İran Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Abbas Musevi dün yaptığı açıklamada Zarif’in Ankara ve Moskova ziyaretlerinde ikili ilişkilerdeki son gelişmeler, bölgesel ve uluslararası önemli konular hakkında Türk ve Rus mevkidaşları ile görüşeceğini bildirdi. Dışişleri Bakanlığı da dün yaptığı açıklamada, Zarif'in ziyaretinde ikili ilişkilerin tüm boyutlarının ele alınacağını ve bölgesel ve uluslararası konuların masaya yatırılacağını duyurdu.

Pazar günü Türkiye'ye giriş yaptığı sıra açıklamalarda bulunan Zarif, “komşularımız ve bölgeyle ilişkilerimiz bizim dış siyasetimizin önceliğidir. Bundan dolayı Türkiye'ye geldim ve koronadan sonra iki ülke ilişkilerinin başta iktisadi olmak üzere çeşitli alanlarda geliştirilmesini umuyorum” ifadesini kullandı.

İran Dışişleri Bakanı, korona döneminde iki ülke ilişkilerinde üst düzeyde karşılıklı görüş alışverişlerinin olmadığını belirterek, ”ama her halükarda iki ülke arasında cumhurbaşkanları, dışişleri bakanları ve ortak komisyon yetkilileri arasında telefon görüşmeleri oldu” dedi. 

İran Dışişleri Bakanı, iktisadi ilişkiler, enerji ve bölge meseleleri gibi konularda Türkiyeli yetkililerle görüş alış verişinde bulunmak için Türkiye'yi ziyaret etmeyi zaruri gördüğünü belirtti.

Türkiye’de bulunan Zarif, Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile İstanbul Cumhurbaşkanlığı Dolmabahçe Çalışma Ofisi'ndeki ikili ve heyetler arası görüşmelerin ardından düzenlenlediği ortak basın toplantısı düzenledi.

İran ve Türkiye dışişleri bakanları arasında yapılan görüşmede Astana Zrivesi'nin sanal olarak düzenlenmesi, ilk fırsatta Astana Zirve Konferansı'nın Tahran'da yapılması, Suriye, Yemen, Libya ve terörle mücade gibi konular değerlendirildi.

Çavuşoğlu ileimzaladığı Diplomatik ve Konsüler Misyonların Taşınmazları Hakkında Mutabakat Zaptı’na değinen Zarif, yıllardır süren bir sorunun bu anlaşmayla çözüme kavuştuğunu söyledi. 

Zarif, yeni tip koronavirüs salgını nedeniyle kapatılan iki ülke kara sınırlarının ticari geçişlere açıldığını belirterek, "Karayollarımız ticari geçişlere açıldı, inşallah yolcu geçişleri için de kara ve hava yolları açılır" diye konuştu. 

Enerji alanında yapılan iş birliğine ilişkin görüşme gerçekleştirdiklerini de ifade eden Zarif, "Türkiye'nin çabaları sonucunda bu ayın sonu itibarıyla İran'ın doğalgaz akışı Türkiye'ye yeniden başlayacak ve yaz aylarında Türk halkı ve sanayisi İran doğalgazını kullanabilecek" dedi.

Zarif, farklı alanlarda ticari konuların ve ikili ticaretin nasıl geliştirilebileceğinin de görüşmede ele alındığını aktardı. 

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın, salgın nedeniyle iptal edilen ancak yapılması tekrar planlanan İran ziyaretine de değinen Zarif, bu ziyarette Stratejik İş Birliği Zirvesi'nin yapılamasının öngörüldüğünü söyledi. 

Türkiye ile İran arasında Astana Süreci gibi bölgesel konularda yapılan iş birliğinin devam edeceğini ifade eden Zarif, Suriye'nin geleceğinin belirlenmesi ve ülkede kalıcı barışın sağlanması için Türkiye, İran ve Rusya'nın yeniden masaya oturacağını ifade etti.

Üç ülkenin önce video konferansla bir toplantı gerçekleştireceğini belirten konuk bakan, pandemi sürecinin el verdiği ölçüde toplantının yüz yüze yapılmasının planlandığını da kaydetti. 

Zarif, görüşmede Afganistan'daki barış süreci ile Yemen konusunun da masaya yatırıldığını söyleyerek, "Yemen halkının ne kadar kötü bir durumda olduğunu ve ülkedeki savaşın bir an önce bitmesi gerektiği vurguladık. İran ve Türkiye her zaman Yemen'de şiddetten uzak bir yöntemle sorunun çözülmesinden yana olmuşlardır" dedi. 

Zarif, bölgesel konuların görüşülmesinin önemine değinerek, "Bölgesel konuları görüşmek bölgemiz için çok önemli ve bunun için komşularımızla iletişimimizi geliştirmeye ihtiyacımız var. Bu şekilde bölgemiz terörle, radikalizmle ve istikrarsızlıkla mücadelede daha başarılı olacak, halklarımız için daha güzel bir gelecek hazırlanacaktır" dedi. 

İki ülke arasındaki seyahatlerin başlamasına ilişkin soruya yanıt veren Zarif, İran'a turist ve yolcu giriş çıkışlarına hala müsaade edilmediğini belirterek, "İçişleri, Sağlık ve Kültür ve Turizm bakanlıkları kuracakları komisyonla komşularımıza kapıları açma konusunda görüş belirtecekler." ifadesini kullandı. 

