TÜRKİYE'NİN SAVUNMA-GÜVENLİK-DIŞ POLİTİKASINI İLGİLENDİREN GELİŞMELER
ORTADOĞU-AFRİKA
WSJ'de YPG makalesi: YPG'nin silahlandırılmasına tepki gösterilmesini Kürt karşıtlığı olarak yorumlamak bilgisizliktir… Hudson Enstitüsü Kıdemli Orta Doğu Uzmanı Michael Doran ve Princeton Üniversitesi Öğretim Üyesi Michael Reynolds, WSJ için "Türkiye'nin ABD'ye Karşı Meşru Şikayetleri Var" başlığıyla makale kaleme aldı. ABD Başkanı Donald Trump'ın, Suriye'nin kuzeyinde Türkiye'nin operasyon yapmayı planladığı bölgedeki ABD askerlerini çekme kararının Washington'daki birçok siyasetçi ve düşünce kuruluşundan tepki aldığına işaret edilen açıklamada, "Ancak bu eleştirileri yapan kişiler, gerçekleri göz ardı ediyor" ifadesine yer verildi. Wall Street Journal (WSJ) gazetesinde yayımlanan makalede, "Ankara'nın YPG'nin silahlandırılmasına tepki göstermesini, Kürt karşıtlığı olarak yorumlamak bilgisizliktir. Bu tıpkı El Kaide'ye karşı mücadeleyi İslamofobik olarak yorumlamaya benziyor" değerlendirmesinde bulunuldu.
Irak hükümetinden göstericilerin talepleriyle ilgili 'ikinci paket'… Irak hükümeti, yolsuzluk, işsizlik ve kamu hizmetlerinin yetersizliği nedeniyle sokağa inen halkın taleplerini karşılamak amacıyla bir dizi karar daha aldı. Hükümetin haftalık toplantısının ardından yapılan yazılı açıklamada, halkın taleplerinin karşılanacağı ikinci paket açıklandı. Buna göre, hak sahiplerine arsa dağıtımı yapmak üzere Başbakan Adil Abdulmehdi başkanlığında bir komite kurulmasına, bir kişinin birden fazla maaş almasına olanak tanıyan kanunların askıya alınmasına, Elektrik Bakanlığının 3 bin yoksul aileye ücretsiz güneş enerjisi sistemi dağıtmasına, küçük ölçekli işletmeler açarak ve projeler geliştirerek gençlere daha fazla istihdam alanı açılmasına ve 18-38 yaş grubundaki kişilerin ikamet ettikleri bölgelerde elektrik tahsildarı olarak çalıştırılmasına karar verildi. Pakete göre ayrıca, ziraat fakültelerinden mezun olanlara tarım arazisi dağıtılması, küçük ve orta ölçekli proje geliştirmeleri için bu kişilere kredi verilmesi, Sanayi ve Maden Bakanlığının yerel üretim projeleri geliştirmek isteyen işsiz gençlere eğitim vermesi ve bu projelere fon sağlaması, memurların emeklilik yaşının düşürülmesi konusunun Bakanlar Kurulunun gündemine alınması, devlet üniversitelerine atamaların yapılması, ülke genelinde atıkların modern bir şekilde toplanması ve geri dönüştürülmesi için fabrikalar inşa etmek üzere yatırımcılarla sözleşmeler yapılması kararlaştırıldı.
Mısır, Yunanistan ve Kıbrıs’tan ortak ‘Suriye’ açıklaması… Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah el Sisi, Kıbrıs Cumhurbaşkanı Nikos Anastasiadis ve Yunanistan Başbakanı Kiriakos Miçotakis’in bugün Kahire’de gerçekleşen üçlü zirvenin ardından yayınlanan açıklamada Türkiye’nin Suriye’nin kuzeydoğusuna yapmayı planladığı harekata da yer verildi. Mısır Cumhurbaşkanlığı Ofisi’nden yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi: “Taraflar, Türkiye’nin Suriye topraklarına planladığı yasadışı askeri operasyonla ilgili derin endişeyi dile getirdi ve Suriye’nin toprak bütünlüğü ve birliğini koruma amacıyla çalışılması gerektiğini doğruladı. Onlar ayrıca Türkiye’nin her türlü toprak bütünlüğünü ihlal etme veya Suriye’deki mevcut demografik durumu değiştirme çabasını kınadı”.
