Çevrimiçi toplantıya ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Kazakistan Dışişleri Bakanı Muhtar Tileuberdi, Kırgızistan Dışişleri Bakanı Çingiz Aydarbekov, Tacikistan Dışişleri Bakanı Siraciddin Muhriddin, Türkmenistan Dışişleri Bakanı Raşid Meredov ile ev sahibi Özbekistan Dışişleri Bakanı Abdulaziz Kamilov katıldı.
C5+1 formatı (Orta Asya ülkeleri ve ABD), ABD ve Orta Asya ülkelerini ilgilendiren ve bir araya gelerek ortak konuları diplomatik müzakerelerde bulundukları yeni bir formattır. ABD Dışişleri Bakanı John Kerry tarafından 26 Eylül 2015 yılında temelleri atılmıştı.
Video konferansın katılımcıları, COVID-19 salgınının zorluklarına yanıt vermek için ortak çabaların yanı sıra ticaret ve ekonomik bağları genişletmenin yollarını ve planlarını tartıştılar. Etkinlik sırasında, taraflar Afganistan İslam Cumhuriyeti'nde barış ve istikrarı koruma çabalarını ele aldı.[1]
Özbekistan Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamaya göre, dışişleri bakanları toplantıda bölgesel güvenlik ve iş birliği meseleleri ile Afganistan’daki durumla ilgili fikir alışverişinde bulundu. Toplantıya katılan ülkelerin Dışişleri Bakanları, bölgede daha fazla ekonomik ve ticari entegrasyona ihtiyaç olduğunu vurguladı ve bölgedeki güvenliği artırmak için iş birliğinin artırılması çağrısında bulundu.
Amerikan tarafı, Orta Asya bölgesinin ekonomik gelişimi ve ticaretin genişletilmesi için tüm imkanlarını kullanmaya hazır olduğunu dile getirdi. Ekonomik kalkınma, bölgesel iş birliği ve güvenlik Orta Asya'nın 5 ülkesiyle ABD arasında ekonomik ve güvenlik alanlarında çok taraflı iş birliği mekanizması olarak kurulan "C5+1" formatının ana başlıkları arasında ekonomik kalkınma, bölgesel iş birliği ve güvenlik konuları yer alıyor.
Kazakistan Dışişleri Bakanı Tileuberdi, küresel krizlere rağmen,"C5+1" formatının Orta Asya ve ABD arasındaki ekonomik işbirliğini genişletmek, transit ve ulaşım potansiyelini geliştirmek, çevreyi korumak ve bölgesel güvenliği güçlendirmek için teknoloji ve saha uzman yardımını çekmek için etkili bir platform olmaya devam ettiğini belirtti. Kazak Dışişleri Bakanı, ABD yatırım ve teknolojisini Orta Asya'ya çekmeye ve Uluslararası Finans Merkezi "Astana" platformunun kullanımına ilişkin "C5 + 1" diyalogu çerçevesinde çalışmaya devam etmenin önemini vurguladı.
C5+1 formatının oluşturulmasındaki esas, Amerika Birleşik Devletleri’nin Orta Asya Cumhuriyetleri ile küresel ile bölgesel sorunları görüşmek ve işbirliği alanlarını genişletmektir. Bölgede Çin ve Rusya’nın etkisini azaltmak açısından, C5+1 formatının oluşumu ABD’nin Orta Asya’daki varlığını güçlendirecek bir adım olarak görülmektedir.Özellikle “Yeni İpek Yolu” Projesi’nin aktif olarak gündemde olduğu bir dönemde yine ABD’nin C5+1’in finans açısından yatırımlar yapılması öngörülmektedir. C5+1 formatın,Avrasya’nın kalbi olana Orta Asya’da ABD’nin, Rusya ve Çin’in nüfuzunu dengeleyecek adımlar atmak istediği söylenebilir.
[1]https://www.gov.kz/memleket/entities/mfa/press/news/details/o-vstreche-vysokogo-urovnya-s51?lang=kk
