Bu sayfayı yazdır

Çin’in Uçak Gemisi Shi Lang (Varyag)

Yazan  15 Temmuz 2011
Çin, Ukrayna’dan satın aldığı “Shi Lang” (Varyag) uçak gemisini temmuz ayı içinde denize indirmeye hazırlanıyor.

Ülkemizde de 2002'de gündemi uzun süre işgal eden Varyag; Türkiye ve Çin arasında süren uzun müzakereler sonunda İstanbul Boğazından geçerek Çin'e ulaşmıştı. Çin uzun yıllardır devam eden uçak gemisi yapma rüyasını sonunda gerçekleştirmeye çok yaklaşmış bulunmaktadır. Uzun vadede uzak bölgelerdeki çıkarlarının korunması için ihtiyacı olan askeri güç Çin tarafından yavaş yavaş inşa edilmeye başlanmıştır. Shi Lang'ın (施琅[1]) denize indirilmesi şimdilik daha çok eğitim amaçlı ve sembolik bir adım olsa da gelecekte Çin'in uluslararası alanda daha aktif bir rol oynamaya karar verdiğinin güçlü bir işareti olarak görülmelidir.

Neden "Shi Lang" ismi seçildi?

Qing Hanedanı döneminde yaşamış olan Amiral Shi Lang Güney Çin Denizi ve Taiwan'ı Çin egemenliğine almıştır. Çin'in Ukrayna'dan aldığı bu uçak gemisinin ismini bu amiralden esinlenerek vermiş olması Çin'in Güney Çin Denizi ve Taiwan'a olan ilgisini ve bu bölgelerde hâkimiyet kurma hedefinin bir ifadesidir. "Varyag" isminin "Shi Lang" olarak değiştirilmesinin sembolik bir anlamı bulunmaktadır. Bu ismin seçilmesinin bir başka sembolik anlamı da Çin'in son yıllarda kendi emperyal geçmişine ve tarihine daha çok gönderme yapmaya başladığının bir işaretidir. Gerçekten de Çin'in gerek iç politikasını gerekse dış politikasını anlamak ve analiz etmek için artık eskisinden çok daha fazla Çin'in dilini, tarihini ve geleneklerini bilmek ve anlamak gerekmektedir. Bilindiği gibi son aylarda Güney Çin Denizinde Vietnam ve Filipinler ile Çin arasında bir gerginlik yaşanmaktadır.[2] Çin öncelikle tarihsel etki alanında yeniden hâkimiyet kurmayı amaçlamaktadır ve referanslarını da tarihinden almaktadır.

Çin'in "Stratejik Genleşmesi":

Çin son 30 yıldaki büyük ekonomik gelişmesine paralel olarak askeri ve siyasi olarak da büyük bir güç olma yolunda ilerlemektedir. Çin, sadece ekonomik olarak bir güç olmanın yeterli ve anlamlı olmadığını görmekte ve bunun yanında askeri alanda da büyük bir modernleşme ve gelişme yaşamaktadır.[3] Hâlihazırda Çin'in askeri ve siyasi etkisi bir tür "genleşme" hareketi şeklinde olmaktadır. Çin, merkezden başlayarak etrafında bulunan yakın ülke ve bölgelere doğru bir etki alanı oluşturmaya başlamakta ve tarihsel etki alanlarındaki etkisini yeniden artırmaktadır.

Güney Doğu Asya'da taraflar sınırları test ediyor

Son bir yıl içinde yaşanan gelişmeler Çin'in bölgesinde gerek bölgesel rakipleri gerekse küresel rakibi ABD tarafından test edildiği izlenimini vermektedir. Çin'in rakipleri Çin'in tepkisini ve gücünün sınırlarını test etmeye çalışmaktadır. Bu nedenle Çin'in bölgesinde Pakistan, Orta Asya ve Güney Çin Denizinde belirli aralıklar ile gerginlik tırmanmakta ya da tırmandırılmaktadır. Çin'in bölgeye daha fazla odaklanması ABD ve diğer bölge ülkelerinin de bölgeye olan ilgisini arttırmaktadır. Bütün bunların yanında Çin'in Afrika ve Orta Doğu gibi uzak coğrafyalardaki işbirlikleri ve gücünün sınırları da test edilmektedir.

Sonuç:

Çin'in 21. Yüzyılın önemli ekonomik ve askeri güçlerinden olacağı artık herkes tarafından kabul edilmiş bir vakıa halini almıştır. Son dönemde Çin'in geçmişten daha aktif bir dış politika izleyeceğinin sinyallerini verdiği de görülmektedir. Bu noktada Çin'i en önemli rakibi olarak gören ABD'nin özellikle Güney Çin Denizinde bulunan askeri varlığını devam ettirmesi ve bölge ülkeleri ile işbirliği ve verdiği destek Çin – ABD ilişkilerinin geleceği açısından son derece önemlidir.[4] Çin'in izleyeceği politika dünya dengelerini değiştirebilecek bir güce ulaşmıştır.

 

[1] Ayrıntılı bilgi için bakınız: 施伟青，施玉森 (2005) 施琅将军传 (General Shi Lang'ın Biyografisi), 湖南出版社. Amiral Shi Lang aynı zamanda Taiwan'ı fetheden komutan olarak da anılmaktadır.

[2] Giray Fidan, "Güney Çin Denizinde Yükselen Tansiyon", 21. Yüzyıl Türkiye Enstitütüsü http://21yyte.org/tr/yazi6197-Guney_Cin_Denizinde_Yukselen_Tansiyon.html. (Erişim Tarihi 12 Temmuz 2011)

[3] Bakınız: 刘明福 (2010) "中国梦：后美国时代的大国思维与战略定位" (Çin Rüyası: ABD Sonrası Dönemde Büyük Ülke Düşüncesi ve Stratejisi), 中国友谊出版公司, s. 260.