Cihatçılar, Al-Ghaab’a yapılan yeni saldırılara karşılık Suriye Ordusuna yönelik saldırılarını hızlandırdı… “İnananların Uyanışı” adlı grup sosyal medyada Kuzeybatı Hama ve Güneybatı İdlib’teki Suriye ordusu pozisyonlarına yönelik saldırılarının fotoğraflarını yayınladı. Naorat Shatha kasabası yakınlarında gerçekleştirilen saldırıda Grad füzeleri kullanıldı.
Afrin’in Güneyinde Rus Askeri Konvoyu… Halep’in kuzeybatısındaki Afrin bölgesinin güneyinde Rus Askeri Polisi konvoyunun fotoğrafları yayınlandı. Askeri bir kaynağa göre fotoğraf, Afrin’in Şerava ilçesinde çekildi. Bölge, anlaşma gereği Esad’ın kontrolünde yer alan kısmın içinde kalıyor.
YPG, Olası Türk Operasyonuna Karşı Esad ile İşbirliğini Değerlendiriyor… YPG askeri kanat elebaşı Mazlum Abadi, “Türk güçlerine karşı savaşmak için Suriye Başkanı Beşar Esad ile işbirliğini değerlendiriyoruz” açıklaması yaptı. Ayrıca ABD’nin Türkiye’ye operasyon için yolu açmasından ötürü IŞİD tutsaklarının şu anda ikinci öncelik durumuna geldiğini belirtti. ABD’nin bu hamlesinin kendilerini hayal kırıklığına uğrattığını belirten Abadi, bu kararın Suriyelilerin ABD’ye güvenini zedelediğini belirtti. YPG’nin kontrolündeki esir kamplarındaki 12000 IŞİD mensubunun yaklaşık 2000’i yabancı uyruklu iken, geri kalanı Suriye ve Irak uyruklu.
YPG, Sözde Seferberlik İlan Etti… SDG/PKK bölgedeki sivillere silahlanma ve Türk ordusuna direnişe yönelik 3 günlük seferberlik çağrısı yaptı.
ABD- GÜNEY AMERİKA
Pentagon: Askerlerimizi güvenlikleri için olası operasyon bölgesinden çektik… ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) Sözcüsü Jonathan Hoffman, yaptığı açıklamada, Suriye'nin kuzeydoğusundaki Amerikan askerlerinin olası operasyon bölgesinden çekildiğini kaydetti."Hâlâ güvenli bölge fikrini destekliyoruz" diyen Hoffman, ABD'nin Suriye'deki asker sayısında bir değişiklik yapılmadığını belirtti.
Senatör Graham: Türkiye Suriye'nin kuzeyine girerse, bu adımı Kongre'nin cehennemden gelme yaptırımları takip edecek… Graham, Twitter'dan yaptığı paylaşımda "Türkiye Suriye'nin kuzeyine girerse, bu adımı Kongre'nin cehennemden gelme yaptırımları takip edecektir. Kapsamlı, derin ve yıkıcı yaptırımlar" ifadelerini kullandı.
ABD'li Senatör Graham'dan Türkiye'ye: Size Suriye'nin kuzeydoğusuna girmek için yeşil ışık yakılmadı… Sosyal medya üzerinden yaptığı paylaşımda Graham, "Türk hükümetine sesleniyorum. Suriye'nin kuzeydoğusuna girmek için yeşil ışık yakılmadı" dedi.Graham, "Bu konuda Kongre'de aşmamanız gereken bir kırmızı çizgi olarak görmeniz gereken her iki partinin de desteğini alan büyük bir itiraz var" ifadelerini kullandı.
