Türk Devletleri Teşkilâtı’nın (TDT) 10’uncu Zirve toplantısı 3 Kasım 2023’te Kazakistan’ın Başkenti Astana’da yapılıyor. Zirve’nin sloganı “Türk Devri” [“Turk Time” veya “the Turkic Age”].

KKTC Bayrağı yok

Kazakistan’ın gazetelerinden The Astana Times’da “Astana’da Türk Devletleri Teşkilâtı Zirvesi: Önde Gelen Uzmanlar Görüşlerini Paylaşıyor” başlığıyla bir yazı yayınlanmış. Yazıda Teşkilât’a üye ve gözlemci devletlerin bayraklarına yer verilmiş.

Bayraklar arasında “gözlemci üye” statüsündeki Macaristan’ın ve Türkmenistan’ın bayrakları yer alıyor; aynı statüdeki Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin (KKTC) bayrağı fotoğrafta yok.

Kazakistan KKTC’yi davet etmedi

Astana Zirvesi’nde KKTC yer almıyor. Demek ki ev sahibi Kazakistan Devleti KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar’ı davet etmemiş.

KKTC’nin üyeliğini Erdoğan önermişti

Cumhurbaşkanı Erdoğan İstanbul’daki 8. Zirve’nin açılışında (11 Kasım 2021) yaptıkları konuşmada şöyle demişti:

“Aile resmimizin daha da zenginleşmesi için olarak önümüzdeki dönemde KKTC’yi aramızda görmeyi canı gönülden arzu ediyoruz. Türk dünyasının ayrılmaz bir parçası olan Kıbrıs Türklerinin maruz bırakıldığı tecrit ve ambargonun hafifletilmesinde kıymetli desteklerinize güveniyorum.”

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bu çağrısı üzerine 11 Kasım 2022’de Semerkant’ta (Özbekistan) yapılan 9’uncu Zirve’de KKTC Türk Devletleri Teşkilâtı’na “gözlemci üye” kabul edildi.

KKTC’nin Astana’daki Zirve’ye ev sahibi Kazakistan Hükûmeti tarafından davet edilmemiş olması 9’uncu Zirve Bildirisi’nin ruhuna da aykırı bir davranıştır.

KKTC’ye ayırımcılık; Türkiye’ye tavır

KKTC’nin Astana’daki Zirve’ye ev sahibi Kazakistan Hükûmeti tarafından davet edilmemiş olması KKTC’ye yönelik ayırımcı bir tutumdur.

Dolayısıyla Türkiye’ye karşı da bir tavır mahiyetindedir.

Çünkü KKTC’nin “gözlemci” üyeliğini Sayın Cumhurbaşkanı Erdoğan teklif etmişti.

Diplomasi hilesi

O zaman kaleme aldığım yazıda şu noktaya dikkati çekmiştim: https://aydinlik.com.tr/haber/turk-devletleri-teskilati-tdt-ve-kktc-350267

“... Bildiri’de yer alan ‘Kıbrıslı Türklerin TDT’nın ilgili faaliyetlerine katılmaya davet edilmesi yolundaki Türkiye’nin talebini kabul ediyoruz’ ibaresinin sınırlayıcı mahiyette yazıldığını düşünüyorum. Çünkü Sayın Cumhurbaşkanı Erdoğan İstanbul’daki konuşmasında kullandığı ifade ‘önümüzdeki dönemde KKTC’yi aramızda görmeyi canı gönülden arzu ediyoruz’ şeklindedir. Türkiye’nin talebi ‘KKTC’nin TDT’nın ilgili organlarına katılmasıyla’ sınırlı değildir...”

O zaman dikkatlere getirdiğim KKTC’nin “gözlemci” statüsü için “ilgili faaliyetlerine katılmaya davet” ibaresiyle yapılan diplomasi hilesi bugün sakıncasını göstermiştir. Kazakistan Hükûmeti sloganı “Türk Devri” olan 10’uncu Zirve’ye TDT’nın “Gözlemci Üyesi” KKTC’yi davet etmemiştir.

