Covid-19 için üretilen aşılardan biri olan Sputnik-V aşısının asıl ticari adı 'Gam-Covid-Vak', Dünya Sağlık Örgütü'nün pandemi başlangıcı ilan ettiği 12 Mart 2020'den yaklaşık üç ay sonra geliştirildi. 2002'teki Sars virüsüne karşı aşı geliştiren enstitü bunu yeni virüse adapte etti. 11 Ağustos'ta ise Rusya lideri Vladimir Putin, ilk Covid-19 aşısının Rusya'da tescil edildiğini duyurdu. Virüs hayatımıza gireli yaklaşık 1 buçuk sene olmakta. Aşılar üretildi ve aşılanmalar başladı. Şimdi ise aşılar ülkelerin bazı politikalarına yada uygulamalarına eklenmeye başladı. Sputnik-V aşısının duyurulan koruma düzeyi %90 civarında. Söz konusu insan canı da olsa devletler bazı tavırlarından vazgeçmiyor. Batı’da aşı erişim problemi yaşanmasına rağmen Batı, Rusya’dan aşı alıp almama konusunda ikiye bölünmüştü. İlk başta şüpheli bakılsa da sonrasında Almanya tarafından 30 milyon doz Sputnik-V aşısı satın alınmak istendi. Öte yandan Slovakya ve Çekya da Sputnik V aşısı siparişi verdi. Belarus, Arjantin, Bolivya, Macaristan, Sırbistan, Cezayir, Filistin, Venezuela, Paraguay, Türkmenistan, BAE, İran, Gine, Tunus, Ermenistan, Meksika, Nikaragua, Sırp Cumhuriyeti, Lübnan, Myanmar, Pakistan, Moğolistan ve Bahreyn de aşıyı onaylayan ve kullanan diğer ülkeler arasında. Şimdi dünyanın neredeyse her yerinde aşılama başlarken problem aşılama yada aşıya ulaşmak yerine aşı turizmine döndü.
Aşı Turizmi Nedir?
Bir sağlık ya da estetik operasyonunu tatille birleştirmek yani sağlık turizmi yabancı olduğumuz bir kavram değil. Fakat Covid-19 salgını yeni bir turizm kolunun doğmasına neden oldu: Aşı Turizmi. Corona virüsten korunmak isteyenler aşı bulma telaşına düştü. Birçok ülkede aşı yapılacak kişiler için sıra oluşturulurken, sıra beklemek istemeyenler için Rusya’ya ‘aşı turizmi’ düzenlenmeye başladı.Aşı sayısının yetersiz olması nedeniyle de dünyada 100’e yakın ülke henüz aşıya ulaşabilmiş değil. Salgının boyutu büyük ve aşıya ulaşım da zor olunca, aşı sırasını beklemek istemeyenler için 'aşı turizmi' başlatıldı. Türkiye’de dahil olmak üzere bazı ülkelerde tur şirketlerinin “aşı turu” düzenlemeye başlamaları tüm dünyanın finans açısından sıkıntı çektiği şu günlerde hem ülkelere hem şirketlere bir gelir sağlıyor. Tur şirketleri en ufak ayrıntısına kadar düşünüp aşı turları ayarlıyor. World Visitor isimli tur operatörü şirket, Rusya'ya düzenlediği 'aşı turlarından' faydalanmak isteyenlere, ihtiyaçları olan her şeyi kapsayan bir paket program sunuyor. Yolcuların tıbbi amaçlı vize davet mektuplarından aşı randevularına, uçak biletlerinden transfer ve konaklama hizmetlerine kadar her şey, pakete dahil. Şirket, müşterilerine iki farklı paket sunuyor: Her bir aşı dozu için, iki kısa ziyaret ya da iki doz aşıyı da kapsayan daha uzun süreli bir ziyaret. Rusya'ya gelen bu ziyaretçilerin, uçuşlarından en geç 72 saat önce yapılmış, negatif Covid testi sonucunu gösterdikleri takdirde karantinaya girme gibi bir zorunlulukları da yok. Günümüzün en büyük iletişim kapılarından biri olan sosyal medyada aşı turizmini övenlere eleştiriler de yöneltiliyor. Rusya’nın bugün yaptığı “Aşı turizmi için kapılarımızı Temmuz’da açmayı düşünüyoruz.” açıklaması Rusya’nın aşıyıbir gelir kapısı olarak daha fazla kullanacağını belli ediyor. Aşı turizmi başını alıp gidecek gibi dursa da Sputnik-V aşısının Dünya Sağlık Örgütü ile Avrupa İlaç Ajansı’ndaki onay süreci devam ediyor.
Aşı turizmi başlayalı Sputnik-V için çeşitli karalama kampanyaları düzenlenmeye başladı. Rusya Doğrudan Yatırım Fonu (RDIF) Direktörü Kirill Dmitriyev, Rus Sputnik-V koronavirüs aşısına yönelik karalama kampanyasının ardında büyük ilaç firmaları ile Rusya karşıtı siyasi çevrelerin bulunduğunu belirtti. İnsanların hayatlarının söz konusu olması bile dünya üzerindeki rant sağlama çalışmasını biraz olsun azaltmıyor ne yazık ki. Aşıya erişim bir savaşa döner mi diye düşünürken aşıları paylaşıp bu virüsü bir an önce defetmek yerine sağlığın ticaretini yapıyorlar. Din, dil, ırk, renk ayırt etmeyen bir virüse karşı bile dünya üzerinde bir olamıyoruz. Aşı satın alamayacak ülkelere aşı tedarik etmek bile ileride çıkar sağlayamayacağını bilse hiçbir ülkenin yapmayacağı bir şey. İleride yurtdışı seyahatlerinde, işe alımlarda vb. durumlarda aşı belgesi istenecek gibi duruyor. Aşıların uzun süreli yan etkilerinin ileriki süreçte nasıl yansıyacağını bilmiyoruz. Umarım şuan virüsten kurtulmamızı sağlayan aşılar dünyanın güçlü kesiminin istediği nüfus azalımı için bir hızlandırma olmaz. Virüsün bir laboratuvar yapımı olduğu varsayımı da nüfus azaltma politikasını destekler gibi görünürken aşıyı da zorunlu hale getirmek insanların kafasında soru işaretlerini beraberinde getirdi. Bunları ilerleyen süreçte görebileceğiz. Şuan görebildiğimiz tek şey aşı bolluğu yaşayan ülkelerin aşı turizmi ile beslenecek olmaları. Ne yazık ki insan hayatı yine para kadar kıymetli olamadı. Anlaşılan insanın değerli olduğu bir dünya sadece ütopyalarda olacak.
Kaynakça:
https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-57057732
https://tr.euronews.com/2021/04/16/as-turizmi-nedir-hangi-avrupal-acentalar-as-turlar-sat-yor