'ABD, Türkiye'nin Suriye'de düzenleyeceği harekatı durdurmak için diplomatik baskı yapıyor'… ABD Dışişleri Bakanlığı'ndan bir kaynağın gazetecilere yaptığı açıklamaya göre Türkiye'nin Suriye'de düzenleyeceği Barış Pınarı Harekatı'nın durdurulması için Washington tarafından Ankara'ya diplomatik baskı uygulanıyor.
ABD'den Doğu Türkistan'daki baskıları nedeniyle Çinli yetkililere vize kısıtlaması… Amerika Birleşik Devletleri, Doğu Türkistan'daki insan hakları ihlallerine karışan Çinli yetkililere vize kısıtlaması getirdi. ABD Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, söz konusu uygulamadan ülkedeki Müslüman azınlıklara mensup kişilerin tutuklanması, baskıya uğraması ve haklarının ihlal edilmesinde rolü olan Çin hükümeti ve Çin Komünist Partisi yetkililerinin etkileneceği belirtildi.
Ekvador Devlet Başkanı Moreno, protestolar nedeniyle ülkenin başkentini taşıdı… Ekvador Devlet Başkanı Lenin Moreno, ülke çapındaki kitlesel protesto gösterilerinde azalma olmadığını gerekçe göstererek ülkenin başkentini geçici olarak Quito'dan Guayaquil’a taşıdığını ve faaliyetlerini bir süre burada sürdüreceğini duyurdu. Başkan Moreno yaptığı açıklamada, "Bana verilen anayasa otoritesine göre hükümet koltuğunu Guayaquil şehrine taşıdım ve bu şehre yerleşme kararı aldım" dedi.
Ekvador’da bölgesel sokağa çıkma ve seyahat kısıtlaması getirildi… Hükümet karşıtı gösterilerin sürdüğü Ekvador'da tüm ülkede devlet dairelerinin bulunduğu ve başsavcılığın belirleyeceği bölgelerde sokağa çıkma yasağı ve seyahat kısıtlaması ilan edildi.
ABD'den Venezüellalı muhalif lider Guaido'ya 98 milyon dolarlık ek yardım… ABD hükümeti, Venezüella'da kendisini "geçici devlet başkanı" ilan eden Ulusal Meclis Başkanı Juan Guaido'ya 98 milyon dolar ilave yardım sağlamayı taahhüt etti.
AVRUPA – AB
NATO Genel Sekreteri Stoltenberg 11 Ekim'de Türkiye'yi ziyaret edecek… NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg'in 11 Ekim'de Türkiye'ye resmi ziyaret gerçekleştireceği öğrenildi. NATO'dan yapılan açıklamaya göre, Stoltenberg, resmi temaslarda bulunmak için İstanbul'a gidecek. İstanbul'da gerçekleştirecek olan üst düzey görüşmelerin ardından Stoltenberg'in bir basın toplantısı düzenleyeceği de belirtildi. Stoltenberg Türkiye ziyaretinden önce 9 Ekim'de İtalya, 10 Ekim'de de Yunanistan'a gidecek.
Brexit sürecinde son durum… İngiltere Başkanı Boris Johnson’un Brexit için sunduğu son teklifin AB tarafından reddedilmesi ile İngiltere'nin 31 Ekim'de birlikten anlaşmalı çıkması pek mümkün görünmüyor. Johnson, Avrupa Parlamentosu Başkanı David Sassolini ile 8 Ekim'de bir araya geldi, ancak Brexit konulu toplantıda herhangi bir ilerlemenin kaydedilmediği belirtildi.Görüşme sonrası basına konuşan Sassolini, "Hayırlı Cuma Anlaşmasına zarar veren veya Avrupa Tek Pazar bütünlüğünü tehlikeye atan bir anlaşmayı kabul edemeyiz" dedi.