Yanılgı, gaflet

Demek ki Kazakistan sloganı “Türk Devri” olan bir Zirve toplantısını KKTC bakımından “ilgili faaliyet” olarak görmemiş!

Nasıl bir yanılgıdır, gaflettir bu!

Kıbrıs Türk Halkı ve onun Devleti KKTC Türklük vasıfları itibariyle her yönden Türk Dünyası’nın parçasıdır.

KKTC Türk Dünyasının parçası

Zaten TDT’nın Semerkant’daki 9’uncu Zirvesi’nin Bildirisi’nde “Kıbrıslı Türkler Türk Dünyası’nın ayrılmaz parçasıdır” ifadesine yer verilmişti.

Dönemin Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay da “Kıbrıs Türkeri’nin, Türk dünyasının ayrılmaz bir parçası olduğunu ve KKTC’nin, TDT’nın tüm faaliyetlerine lâyıkıyla katılımını yürekten desteklediklerini” söylemişti. 

KKTC’de TDT’da “gözlemci üyeliğin “KKTC’nin dünya tarafından tanınmasının ilk adımı” olduğu değerlendirmesi yapılmıştı.

Kazakistan AB tarafından yönlendirildi

Bellidir ki, Batı camiası ile ilişkilerini ve işbirliğini geliştirme çabaları, teşebbüsleri olan ve “AB ile Gelişmiş Ortaklık ve İşbirliği Anlaşması (EPCA)” imzalamış bulunan Kazakistan, GKRY dahil AB Devletleri ile ilişkilerini ön plânda tutmaktadır. Astana Zirvesi’nde AB tarafından KKTC ve Türkiye aleyhine yönlendirilmiştir.

Kazakistan ve Özbekistan’ın GKRY ile teması

2022’nin Aralık ayında GKRY Dışişleri Bakanı AGİT toplantısı çerçevesinde Kazakistan ve Özbekistan Dışişleri bakanlarıyla görüşmüştür. Kazak ve Özbek bakanlar Rum muhataplarına “devletlerinin tutumunun uluslararası hukuka bağlılık ve Kıbrıs Cumhuriyeti de dahil olmak üzere tüm devletlerin egemenliğine, toprak bütünlüğüne ve bağımsızlığına saygı çerçevesinde, BM Kararları uyarınca yönlendirildiğini” ifade etmişler. Orta Asya bölgesinde yaratabileceği olası sonuçlardan da endişe duydukları için “her türlü ayrılıkçı eylemi ve tek taraflı bağımsızlık ilanını kınadıklarını” söylemişler.

Kazakistan’dan GKRY’ye ziyaret

Kazakistan Dışişleri Bakan Yardımcısı geçtiğimiz Eylül ayı sununda GKRY’yi ziyaret etmiş. Kazak diplomat GKRY Lideri’ne Kazakistan Cumhurbaşkanı’nın mesajını sunmuş. Mesajda “Kıbrıs Cumhuriyeti’nin” kuruluş gününü kutlanmış (Kıbrıs Cumhuriyeti 16 Ağustos 1960’da kurulduğu halde Rumlar 1 Ekim’de kutlamaktadır); iki ülke arasındaki güçlü ikili bağlar vurgulanmış ve ilişkilerin daha da geliştirilmesine ve genişletilmesine Kazakistan’ın büyük ilgi duyduğu ifade edilmiş. Yapılan görüşmede GKRY Lideri ve Kazak diplomat “başta devletlerin egemenlik ve toprak bütünlüğüne saygı olmak üzere BM Yasası’nın temel ilkelerine bağlılıklarını teyit etmişler.

Bu nasıl bir “Türklük” dayanışmasıdır? Tamamen Rumlara yaranma gayretidir.

