Görüşmede, yakın zamanda sona erecek olan Dostluk ve İyi Komşuluk Antlaşması'nın yeniden imzalanmasının bir parçası olarak Pekin, yeni anlaşmayı çığır açan bir içerikle doldurmayı önerdi. Pekin’in bu tavrı, sadece her iki ülkenin kendi güvenliklerini koruma arzusunu değil, güvenliği de yansıtıyor. Görüşmenin arka planına bakarsak aslında Pekin'in Moskova'ya resmi bir askeri ittifakın sonucunu sunduğunu söyleyebiliriz.
Fakat bu Çin’den gelen ani bir girişim değildir. Üst düzey yetkililerin yaptıkları da dahil olmak üzere çok sayıda çekince ve açıklama incelendiğinde, bu konunun neredeyse 2016'dan bu yana kapalı kapılar ardında tartışıldığı ve 2020'ye kadar karşılıklı görüşlerde ciddi bir yakınlaşma olduğu görülmektedir.
Özellikle 22 Ekim 2020'de Novo-Ogaryovo'da Rusya Devlet Başkanı , iki ülke arasında bir askeri ittifakın sonuçlandırıldığını, "genel olarak" buna ihtiyaç duymasa da, tamamen kabul ettiğini söylemiş ve Çin tarafının hemen “çok sıcak” tepki verdiği ortaya çıkmıştı.
Dolayısıyla Rusya ile Çin arasındaki küresel jeopolitik ve yakınlaşma doğal ve kaçınılmaz bir süreçtir. Özellikle, her iki ülkenin de çok benzer hedeflere ve uzun vadeli stratejilere sahip olduğu gerçeği göz önünde bulundurulduğunda, bunlar öngörülebilir. Bu, Çin ve Rusya arasında en az yarım yüzyıl, hatta daha fazla, silahlı çatışmaya neden olabilecek ciddi çatışmaların olmaması gerektiği anlamına gelir.
Öte yandan Çin ve Rusya’nın ortak jeopolitik hedefleri ve aynı zamanda ortak düşmanlarının da olduğunu söylemek mümkündür.
Çin’in İttifaka İlgisi Rusya’dan Çok Daha Fazla
Hepsinden önce Çin, Rusya'nın stratejik nükleer şemsiyesindedir. Tek başına Çin'e karşı, Birleşik Devletler çok teorik olarak da olsa bir nükleer savaşa gidebilir. Bu durum taktik savaş başlıkları ile sınırlı olsa de gerçekleşebilir. Ancak Rusya Federasyonu ile ittifakı durumunda böyle bir ihtimalin olmadığı savunuluyor.
İkincisi, arkasında Rusya olan bir Pekin, ordusunu potansiyel bir cephenin oldukça dar bir "doğu" kesimine yoğunlaştırabilir, böylelikle kuvvetlerde ve araçlarda kesin bir üstünlüğü garanti edebilir.
Üçüncüsü, böyle bir antlaşmanın varlığı sadece Çin'in Tayvan sorunundaki elini rahatlatacak, aynı zamanda Rusya'nın bu meseleye kendi takdirine bağlı olarak karar verme hakkını gayri resmi olarak tanıdığı anlamına da gelecektir.
Rusya Bu İttifaka Neden Olur Diyor?
İlk olarak, böyle bir anlaşmanın imzalanması, Çin'i Rusya için önemli olan birçok uluslararası konuda otomatik olarak daha aktif ve açıkça Rusya yanlısı bir pozisyon almaya zorlayacaktır. "Kimin Kırım'ı" ve SP-2'ye yönelik yaptırımlardan Rus ekonomisini finans ve sanayiyle, teknolojiyle destekleyeceği düşünülmektedir.
Dahası, son zamanlarda Orta Asya'daki ve belirsizlik seviyesinin çok yüksek kaldığı Sovyet sonrası alanın geri kalanındaki iki ülkenin çıkarlarının net bir şekilde ayrılması için gayet uygun bir temel oluşturuyor. Ayrıca eğer Orta Asya ve Türkistan'da çok geniş ortak çıkar kombinasyonları sağlanırsa, o zaman Rusya'nın batı sınırlarında Pekin, bu toprakların, tıpkı Tayvan'ın bölgede olması gibi, Rusya'nın stratejik çıkarları bölgesine dahil edildiği formülasyonunu destekleyebilir. Pekin'in stratejik çıkarlarını da tabii.
Konuyla ilgili Rusya açısından asıl mesele, Avrupa entegrasyon projesini korumanın uygunluğuna ilişkin karşılıklı pozisyonu senkronize etmenin mümkün hale gelmesidir. Ancak ekonomik açıdan oldukça güçlenen ÇHC'nin desteğiyle, Rusya'nın bu sorunu tek başına çözmesi çok daha kolay olacağı öngörülüyor.
Rusya Federasyonu ile ÇHC arasında olası bir askeri ittifakın avantajlarının yanı sıra tartışmalı noktaları da olduğu açıktır. Bazıları oldukça önemli. Dış politika sorunları çemberlerinin ekonomik ağırlığı ve büyüklüğündeki farklılık ve ideolojik bir takım ayrılıklar göz önüne alındığında, eğer böyle bir anlaşma imzalanırsa, Moskova'nın kendisini Pekin'in dış ve iç politikasına belli bir bağımlılık içinde bulacağı söylenebilir.
Bu durum Çin için de aynıdır. Yani Çin de aynı bağımlılığa sahip olabilir. Çin, anlaşmaya rıza gösterirse, ülkenin yönetici eliti bu karşılıklı bağımlılığa katılır.
Sonuç olarak, bu yıl, en fazla 2022'de Rusya ile Çin arasında resmi bir askeri ittifakın tamamlanabileceği göz ardı edilemez.
[1] https://russtrat.ru/comments/8-fevralya-2021-0010-2929
