Bu sayfayı yazdır

Rusya Parlamentosu, Putin’e Tekrar Devlet Başkanlığına Aday Olma Hakkı Veren Tasarıyı Kabul Etti

Yazan  23 Aralık 2020

Rusya parlamentosunun alt kanadı Duma, anayasa değişikliği uyarınca mevcut Devlet Başkanı Vladimir Putin’e yeniden devlet başkanlığına aday olma hakkı veren yasa tasarısını kabul etti.

Belge Duma milletvekilleri Pavel Kraşeninnikov ve Olga Savastyanova yanı sıra Federasyon Konseyi üyesi AndreyKlişas tarafından sunuldu. Rusya Federasyonu Anayasası'nın yeni hükümlerinden birine göre, aynı kişinin Rusya Federasyonu Devlet Başkanı olarak görev yapabileceği dönemlerin sayısının sınırlandırılması, önceki devlet başkanlığı dönemleri dikkate alınmadan mevcut devlet başkanı için geçerli olacak. Böylece, bu kural, mevcut devlet başkanına Rusya Federasyonu Devlet Başkanlığı görevini iki dönem daha elinde tutma imkanı verecek. Yeni anayasal hükümler uyarınca tasarı, aynı zamanda devlet başkanlığı adayları için ek şartlar getiriyor; Rusya Federasyonu vatandaşı olmak, Rusya’da en az 25 yıl sürekli ikamet etmiş olmak, yabancı bir devlet vatandaşlığına veya başka bir ülkede oturma iznine sahip olmamak, 35 yaşından gün almış olmak. Yabancı vatandaşlığın olmaması şartı, ‘daha önce federal anayasa kanunlarına göre, Rusya'da kabul edilmiş veya bir kısmı kabul edilmiş yabancı devlet vatandaşlığına sahip olan’ Ruslar için geçerli olmayacak.

21 Aralık günü Rusya Devlet Başkanı Putin, Rusya Devlet Konseyi'nin üyelerini onayladı. Buna göre Devlet Konseyi'nin başkanı Putin olmuştu. Devlet Konseyi'nde valiler, Duma ve Federasyon Konseyi'nin başkanları, yetkili temsilciler, parlamentodaki partilerin liderleri yer aldı. 26 bölge lideri de Konsey'de yer alırken bunların 8'i çalışmalara dönüşümlü olarak katılacak.Konsey'in bünyesinde sosyo-ekonomik kalkınmadan sorumlu 18 komisyon yer alacak. Moskova Belediye Başkanı SergeySobyanin Devlet Yönetim Komisyonu'nun başkanı olarak atandı.Mevcut yasalara göre Devlet Konseyi, devlet organlarının koordineli işleyişini ve etkileşimini sağlama konusunda devlet başkanının yetkilerinin uygulanmasına katkıda bulunan bir danışma organı.

Aralık ayın 22 günü ise Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, eski devlet başkanlarına Federasyon Konseyi’nde ömür boyu senatörlük hakkı veren yasayı onayladı. Belge, resmi yasal bilgiler portalında yayınlandı. Putin tarafından imzalanan yasaya göre, Federasyon Konseyi, ülkenin federal bölgelerinden her birinden ikişer temsilci ile ‘görev süresi dolan ya da planlanandan önce görevini bırakan devlet başkanından’ oluşacak. Yasaya göre, Devlet Başkanı, federal bölgelerden temsilcilere ek olarak Federasyon Konseyi’ne 30’a kadar üye atayabilecek ve bunların en fazla 7’si ömür boyu, diğer üyeler ise 6 yıl görev yapabilecek. Aynı gün Putin, eski devlet başkanlarının dokunulmazlık garantilerini genişleten tasarıyı imzalayarak yasalaştırdı. Rusya hükümetinin yasal düzenlemelerinin yer aldığı sitede yayınlanan yasaya göre eski devlet başkanlarının ve ailelerinin dokunulmazlık garantileri genişletildi.Yasaya göre eski devlet başkanları, görevi sırasında ve sonrasında işlediği suçlardan hesaba çekilemez.