Çavuşoğlu da yaptığı açıklamada, imzalanan mutabakat zaptıyla, her iki ülkenin de bundan sonra vatandaşlarına daha iyi hizmet verme imkanına sahip olacağını belirterek, iş birliği için Zarif’e teşekkür etti.

Bakan Zarif, "Türkiye, ABD'nin ambargosuna karşı bizim yanımızda oldu. Libya konusunda İran ve Türkiye aynı bakış açısına sahip" ifadesini kullandı.

Çavuşoğlu, Türkiye ile İran arasındaki uçuşların 1 Ağustos itibarıyla açılmasının planlandığını duyurdu.

Bakan Çavuşoğlu, "Bölgede istikrarsızlık ve terör var. Bundan sonraki süreçte Suriye'de kalıcı barışı getirmek için ne yapmamız gerektiğini konuşmamız gerekiyor. İran'ın istikrarı ve huzuru da bizim için oldukça önemli. İran'a yönelik tek taraflı yaptırımlara karşıyız. Şu pandemi bize bir şey öğretti ki, bugün her zamankinden daha fazla işbirliği ve dayanışmaya ihtiyaç var. Tek taraflı adımlar ve yaptırımlar yerine birlikte adım atmak, dayanışmayı artırmak gerekiyor" diye konuştu.

Zarif, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile İstanbul Cumhurbaşkanlığı Dolmabahçe Çalışma Ofisi'ndeki ikili ve heyetler arası görüşmelerin ardından Twitter hesabından yaptığı paylaşımda bu konuyu belirtti.

Zarif, "İstanbul'da dostum Mevlüt Çavuşoğlu ve diğer üst düzey yetkilerle yapıcı görüşmeler yaptık. İkili iş birliği, ayrıca bölgesel ve küresel konularda derinlemesine görüş alışverişinde bulunduk. Verimli kararlar aldık" ifadelerini kullandı. 

Yakın istişarelerin önemine işaret eden Zarif, "Bir sonraki durak Moskova. Komşularımız bizim için daima önceliklidir" tespitinde bulundu. 

Muhammed Cevad Zarif, Türkiye'nin ardından Moskova'ya geçerek, Rus mevkidaşı Sergey Lavruf ile son bölgesel ve uluslararası gelişmeleri ve Tahran-Moskova ilişkilerinin geliştirilmesini ele alacak.

İran Dışişleri Bakanı koronavirüsün ilk dalgasının kısmen yavaşlamasının ardından Suriye'nin ardından ikinci ve üçüncü ziyaretini Türkiye ve Rusya'ya gerçekleştirdi.

Tahran ile Ankara ilişkileri son yıllarda yeni bir aşamaya geçmiştir. Bu doğrultuda iki ülke, Astana ve Soçi toplantılarında Suriye krizinin diplomatik çözümü için çok taraflı diplomasi yürüterek, Suriye'de çatışmasız bölgelerin oluşturulması ve ateşkesin sağlanması için ortak eylemlerde bulunuyorlar. İkili işbirliğinin bu düzeye gelmesi, Tahran ile Ankara ilişkilerini, bölgesel güvenlik yakınsamanın güçlendirilmesi doğrultusunda çok taraflı etkileşim alanına dahil etmiştir.
Bu açıdan güvenlik ve siyasi alanlardaki münasebetler vizyonu, her faktörden ziyade, iki ülkenin Suriye ve Kuzey Irak dahil bölge gelişmelerine yönelik dış politikasının aktifliğine bağlıdır.

Zarif'in Türkiye'ye gerçekleştirdiği ziyareti İran ile Türkiye'nin dış münasebetlerinin güçlenmesi anlamına gelebilir. Zarif'in Ankara'da ve ardından Moskova'da gerçekleştireceği görüşmelerinin önemini, İran, Türkiye ve Rusya üçlü toplantılarda sağlanan stratejik anlaşmaların takip edilmesi çerçevesinde değerlendirmek gerekiyor.

İran İslam Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, geçen sene İran, Rusya ve Türkiye Liderler Zirvesi'nin kulisinde bir araya geldikleri görüşmede, Astana formatında gelişen üçlü işbirliğinin Suriye ve bölgenin istikrar ve güvenliği doğrultusunda bir girişim olduğunu belirterek, terörizm ile mücadele konusunda ortak görüşlere sahip olduklarını deklare edip, şu vurguda bulunmuşlardı: "İran ve Türkiye'nin Rusya ile birlikte bölge güvenliğinin sağlanması için işbirliği modeli, komşularla üçlü ve çok taraflı ekonomik işbirliğiyle bölgede istikrar ve kalkınmaya katkı sağlayabilir."

Bugün ise İran İslam cumhuriyeti ile Türkiye'nin ilişkileri için özellikle ekonomik olarak yeni fırsatlar açılmıştır. Bu arada İran-Türkiye Ortak Ekonomik İşbirliği Komisyonu İranlı Eşbaşkanı Mahmut Vaizi de Türkiye Ticaret Bakanı'nın Bazergan ve Habur sınır kapılarının açıldığını duyurduğuna işaretle, korona salgınından kaynaklanan zorlukların ardından ikili ticari münasebetlerin artacağını duyurdu.
Bu hedefler ve İran ile Türkiye yetkilileri tarafından yapılan açıklamalara göre, Zarif’in bu ziyareti kapsamında stratejik siyasi hedeflerin yanısıra, ekonomik açıdan da, ortak çıkarlar ve ABD yaptırımlarına karşı koyma zarureti bakımından önemli bir konu sayılmaktadır.

Kaynak:ISNA/ Parstoday/ IRIB NEWS