeviri)
Sergey G.Skobelev, Vladimir N.Nechiporenko, Stepan V.Pankin, Arkeolojik Kaynaklara Göre Orta Yenisey Kırgızları, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:2., Ankara 2002, s. 391-396. (Rusçadan çeviri)
Boris İ.Marşak, Türkler ve Soğdlular, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:2., Ankara 2002, s. 170-178. (Rusçadan çeviri)
İrina F.Popova, Orta Asya Türkleri ve Erken Tang Çin Devleti, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:2., Ankara 2002, s. 127-132. (Rusçadan çeviri)
Yuriy F.Buryakov, Eski ve Orta Çağ Dönemlerinde Büyük İpek Yolu Üzerinde Orta Asya Türkleri, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:3., Ankara 2002, s. 234-242. (Rusçadan çeviri)
Yunus Nesibli, Orta Çağ Gürcü Kaynaklarında Türkler, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:4., Ankara 2002, s. 722-730. (Rusçadan çeviri)
Svetlana İ. Valiulina, İdil Bulgarlarında Cam Sanatı, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:6., Ankara 2002, s.55-62. (Rusçadan çeviri)
Yuriy F. Buryakov, Timur, Timurlular ve Bozkırın Türk Göçebeleri, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:8., Ankara 2002, s. 534-539. (Rusçadan çeviri)
Talaybek Koyçumanov, Temirbek Bobuşev, Sovyet Sonrası Orta Asya Geçiş Ekonomilerinin Sorunları ve Entegrasyonun Geleceği, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:19., Ankara 2002, s.15-23. (Rusçadan çeviri)
Kamil Veli Nerimanoğlu, Azerbaycan’ın Devlet Dili Siyaseti, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:19., Ankara 2002, s.244-251. (Azerbaycan Türkçesinden aktarma)
Aman Hanberdiyev, Türkmenistan’da Eğitim ve Bilgisayar, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:19., Ankara 2002, s. 815-827. (Rusçadan çeviri)
Ovez Gündogdiyev, Türkmenlerde Savaş Sanatı ve Silahlar (VI-XVI. yy.), Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:19., Ankara 2002, s.828-833. (Rusçadan çeviri)
Rafael Muhammetdinov, Boşevizm, “Milli” Komünizm ve M.Sultan Galiyev Fenomeni, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:18., Ankara 2002, s.843-853. (Rusçadan çeviri)
Djenish Djunushaliev, Kırgızistan’da 1916 İsyanı, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:18., Ankara 2002, s.627-630. (Rusçadan çeviri)
S.Oboznov, Rusya ve Latin Amerika BM`de: İşbirliği Sorunları ve Geleceği, Avrasya Dosyası, BM Özel, İlkbahar 2002, Cilt:8, Sayı:1, s. 225-237. (Rusçadan ceviri, A.İsayev ile birlikte).
Nursultan Nazarbayev, Krizin Anahtarları, Stratejik Analiz, Cilt:10, Sayı:110 Haziran 2009, s. 89-95.

Son ekleyen Ali Asker