< < Taliban-IŞİD-K Çatışması: Afganistan’daki Güvenlik Kaosu Ne Zaman Son Bulacak?
 Bu sayfayı yazdır

Taliban-IŞİD-K Çatışması: Afganistan’daki Güvenlik Kaosu Ne Zaman Son Bulacak?

Yazan  04 Kasım 2021

Afganistan'ın başkenti Kabil'in 15. bölgesindeki SardarMohammadDaoudKhan askeri hastanesine bombalı saldırı düzenlendi.Hastane girişinde güçlü bir patlama gerçekleşti, ardından bir grup silahlı adam saldırdı ve hastane içinde ateş açıldı.

Taliban sözcüsü Zabidullah Mücahid, "Saldırı hastanedeki sivilleri, doktorları ve hastaları hedef aldı, Taliban güvenlik güçleri çok sayıda sivili hedef almadan önce karşılık verdi ve saldırıyı 15 dakika içinde püskürttü" dedi.

Afgan haber ajansı Amaj'a göre 23 kişi öldü, 50 kişi yaralandı.

Afganistan’da Taliban güçleri ile IŞİD arasında büyük bir mücadele yaşanıyor. Geçtiğimiz günlerde BBC’nin aktardığı habere göre, Afganistan’ın Celalabad kentinde ceplerinde IŞİD mensubu olduklarına dair notlar bulunan cesetler ortaya çıkıyor. Bu infazların kim tarafından yapıldığı bilinmese de genel kanı Taliban güçleri tarafından yapıldığı yönünde.

IŞİD-K adıyla bilinen, IŞİD’in Horasan kolu, Afganistan’da uzun süredir faaliyet gösteriyor. SSCB’nin Afganistan’ı işgali ve ABD’nin bölgedeki cihatçıları destekleyerek verdiği vekalet savaşı, bölgenin dengelerini sarsmış ve istikrarı bozmuştu. 1979’dan sonra bölge Rusya’nın direkt müdahaleleri, ABD’nin eğiterek bölgeye sevk ettiği cihatçılarla sarsılmış ve günümüze dek süren savaş ortamını hazırlamıştı.

1994 yılında kurulan Taliban, 1996’da Afganistan’da yönetimi ele geçirmişti. Ancak sert Taliban yönetimi ABD’nin bölgeye müdahalesiyle bastırılmıştı. Ancak ABD’nin çekilmeye başlamasıyla 20 sene sonra Taliban Afganistan’ı yeniden ele geçirdi. Son dönemlerde dünya kamuoyunda infiale neden olan bu olay, Afganistan’ın durumunu okuma noktasında büyük zorluklara da yol açıyor.

IŞİD’in Horasan kolu ise IŞİD'in 2014'te Irak ve Suriye'de "halifelik" ilan etmesinden kısa bir süre sonra, Tehreek-e-Taliban Pakistan'ın (TTP, Pakistan Talibanı) eski üyeleri, grubun lideri Ebubekir el-Bağdadi'ye bağlılıklarını ilan etmişlerdi.Daha sonra onlara iltica etmiş Afganlar da katıldı ve 2015'in başlarında IŞİD, Horasan eyaletinin kuruluşunu duyurmuştu.

Taliban’ın yönetimi yeniden  ele geçirmesiyle IŞİD-K ile Taliban arasında büyük çatışmalar yaşanıyor. ABD’nin geri çekilmeye ve Taliban’ın Kabil’e girişiyle IŞİD’in gerçekleştirdiği saldırıların bazıları ise şu şekilde:

-ABD’nin tahliyeleri ve geri çekilmesi tamamlanmak üzereyken Kabil Havalimanı’na yönelik saldırı gerçekleştirildi. Saldırıda 13’ü ABD askeri 170’ten fazla kişi hayatını kaybederken en az 200 kişi yaralandı. Saldırıyı ise IŞİD terör örgütünün Afganistan kolu olarak bilinen IŞİD-K üstlendi.

-Afganistan'ın kuzeyindeki Kunduz vilayetinin Sayed Abad bölgesinde cuma günü bir Şii camisini hedef alan intihar saldırısı düzenlendi.Birleşmiş Milletler Afganistan Yardım Misyonu (UNAMA) Twitter hesabından yaptığı açıklamada, "Edinilen ilk bilgilere göre intihar saldırısı sonucu caminin içindeki 100'den fazla kişinin öldüğünü ve yaralandığını" duyurdu.

-Afganistan’ın güneyindeki Kandahar şehrinde Cuma namazı sırasında bir Şii camisine bombalı saldırı düzenlendi. Resmi haber ajansı Bakhtar'a göre ölü sayısının en az 32, yaralı sayısınınsa en az 68 olduğu bildirildi.

Birleşmiş Milletler'e göre, Afganistan'ın başka yerlerinde, özellikle başkentte ve Pakistan'da uyuyan hücreler oluşturan IŞİD-K, başka bölgelerde Taliban ile çatışıyor. Taliban ile IŞİD-K’nın teolojik temelleri birbiri ile aynı olsa da, her ikisi de birbirleriyle güç mücadelesini sürdürüyor. Bu kanlı savaş, her ikisi de birbiriyle cihat için rekabet eden grupların üstünlük mücadelesine dönüşmüş durumda. Bu düşmanlığın en açık işaretlerinden biri IŞİD’in Taliban’ı mürted (dinden çıkmış) addetmesi. Taliban ve IŞİD’in ortak ideolojileri olan Selefilik, ötekini kafir ilan etmek için en uygun zemini de oluşturuyor.

Çatışmanın bir diğer ekseni de bazı çevrelerce ABD’nin IŞİD’i tekrar diriltmeye çalışması olarak görülüyor. Suriye devlet medyası SANA’nın “ABD helikopterlerinin Kuzey Suriye'deki Haseke'den 40 ila 75 IŞİD militanını 'bilinmeyen bir bölgeye' taşıdığını” bildirmesi,  Irak'ta Irak Halk Seferberlik Güçleri yıllarca ABD helikopterlerinin IŞİD'e yardım bıraktığına dair haberleri aktarması ve İran ve Suriye’nin ABD’nin IŞİD’e verdiği desteğin üzerinde durmaları bunu kanıtlar nitelikte.

Çatışmanın farklı yüzleri ne olursa olsun Taliban ve IŞİD’in güç mücadelesi, sivillere zarar vermekte, 30 yıldan fazla zamandır huzur ve güvenlik içinde yaşayamayan halkı hedef almaktadır. Her fırsatta Afganistan’daki güvenlik kaosunu sonlandıracağını belirten Taliban ise tutarsızlığını kanıtlamaktadır.

Kaynak: DW, Euronews, Enabbaladi.

Büşra Aksu

21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü
Terörizm ve Radikalleşme Uzmanı