[4] ABD Genelkurmay Başkanı Mullen, ABD'nin Güney Çin Denizindeki askeri varlığının uzun yıllardır orada bulunduğunu ve bundan sonra da bulunacağını açıklamıştır. Bakınız:http://www.stratfor.com/sitrep/20110715-china-us-military-differences-are-stark-mullen (Erişim 15 Temmuz 2011)

 

 

Giray Fidan

 06.04.1980 Ankara Doğumlu

Eğitim:

İlkokul ve Ortaokul eğitimini Özel Yükseliş Kolejinde, Lise eğitimini Gazi Anadolu Lisesi ve Mustafa Kemal Lisesinde tamamlamıştır. 1998-2000 yılları arasında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Klasik Arkeoloji Bölümünde eğitim görmüştür. 2001 – 2005 yılları arasında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Sinoloji Ana Bilim dalında ve 2002 – 2003 yılları arasında Beijing Language and Culture University (北京语言文化大学) lisans eğitimini tamamlamıştır. 2005 – 2007 yılları arasında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Sinoloji Ana Bilim Dalında yüksek lisans eğitimini “Qin Devrimleri: Qin Shi Huang Dönemi Çin’de yapılan Devrimler ” konulu teziyle tamamlamıştır. 2007 yılında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Sinoloji anabilim dalında doktora eğitimine başlamış; 2007 – 2008 tarihleri arasında Milli Eğitim Bakanlığı bursuyla Min Zu University of China (中央民族大学) Tibetoloji bölümünde araştırma yapmış ve Tibetçe eğitimi almıştır. Doktora çalışmasını 2010 yılında “Çin Kaynaklarına Göre 16. Yüzyılda Osmanlı – Çin İlişkileri ve Çin’de Osmanlı Ateşli Silahları” konulu teziyle tamamlamıştır.

 

Yabancı Diller:

Çince

İngilizce

Tibetçe

 

Yayınlar:

Kitaplar:

Kanuni Devrinde Çin’de Osmanlı Tüfeği ve Osmanlılar, Yeditepe Yayınevi, 2011, İstanbul.

Çin Dili ve Çince Dilbilgisi, Efil Yayınevi, 2011, Ankara.

Makaleler:

Giray Fidan,"Ming Tarih Kayıtlarına Göre 16. Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu-Ming Çin'i İlişkileri", Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı 30, Güz 2011, ss. 276-287.

Giray Fidan, "Tibet ve Türk Geleneklerinde Bozkurt Sembolü", Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi (ICANAS) konferansı dâhilinde "38. ICANAS Doğubilim Çalışmaları" bildiri kitapçığında s. 151-155, Ankara, 2009.

Giray Fidan, “Ulus Devlet Olma Yolunda Bir Medeniyet: Çin”, 21. Yüzyıl Dergisi, Nisan 2011, Sayı 28, ss. 55-59.

Giray Fidan, “Türk Çin İlişkilerinde 40 Yıl”, 21. Yüzyıl Dergisi, Ocak 2011, Sayı 25, ss. 91-97.

Giray Fidan, “Çin – Arap Dünyası İlişkileri: Eski Köye Yeni Adet”, 21. Yüzyıl Dergisi, Mart 2011, Sayı 27, ss. 53-59.

Giray Fidan, “Irak’ın Yeniden Yapılanmasında Çin’in Politikaları”, 21. Yüzyıl Dergisi, Ağustos 2010, Sayı 20, ss. 69-74.

Giray Fidan, “Pekin’in Yüksek Rakımlı Sorunu: Tibet” 21. Yüzyıl Dergisi, Eylül 2010, Sayı 21, ss. 79-86.

Giray Fidan, “Çin Halk Cumhuriyeti Japonya İlişkileri: İşbirliği Yapan Devletler Düşman Halklar”, 21. Yüzyıl Dergisi, Ekim 2010, Sayı 22, ss. 29-34.

Giray Fidan, “21. Yüzyılda Çin: Büyük gücün büyük sorunları” 21. Yüzyıl Dergisi, Kasım 2010, Sayı 23, ss. 45-50.

Giray Fidan, “Türk Silahlı Kuvvetleri Çin Halk Kurtuluş Ordusu İlişkileri”, 21. Yüzyıl Dergisi, Aralık 2010, Sayı 24, ss. 17-23.

Giray Fidan, “Japonya’da Nükleer Felaket”, 21. Yüzyıl Dergisi, Mayıs 2011, Sayı 29, ss. 63-67.

Giray Fidan, “Pakistan: Çin’in İsrail’i” 21. Yüzyıl Dergisi, Haziran 2011, Sayı 30, ss. 17-23.

Giray Fidan, “Çin’in Orta Asya Enerji Politikası” 21. Yüzyıl Dergisi, Temmuz 2011, Sayı 31, ss. 23-29.

Giray Fidan, “Çin’in ABD Stratejisi: Yeni Bir Soğuk Savaşa Doğru” 21. Yüzyıl Dergisi, Ağustos 2011, Sayı 32, ss. 49-57.

Giray Fidan, “Ejderha Kara Kıta’da: Çin’in Afrika Ajandası” 21. Yüzyıl Dergisi, Eylül 2011, Sayı 33, ss. 83-90.

         2010 yılından itibaren Bozok Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Yabancı Diller Bölümünde öğretim üyesi olarak görev yapmaktadır.

Son ekleyen Giray Fidan