Olumsuz gelişme

KKTC’nin TDT’na “gözlemci” üye olduktan sonraki ilk Zirve’ye, diğer gözlemciler Türkmenistan ve Macaristan davet edilirken, KKTC’nin dışlanmış olması Millî Davamız bakımından olumsuz bir gelişmedir. “Bağımsız ve egemen iki devletli çözüm” hamlemiz ve “KKTC’nin uluslararası camia tarafından tanınması” çağrımız itibariyle düşündürücüdür.

Diğer Üyeler Tepkisiz

KKTC’nin Astana Zirvesi’ne davet edilmemesine diğer TDT’nın diğer üyelerinin tepki göstermemiş olması da beni düşünceye sevkeden bir başka veçhedir.

Söylemler havada kalıyor

Sloganı “Türk Devri” olan bir Zirve’ye Gözlemci Üye olmasına rağmen KKTC’nin davet edilmemiş olması karşısında kendi kendimize “Kıbrıs Türkleri Türk Dünyasının ayrılmaz parçasıdır” dememiz diplomasi açısından havada kalmıyor mu?

Ayrıca KKTC’nin TDT gözlemci üyesi olması üzerine dile getirilen “KKTC’nin dünya tarafından tanınmasının ilk adımı” olduğu şeklindeki söylemler dayanaktan yoksun olmuyor mu?

KKTC’nin serveti Demokrasi

Kazakistan ve diğer üyeler şunu bilmelidir ki, KKTC 4O’ıncı yaşını tamamlamak üzeredir. Belki KKTC Kazakistan kadar yeraltı servetlerine sahip değildir. Ama KKTC kuramsal, kavramsal ve yapısal bakımdan oturmuş sağlam kurum ve kuruluşlarıyla mükemmel biçimde işleyen ve TDT’nın üyelerine de örnek olacak bir Demokrasi’ye sahiptir. KKTC’nin sahip olduğu servet budur. Jeostratejik konumuna işaret etmeye lüzum yoktur.

Türkiye tavır koyamaz mıydı?

Elbette konuyla ilgili resmî olgulara ve gerçeklere vakıf değilim. Ama dışarıdan bakınca “KKTC Cumhurbaşkanı Tatar’ın Astana Zirvesi’ne davet edilmediği belli olunca acaba Türkiye hiç olmazsa Zirve’ye kendi katılım seviyesini düşürmesi ve böylece KKTC’nin uluslararası camia ile bütünleşmesine verdiğimiz önemi ortaya koyması, aynı zamanda üyelere geleceğe dönük bir uyarıda bulunması mümkün olamaz mıydı” diye düşünmekten kendimi alamıyorum.

Basınımızda tepki yok

KKTC Cumhurbaşkanı’nın Astana Zirvesi’ne davet edilmemiş olmasına Türk basınında değinilmemiş olmasını da Millî Dava bakımından kaygıyla karşılıyorum.

TDT’da dayanışma, ülkü birliği yok

KKTC’nin Astana’ya davet edilmemesinin “Türk Devletleri” dediğimiz topluluğun kendi aralarında gereken dayanışmayı, ülkü ve hedef birliğini ve hattâ gerçek dostluğu gerçekleştirmekten uzak bulunduğunu ortaya koyduğunu düşünüyorum.

Kazakistan’a münasip tepki gösterilmeli

Sayın Cumhurbaşkanımızın, Dışişleri Bakanlığımızın, Kazakistan’ın bana göre bu dostane olmayan, birlik ve dayanışma zihniyeti ve ruhuyla bağdaşmayan tutumu hakkında hoşnutsuzluğumuzu Kazakistan Hükümeti’ne münasip şekilde bildirmiş olacaklarını varsayıyorum. Kazakistan’ın tutumu tepkisiz geçiştirilirse, gelecek toplantılarda, özellikle Zirveler de KKTC’nin dışlandığı olayları yeniden yaşarız.