Fransa: "Türkiye'nin askeri harekatına karşı SDG'nin korunması gerektiğini bir kez daha yineliyoruz"… Türkiye'nin Suriye'nin kuzeyinde olası bir askeri harekatı öncesi Fransa, IŞİD ve Suriye Demokratik Güçleri (SDG) hakkındaki endişelerini dile getirdi. "SDG'nin korunması gerektiğini" bir kez daha söyleyen Fransa Başbakanı Edouard Philippe, "Kürt savaşçılar üzerinde bulunan Türk taarruz tehdidinin çok ağır bilinmezlikleri" ortaya çıkarabileceğinden endişe duyduğunu dile getirdi. Millet Meclisi'nde konuşan başbakan, "IŞİD'e karşı mücadele bu terörist grubun coğrafi anlamda varlığının ortadan kaldırılması ile sonlanmadı. Bu mücadele Suriye Demokratik Güçleri'nin yanında devam ediyor." dedi.
İtalya'da milletvekili ve senatör sayısı üçte bir oranında azaltıldı… İtalyan parlamentosu milletvekili ve senatör sayısının üçte bir oranında azaltılmasını öngören reform tasarısını kabul etti. İktidardaki sistem karşıtı 5 Yıldız Hareketi tarafından önerilen ve ülkedeki siyasi tabloyu temelden değiştirecek yasaya göre parlamentonun alt kanadındaki sandalye sayısı 630'dan 400'e; üst kanadındaki sandalye sayısı da 315'den 200'e düşürülecek.
İtalya: Türkiye’nin Suriye’ye harekat planlarından dolayı endişeliyiz… İtalya Dışişleri Bakanlığı’nın Twitter hesabından yapılan açıklamada, “İtalya, Türkiye’nin Suriye’nin kuzeydoğusuna askeri operasyon yapacağı haberlerinden dolayı endişe duyuyor. İstikrarsızlaştırıcı sonuçlara yol açabilecek tek taraflı eylemlerden kaçınmak önemli” ifadelerine yer verildi.
AB üyesi 5 ülkeden Kuzey Kore'ye 'nükleer silahsızlanma ve füze programından vazgeçme' çağrısı… Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyindeki (BMGK) Avrupa Birliği (AB) üyesi 5 ülke İngiltere, Almanya, Fransa, Belçika ve Polonya, Kuzey Kore'nin balistik füze denemelerini kınayarak, Pyongyang'a nükleer silahsızlanma ve füze programından vazgeçme konusunda somut adımlar atma çağrısında bulundu.
Almanya'da ABD savaş uçağı düştü… ABD ordusuna ait bir savaş uçağının, Almanya'nın Lüksemburg sınırındaki Trier kenti yakınlarındaki Zemmer ile Rodt kasabaları arasında düştüğü bildirildi.
Merkel hükümetinin Türkiye ikilemi… Türkiye'nin Suriye’ye operasyon hazırlığı ve "mülteci akınını ancak güvenli bölge ile önleyebilirim" argümanı, Alman hükümetini sancılı bir ikileme soktu. Muhalefet ise Merkel’e "şantaja boyun eğme" çağrısı yapıyor.
Berlin’den Ankara’ya: Sonuçları vahim olur… Alman hükümeti, Türkiye'ye Suriye'nin kuzeyine tek taraflı bir askeri harekattan kaçınma çağrısı yaparken, "böyle bir operasyon gerilimi tırmandırır, istikrarsızlığı derinleştirir, insani bakımdan da sonuçları vahim olur" uyarısında bulundu.
Almanya'dan yeni sığınmacı akını uyarısı… Almanya İçişleri Bakanı Horst Seehofer, herhangi bir önlem alınmaması halinde 2015 yılında yaşanan Batı Avrupa'ya yönelik sığınmacı akınının tekrarlanabileceğini ifade etti. Lüksemburg'da yapılan Avrupa Birliği (AB) İçişleri Bakanları toplantısında konuşan Seehofer, "Avrupa Birliği'nin dış sınırlarındaki üye ülkeleri kendi hallerine bırakırsak asla ortak bir Avrupa iltica politikamız olmaz" dedi. Avrupa’nın ortak bir politika yürütmemesi halinde ise, yeni bir kontrolsüz göç dalgası ile karşı karşıya kalacağını ifade eden Seehofer, "Bunu bir kez yaşadık ve ben tekrarlanmasını istemiyorum" ifadesini kullandı.
