Nazarbayev’in İstifa Süreci
Kazakistan demokratikleşme yolunda adım adım ilerlerken en önemli adım ve geçiş evresi şüphesiz geçtiğimiz yıllarda Nazarbayev’in istifasıydı, kurucu devlet başkanı olan Nazarbayev 2019 yılında istifasını gerektirecek ciddi siyasi ya da ekonomik bir kriz yokken kendi isteği ile görevi bırakmıştı. Sadece son yıllarda yaşının ilerlemesinden dolayı doğan belli sağlık sorunları vardı tabi bu tek başına bir etken olmamakla birlikte istifa tamamen stratejik bir hareket olarak okunuyordu, Nazarbayev sonrasında ılımlı isim Kasım Jomart Tokayev geçici olarak görevi üstlenmiş daha sonra da seçimle gelerek güven tazelemişti.
Nazarbayev, istifası ile bölgede hayatının sonuna kadar lider olan isimlerden farklı olarak tarihe geçmiş olup ülkesininde kendisinden sonra bir kaosa girişini önlemiş ‘’Nazarbayev Sonrasını Kazakistan’ı’’ hayattayken dizayn etme yolunu seçerek farklı bir strateji izlemiştir, o dönem bu durum bir çok ülke meselesini ve toplumu da olumlu yönde etkilemiş kısmi muhalif hareketleri de dizginlemişti.
10 Ocak 2021 Seçimleri
Yaklaşık 19 Milyon nüfusa sahip ülkede 12 Milyon seçmen mevcut, 5 büyük siyasi parti ile de parlamentonun alt kanadı olan meclis seçimlerine gidild, halk 5 yıl boyunca görev yapacak vekillerini seçti, parlamento yerel halk ile yönetim arasında ki diyaloğu sağlerken Parlamento Meclisi 107 sandalyeli olup, üst kanat olan Senato ise 47 sandalyeden oluşmaktadır.
Pazar günü gerçekleştirilen seçimlerde %63,3 oranında bir katılım sağlandı bir çok yabancı gözlemci de seçimleri takip etti bunlar arasında AGİT, BDT, ŞİÖ, Türk Keneşi, TÜRKPA gibi 10 uluslararası kuruluşta bulunmakta.
12 milyon seçmenin 7 milyon 241 bin 562’si oy kullandı.
Seçime katılan 5 siyasi parti arasında iktidardaki Nur Otan Partisi toplamda 5 milyon 148 bin 74 (yüzde 71,9) oy alarak birinci, Ak Yol Demokratik partisi 792 bin 828 (yüzde 10,95) oyla ikinci, Kazakistan Halk Partisi ise 659 bin 19 (yüzde 9,10) oyla üçüncü oldu.
Seçimde Auıl (Köy) Halk-Demokratik Partisi 383 bin 23 oy (yüzde 5,29), Adal (Dürüst) partisi de 258 bin 618 oyla (yüzde 3,57) parlamentoya girmek için gerekli yüzde 7 barajını geçemedi.
Böylece Kazakistan’da parlamentonun alt kanadı olan Meclisin 7. döneminde 5 yıl görev yapacak 107 milletvekilinin 98’i Nur Otan (76), Ak Yol (12) ve Kazakistan Halk Partisinden (10) temsil edilecek. Diğer 9 milletvekili ise Kazakistan Halk Kurulu üyelerinden oluşacak. Meclis ve Senatodan oluşan iki kanatlı yapıya sahip Kazakistan Parlamentosu, anayasa gereği "devletin en yüksek yasama organı" olarak tanımlanıyor[1].
Seçim öncesi Cumhurbaşkanı Tokayev bu seçimlerin önemini “Bu seçim, ülkede demokrasinin gelişmesindeki temel adımlardan biri olacak” sözleriyle dile getirmiştir.
Yönetime geldiği günden beri reformcu bir politika izleyen Tokayev’in bu politikalar neticesinde yaşattığı ilk seçim olarak siyasi açıdan kendisi için de önemlidir.
Nitekim olaysız, şüphesiz geçen seçimler halk açısından da memnuniyetle karşılanmış ve ülke gelişiminde gerçekleştirilen reformlarda etkisini göstermiştir, güncellenmiş parlamento yapısıyla da Kazakistan yeni yapılacak olan çalışmalarla birlikte ülke gelişiminde büyük bir ivme yakalayacaktır.
Cumhurbaşkanı Tokayev seçim sonrası meclis konuşmasında demokratikleşme sürecinde daha çoğulcu ve katılımcı meclis açısından seçim barajının yüzde 7’den yüzde 5’e düşürülmesini teklif ederek zaten bölgede bir çok konuda öne çıkan Kazakistan’ın demokratikleşme açısından da örnek olmaya devam edeceğinin sinyalini vermiştir.
[1] https://khabar.kz/kk/news/sayasat/item/131023-ortalyk-sajlau-komissiyasy-sajlaudyn-aldyn-ala-korytyndysyn-zhariyalady
