Anlaşma Yunanistan Dışişleri Bakanlığında, Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Dendias ve İtalya Dışişleri Bakanı Luigi Di Maio tarafından imzalandı. Anlaşmadan sonra düzenlenen basın toplantısında, Dendias, iki ülke arasında varılan anlaşmanın, aslında Yunanistan ile İtalya arasında kıta sahanlığı ile ilgili 1977’de imzalanan anlaşmanın devamı olduğunu belirterek, yeni anlaşmayla MEB alanlarındaki adaların haklarının belirlendiğini söyledi. (Hatipoğlu, 2020)
Basın toplantısından sonra Dendias, Ankara ile Trablus arasında yapılan anlaşmaya karşı çıktığını belirterek, "Deniz bölgelerinin belirlenmesi geçerli anlaşmalarla başarılır, Türkiye ve Libya tarafından imzalananlar gibi geçersiz, dayanaksız ve tek taraflı olarak Birleşmiş Milletler'e sunulan haritalarla ve koordinatlarla değil." ifadelerini kullandı. (Euronews, 2020)
Avrupa Birliği (AB) üyesi olan iki ülkenin, Adriyatik Denizi ile Akdeniz arasındaki İyon Denizi'nde Münhasır Ekonomik Bölge ile ilgili yaptığı anlaşma, Türkiye'nin Doğu Akdeniz'de savunduğu kıta sahanlığı ve MEB sınırlarını içeriyor. Ankara ile Serrac'ın belirlediği MEB'in batıda Girit adasına teğet geçmesine tepkili Atina yönetimi söz konusu bölgenin kendi MEB'ine dahil olduğunu iddia ediyordu. (Sudagezer, 2020)
Yunanistan, Türkiye'nin Doğu Akdeniz'deki kararlı adımlarının önünü kesmek için İtalya ile imzaladığı anlaşma, Atina ile Roma arasındaki anakara sahilleri esas alınarak yapıldı. Atina hükümetinin Türkiye sınırına yakın bölgelerdeki her bir adası için 200 millik tam yetki MEB iddiasında bulunmasının uluslararası hukuka aykırı olduğu belirlendi.
Yunanistan uzmanı ve İtalyan gazeteci Francesco De Palo da Roma ile Atina’nın imzaladığı anlaşmanın amacını, “Bu anlaşmanın herşeyden önce, İtalya’yı enerji konusunda bir aktör olarak sunmayı amaçladığını ifade etti. Bildiğiniz gibi Roma, Eastmed Boru Hattı projesinde aktif bir pozisyon aldı, ancak ön planda değildi. ‘Ekibin’ ana kısmı Yunanistan, Kıbrıs, İsrail ve Mısır’dan oluşuyor ve aslında bu ülkeler Türkiye karşıtı bir motivasyonla hareket ediyor. Başlangıçta bu anlaşma, İtalya’daki başarısızlığı ortadan kaldırmayı amaçladı. Salento ve İyon Denizi’nin Yunanistan kıyısı arasındaki sınırda, Yunanistan’ın düne kadar hak iddia ettiği bir yeraltı kaynağı bulunduğunu anımsatmak isterim. Ancak haritaya bakıldığında, herhangi bir kişi bu kaynağın tam olarak iki ülke arasında bulunduğunu ve bu nedenle müşterek olarak işletilmesi gerektiğini anlar” diye anlattı. (Sudagezer, 2020)
İtalya ve Yunanistan’ın yaptığı anlaşma 3 ana unsura dayanıyor;
- İlk aşamada iki ülke arasında MEB anlaşması imzalanacak.
- Taraflar arasında İtalyan balıkçıların Yunan kara sularındaki faaliyetlerinin devam etmesini güvence altına alacak ek bir sözleşme imzalanacak.
- Yunanistan’ın İyon Denizi’nde kara sularını 12 mile çıkarması durumunda İtalyan balıkçıların endişelerini karşılayacak bir tasarı Atina ve Roma tarafından ortaklaşa hazırlanarak Avrupa Konseyine sunulacak. (Euronews, 2020)
Yunanistan’ın İtalya ile İyon Denizi’nde imzaladığı Deniz Yetki Alanları anlaşması ile kendi ayağına sıktığına dikkat çeken Terör ve Güvenlik Uzmanı Abdullah Ağar, ‘Türkiye’ye karşı adaları kullanan, sadece Meis adasının 4 bin katı deniz alanı isteyen Yunanistan,İyon denizinde bu iddiasından vazgeçmiş görünüyor’ şeklinde konuştu. (Yalçınkaya, 2020)
Bu anlaşmada adalar göz ardı edildi. Yunanistan ile İtalya arasında imzalanan anlaşmanın 'deniz alanlarında hakkaniyet' ilkesine uygun çizildiğini hatırlatan Çubukçuoğlu, "Yunanistan’a ait İyon Adaları olarak adlandırılan Zakintos, Kefalonya, Lefkada, Korfu ve Diapontia adaları Yunan anakarasına çok yakın mesafede bulunmaktadır. İtalya ve Yunanistan anakaraları arasındaki kabaca kuzey-güney doğrultusunda uzanan ortay hattın doğu tarafında ve Yunan anakarasına bitişik denebilecek kadar yakın bir bölgede yer aldıkları için MEB sınırının belirlenmesinde göz ardı edilebilir etkiye sahiptirler. Dolayısıyla kıyı uzunluklarına bakılmaksızın bu adaların Yunanistan lehine ek bir kazanım getirmeleri söz konusu olmamıştır" ifadelerini kullandı. (Çubukçuoğlu, 2020)
Bunların yanısıra son olarak, Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ; ‘İyon Denizi’nde olduğu için bizi ilgilendiren bir durum yok. Bu anlaşma esasen, gerçekleri görme bakımından çok anlamlı bir anlaşmadır. Yunanistan bugüne kadar adaların hatta kayaların ana kara gibi kabul edilmesini istiyordu’ şeklinde açıklamada bulunmuştur.
Yazan: İlayda DEMİRTAŞ
REFERANS
https://www.aa.com.tr/tr/dunya/yunanistan-ve-italya-meb-anlasmasi-imzaladi/1870790