‘Londra, Türkiye’nin Suriye’ye harekat planlarından dolayı endişeli’… AP’nin haberine göre Johnson’un sözcüsü, “Türkiye’nin, Suriye’nin kuzeydoğusuna askeri harekat başlatma niyetinde olduğu yönündeki haberler bizde ciddi endişeler yaratıyor. Türkiye’nin eylemlerini desteklemiyoruz ve ABD, Fransa ve Almanya dahil uluslararası partnerlerimizle yakın temas içindeyiz” ifadelerini kullandı.
İngiltere’den Türkiye'ye 'tek taraflı askeri adımlardan kaçınma' çağrısı… İngiltere Dışişleri Bakanlığı'nın üst düzey yetkililerinden Andrew Murrison, Türkiye'nin Fırat'ın doğusuna yapacağı olası harekâta ilişkin açıklama yaptı. Murrison, "Bölgede istikrarsızlığa yol açacağı ve IŞİD'i kalıcı olarak yenilgiye uğratma çabalarını tehdit edeceği için tek taraflı askeri adımlardan kaçınılması gerektiğini Türkiye'ye her zaman net bir şekilde belli ettik" dedi.
DOĞU AKDENİZ- KIBRIS
Mısır, Kıbrıs ve Yunanistan'dan Türkiye'ye kınama… Mısır Devlet Başkanı Abdülfettah el Sisi, Salı günü AB üyesi Kıbrıs Cumhuriyeti'nin Cumhurbaşkanı Nikos Anastasiadis ve Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis ile Kahire'de bir araya geldi. Üç liderin görüşmesi sonrasında yapılan ortak açıklamada, "Türkiye'nin Kıbrıs'a ait münhasır bölgede ve Kıbrıs karasularında yasa dışı sondaj girişimlerinin uluslararası hukukun ihlali olduğu ve kınandığı" belirtilerek Türkiye "kışkırtıcı eylemlere son vermeye" çağrıldı. Anastasiadis düzenlenen basın toplantısında Kıbrıs'ın "Türkiye'nin saldırısını durdurmak için bütün mevcut diplomatik yollara başvuracağını" kaydetti.
Anastasiadis: Türkiye’nin hak iddialarına karşı tedbirler alacağız… Al-Arabia televizyonunun aktardığına göre, Yunanistan, Kıbrıs ve Mısır liderlerinin katılımıyla düzenlenen üçlü zirvenin ardından basın toplantısında konuşan Anastasiadis, “Türkiye’nin, Kıbrıs’a ait bölgelerde sondaj çalışmalarıyla ilgili kabul edilemez eylemlerini şiddetle kınıyoruz. Türkiye’nin hak iddialarına son vermek için tüm diplomatik tedbirler alacağız” dedi.
RUSYA
Lavrov’dan TSK’nın olası harekat planıyla ilgili açıklama: Tüm sorunlar diyalog yoluyla çözülmeli… Çavuşoğlu’nun, Türkiye’nin Suriye’nin toprak bütünlüğü ve egemenliğinin korunması prensibine bağlı kalacağını belirttiğini kaydeden Lavrov, Rusya’nın Türkiye-Suriye sınırındaki sorunların çözümüne sevk etmek için Suriye’deki Kürtler ve Şam’la temas kurduğunu da bildirdi. Kazakistan’ın başkenti Nur Sultan’da, Kazak mevkidaşı Muhtar Tileuberdi ile verdiği ortak basın toplantısında konuşan Lavrov, Rusya’nın Şam ve Kürtlere sorunların çözümü için diyalog çağrısı yaptığını ve diyaloğun başlaması için katkıda bulunacağını ifade etti. Lavrov, "Bizim tavrımız kesinlikle Suriye’nin bu bölgesindeki sorunların Şam ve buralarda yaşayan Kürtlerin temsilcileri arasında diyalog yoluyla çözülmesinden yana" dedi.