17 Aralık 2020’de Rusya lideri Vladimir Putin, yıl sonu basın toplantısını düzenledi. Pandemi nedeniyle basın toplantısı video-konferans şeklinde yapılmıştı. Bu çevrimiçi konferansta, Rusya Devlet Başkanı 2024 seçimlerinde yeniden aday olmaya karar verip vermediği sorusu karşısında, henüz net bir karar vermediğini söyledi.Rusya’da temmuz ayında düzenlenen referandum sonucunda yapılan anayasa değişiklikleri, şimdiye dek devlet başkanlığı yapmış kişilerin başkanlık süresini ‘sıfırlıyor.’ Bu da eski anayasaya göre üst üste iki dönemin ardından üçüncü bir dönem için adaylığını açıklayamayacak olan Rusya lideri Putin’in yeniden aday olmasının önünü açıyor.

Bundan yaklaşık bir yıl önce ele aldığım yazıda aşağıdaki cümleleri aynen şu şekilde kullanmışımdır:

Devlet Başkanı Putin, "Rusya Anayasası'nda Federasyon Konseyi'nin statüsünü ve rolünü tanımasını" öneriyor. Putin bu rolün ne olabileceğini belirtmedi, ancak bundan önce Federasyon Konseyi "yüksek verimliliğini gösterdiğini, çalışma gruplarının vatandaşlar ve ülke için en önemli konular hakkında profesyonellik, kapsamlı ve kaliteli bir değerlendirme sağladığını" belirtmişti.

Rusya Devlet Başkanı V. Putin'in Devlet Anayasasını değiştirme önerisi çok uzamadan, uygun görülen değişiklikler yerini bulacaktır. Devlet sisteminde mevcut olan değişiklikler Kazakistan'da 2019 yılı ilk yarısında gerçekleşmiştir. Kazakistan'da 28 yıl devlet başkanlığını yapan Nursultan Nazarbayev - Orta Asya'da ve Eski Sovyetler Birliği ülkeleri arasında kendi insiyatifi ile Cumhurbaşkanı olarak kendi görevini fesheden kararnameyi imzalamıştı. Kazakistan Senato Başkanı Kassım Jomart Tokayev'in Parlamentoda yemin ederek Devlet Başkanlığı görevini resmen devralmasının hemen ardından verildi. Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev'e, "Elbaşı", yani "Milletin Lideri" statüsü verilmişti. Kazakistan kurucu Cumhurbaşkanı ömür boyu dokunulmazlık hakkı da kazandı. Bu amaçla gündeme getirilen anayasa değişikliği teklifi, milletvekillerinin oy birliğiyle geçti. Statü, Cumhurbaşkanı ve ailesine ömür boyu dokunulmazlık hakkı da tanıyor. Anayasa değişikliği ile N. Nazarbayev, Devlet Başkanlığı görevini bıraksa bile milletin lideri "Elbaşı" statüsünü koruyacaktır. Bu sistemin değişik versiyonunu şu anda Rusya'da Devlet Başkanı V. Putin de gerçekleştirebilir. Rusya Anayasa değişikliği olursa, Federasyon Konseyi Rusya Federasyonu'nun en üst seviyedeki yönetim kurumu olabilir. 20 yıldır Rusya Devlet Başkanı ve Başbakanı olan V. Putin kendi isteği ile Devlet Başkanlığından istifa ederek, Anayasa değişikliğinden sonra devletin en üst yönetim kurumu olan "Federasyon (Devlet) Konseyi" Başkanı olabilir. Bu versiyon gerçekleşirse sadece yerleri ve adları değişen Anayasa ve devlet kurumları olacak, V. Putin tekrardan ömrünün sonuna kadar Federasyon Konseyi'nin Başkanı olarak görevine devam edecektir. 

 

 

Suinbay Suyundikov

21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü
Rusya-Türkistan Araştırmaları Uzmanı