Kosova'da 2011'den bu yana faaliyet gösteren Paradigma Araştırma Merkezi, Kosova'da Türkçe eğitimin durumu hakkında Kosova'da çalışan öğretmenlerin görüşlerini de yansıtan bir rapor yayınladı. Raporda, Kosova'da Türkçe eğitim tarihsel olarak da ele alınmış, Türkçe eğitimdeki son gelişmelere yer verilmiştir. Yapılan kamuoyu araştırması ise sorun alanlarının tepitini sağlamıştır.
Araştırmanın sonuçlarına göre Kosova’daki Türkçe eğitimin karşılaştığı sorunların diğer dillerdeki eğitimlerle paralellik arz ettiği, okullardaki fiziki koşullar ve araç gereç eksikliğinin devam ettiği, ana ve yardımcı kitapların bir sorun olarak var olduğu, müfredatla ilgili sıkıntıların yaşandığı tespit edildi.
Raporda yapılan tespitleri şöyle özetleyebiliriz:
• Okulların fiziki koşullarının yetersiz olduğu görüşü bulunmaktadır ve yetersizlik görüşü ilkokullardan liselere doğru artmaktadır.
• Türkçe eğitim yapılan sınıflarda ders kitaplarının mevcut olup olmadığına ilişkin soruda ise kitapların bir kısmının olmasına rağmen yetersiz veya yardımcı kitaplarla yeterli olduğuna ilişkin algı devam etmekte ve kitap sorunu Türkçe eğitim için başat sorunlardan birini teşkil etmeye devam etmektedir. İlkokullarda kitaplarımız yoktur diyenin olmamasına rağmen, %64’lük bir kısım ders kitaplarının bir kısmının mevcut ancak yetersiz olduğunu düşünmektedir.
• Türkçe sınıflarda kullanılan ders kitaplarının içerik açısından ihtiyaçları karşılayıp karşılamadığına ilişkin öğretmen görüşleri ilkokullarda kısmen veya yardımcı kitaplarla birlikte karşılandığı yönündedir.
• Eğitim için kitap dışında gerekli olan araç ve gereç, laboratuvar, bilgisayar atölyesi gibi koşullara ilişkin soruya ilkokul öğretmenlerinin % 64’ü, ortaokul öğretmenlerinin %70’i lise öğretmenlerinin ise % 47’si yetersiz görüşünü sunmaktadır.
• Müfredat, ders kitabı ve öğrencinin kavrama düzeyi arasındaki uyumluluğa ilişkin değerlendirmede, ilkokul seviyelerinde bir uyumsuzluk söz konusu değilken, ortaokulda uyumsuz olduğunu düşünen öğretmenlerin oranı % 3, liselerde bu oran % 16’ya çıkmaktadır. Genel değerlendirme ise mevcut kitaplar veya yardımcı kitaplarla birlikte bir uyumun sağlandığı yönünde.
• İlginçtir ki bir önceki soruda müfredat – ders kitabı – öğrenci kavrama düzeyi arasında genel eğilim olarak bir uyumluluk görüşünün hâkim olmasına rağmen, müfredatın yenilenmesi ve yenilenme gerekçeleri konusunda birbiriyle çelişen görüşler mevcuttur. Örneğin müfredat – ders kitabı – öğrenci kavrama düzeyi arasında uyumsuzluk bulmayan ilkokul öğretmenlerinin %35’i çağdaş eğitim sisteminin gereklerini karşılamadığı için müfredatın yenilenmesi gerektiğini dile getirmektedir. İlkokul seviyesindeki öğretmenlerin sadece % 8’i, ortaokul öğretmenlerinin sadece %11’i, lise öğretmenlerinin ise sadece % 9’u hem müfredat hem de kitapların uyumlu olduğunu ve değiştirilmesi gerekmediğini söylemektedir.
• Türkçe eğitimin, Kosova’da diğer dillerde yapılan eğitimle kıyaslamalarına ilişkin sorudan çıkan sonuçlar, birbirinden farklı olmadığı yönünde. Araç gereç, kitap veya kadro farklılıklarının olmasına rağmen, Türkçe eğitimin diğer dillerdeki eğitimden bir farkı olmadığını düşünen ilkokul öğretmenlerinin oranı toplamda % 64, ortaokul öğretmenlerinin oranı % 70, lise öğretmenlerinin oranı ise %54 seviyelerinde yer alıyor.
• Türkçe eğitiminin karşılaştığı en büyük sorunun ne olduğuna ilişkin soruda da ilginç bir biçimde kitap konusu ön plana çıkmaktadır. Üstelik kitapların en yaygın olarak basıldığı ilkokul seviyesinde kitap sorunu oranının en yüksek oluşu dikkat çekicidir. İlkokullardaki öğretmenlerin % 37’si eğitimin en büyük sorunu olarak kitap eksikliğini görmektedir. Gene en büyük sorun olarak kalmakla birlikte bu oran ortaokullarda %25, liselerde ise %27 olarak seyretmektedir. Türkçe eğitimin karşılaştığı diğer sorunlar ise, okuldaki şartlar, ayrımcılıkla veya yönetimle ilgili sorunlar olarak kendini göstermektedir.
Paradigma tarafından hazırlanan raporun tamamına şuradan http://paradigmarc.org/wp/wp-content/uploads/2015/10/Paradigma_Egitim.pdf ulaşabilirsiniz...