Türkiye ve Rusya Kendi Para Birimleri Üzerinden Ticaret Yapacak… Türkiye ve Rusya, geçtiğimiz gün ülkeler arası ticari anlaşmalarına yerli para birimlerini kullanacaklarına dair bir anlaşmaya imza attı.
TÜRKİYE
ÖSO'ya bağlı 14 bin asker, harekat için ağır silahlarla Türkiye'ye doğru yola çıktı… Türkiye destekli Özgür Suriye Ordusu'na (ÖSO) bağlı Hamza Tümeni askerleri, olası harekat öncesi Türkiye'ye hareket etti. Ceylanpınar'da konuşlanacak 14 bin askerin peyderpey harekata katılacağı öğrenildi. Fırat'ın doğusuna düzenlenecek olası harekat için günlerdir hazırlanan Milli Ordu'ya bağlı Hamza Tümeni askerleri, son içtimalarını yaparak Suriye'den Türkiye'ye hareket etti. Ağır silahlarla donatılan Hamza Tümeni Özel Kuvvetleri, otobüsler ile mühimmat yüklü TIR'lar ile Şanlıurfa'ya doğru yola çıktı.
TSK'dan Suriye sınırına büyük sevkiyat: 130 araçlık askeri konvoy sınıra gönderildi… Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK), Suriye'nin kzueydoğusuna yönelik operasyon kapsamında sınıra geniş çaplı bir askeri sevkiyat gerçekleştirdi. Akçakale sınırına 130 araçtan oluşan bir konvoy gönderildi. Gönderilen askeri konvoyda ZPT araçları ile tanklar da yer aldı. Türkiye, Fırat'ın doğusuna yönelik operasyon kapsamında askeri hazırlıklarını sürdürüyor. TSK, son iki gündür Akçakale sınırına geniş çaplı sevkiyatlar gerçekleştiriyor. Bugün Akçakale Tel Abyad sınırına 2 kez askeri konvoy gönderen TSK, geçtiğimiz saatlerde ise 130 araçtan oluşan bir konvoyu daha Akçakale sınırına gönderdi. Şanlıurfa'dan yola çıkan üzeri brandalar ile örtülü zırhlı araçlardan oluşan konvoy, yoğun güvenlik önlemleri arasında Akçakale'ye geldi. Askeri konvoy geçtiğimiz aylarda kapatılan ve şimdi TSK tarafından kurulan Akçakale Mülteci Barındırma Merkezi'ne girdi. Gönderilen askeri konvoyda Zırhlı Personel Taşıyıcı (ZPT) araçlarının yanı sıra tanklar ile askerler de yer aldı.
TSK, Resulayn’daki YPG hedeflerini vurdu… El-Arabiya televizyonunun haberinde, “Türk ordusu, Suriye’nin Türkiye sınırındaki Resulayn’da Demokratik Suriye Güçleri (DSG) çatısı altında faaliyet gösteren silahlı oluşumların mevzilerini ateş açtı” dendi. Saldırıda ölü veya yaralılara dair bilginin gelmediği ifade edildi. TSK’nın dün de Rakka’nın Tel-Abyad şehri yakınlarındaki DSG hedeflerini vurduğu bildirilmişti.
ASYA-PASİFİK
Hindistan turistlere yönelik Cammu Keşmir'e seyahat uyarısını kaldırıyor… Hindistan Cammu Keşmir bölgesine turistlerin ve hacıların gitmemesi yönünde verdiği tavsiye kararını perşembe günü kaldırıyor. Yeni Delhi yönetimi Müslümanların yoğunlukta olduğu özerk bölgenin sahip olduğu bazı hakları kaldırmasının ardından aldığı sıkı önlemleri yavaş yavaş gevşetmeye başladı. Pazartesi geç saatlerde yapılan açıklamadan bir gün sonra polis Pakistan merkezli Laşkar-ı Tayyiba'ya bağlı iki militanın öldürüldüğünü açıklayarak bölgede güvenlik probleminin devam ettiğini duyurdu.
