KOEP ortak komisyonu üyeleri İran, Almanya, Fransa, Britanya, Çin ve Rusya heyetleri Salı günü Viyana’da bir oturum gerçekleştiriyor. Oturuma İran Dışişleri Bakanı Yardımcısı Abbas Irakçı ve Avrupa Birliği Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi Yardımcısı Helga Schmit başkanlık ediyor.[1]
Bundan önce Rusya Dışişleri Bakanı Yardımcısı Sergey Riabekov da ortak komisyonun yakında bir oturum düzenleyeceğini belirtmişti.
İran'ın BM Viyana Daimi Temsilcisi Kazım Garipabadi, “Irakçı bugün toplantıya katılacak heyetlerin başkanları ile ikili görüşmeler geçirecek. Ayrıca Nükleer Anlaşma üyesi ülkelerin ihtisas toplantıları bugün gerçekleşecek” dedi.
Garipabadi, “Nükleer Anlaşma Ortak Komisyon Toplantısı yarın düzenlenecek ve İran heyeti ile diğer heyetlerin ikili görüşmeleri, yarın da devam edecek” diye ekledi.
Irakçı'nın bu ziyaret kapsamında Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu Genel Müdürü Rafael Grossi ve Avusturya Dışişleri Bakanı ile de bir araya geleceği belirtildi.[2]
Öte yandan Amerika Güvenlik Konseyinde İran'a yönelik silah yaptırımlarını uzatmasındaki başarısızlığının ardından şimdi de İran'a yönelik yaptırımları geri getirmek için tetik mekanizmasına baş vurmak istiyor. Ayrıca Bu toplantıda İran'a yaptırımları geri getirme mekanizmasını (snapback) aktifleştirmeye çalışan ABD'nin talebini ele alınması bekleniyor.
ABD'nin tetik mekanizmasının aktifleştirilmesi talebine İran Meclisi Dış Siyaset ve Ulusal Güvenlik Komisyonu başkanı Mocteba Zonnuri yanıt verdi. Zonnuri, "Amerika yasal ve hukuki açıdan tetik mekanizmasını kullanmaya hiçbir şekilde hakkı yoktur" dedi.[3]
Öte yandan İran’ın BM nezdindeki Daimi Temsilcisi Mecid Tahti Revançi, Twitter hesbından yaptığı açılamada, “ABD tararafından uluslararası hukukun aşağılanması en üst seviyeye yükselmiştir. ABD Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) ve BM Güvenlik Konseyinin 2231 nolu kararını çiğneyen taraftır” dedi.
Tahti Revançi, “ABD, kasıtlı olarak 2231 nolu kararı yanlış yorumlamaktadır ve BM üyeleri ve hatta en yakın müttefiklerini de zorbalığı karşı çıktıkları için tehdit etmektedir” dedi.
Tahti Revançi, ABD’nin tek yönlü politikalarının BM’yi zayıflattığını ve BM Güvenlik Konseyi gücünü tehlikeye attığını söyledi.[4]
İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif de, Amerikan yöneticilerinin Maşa Mekanizma ile ilgili iddialarını karşın, kendilerinin hukuk veya BM’den bir algıları olmadığını söyledi. Zarif, “ABD çabaları 3 kez BM Güvenlik Konseyi tarafından reddedildikten sonra bu ülke artık Amerika ve o ülke sanap Back’i arasında mesafe koyan herkes be her varlığı ambargolarla tehdit etmektedir” dedi.
Zarif Twitter hesabından yaptığı açıklamada, “Açık olan şey ABD yöneticilerinin hukuktan ve BM’den bir algılarının olmamasıdır” diye yazdı. Zarif mesajının devamında ABD yetkililerine hitaben, “Belki bu örnek açıklayıcı olur, siz 2018’de Kapsamlı Ortak Eylem Planından (KOEP) boşandınız, sizin adınızın evlilik cüzdanında olması anlamsızdır” ifadesini kullandı.[5]
Bütün bunlara rağmen ABD Dışişleri Bakanı Pompeo, Twitter hesabınan yaptığı açıklamada, ülkesinin maşa mekanizmasını kullandığını ve İran aleyhindeki BM ambargolarının 20 Eylül tarihinde geri getirileceğini bildirdi.[6]
Ancak Ruaysa’nın Viyana’da bulunan uluslararası kurumlar nezdindeki temsilcisi Mihail Olyanov, ABD’nin BM Güvenlik Konseyindeki çoğunluğun karşı gelmesine karşın İran aleyhindeki ambargoları geri getirme ısrarını şiddetle eleştirdi.[7]
İran Cumhurbaşkanlığı Ofisi Başkanı Mahmud Vaizi de, ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo'nun açıklamalarına tepki göstererek, “ABD'ye karşı çıkan ve bu ülke ile birlikte hareket etmeyen ülkelere yönelik açıkça ambargo uygulama tehdidi, uluslararası düzen ev BM Güvenlik Konseyi'nde tehlikeli bir kural tanımazlıktır” dedi.[8]
Konuyla ilgili Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, ABD'nin İran ile yapılan nükleer anlaşmadan çekildiği için İran'a yaptırımları geri getirebilecek bir ülke olarak görülemeyeceğini belirtmişti. Ayrıca E3 ülkeleri olarak bilinen İngiltere, Almanya ve Fransa, ABD'nin İran'a yönelik uluslararası yaptırımları eski haline getirme girişimini desteklemediklerini duyurmuştu.
[3] https://www.ilna.news/fa/tiny/news-960543
[4] https://www.tala.ir/news/detail/71476
[5] https://www.iribnews.ir/00BmGI
[6] https://per.euronews.com/2020/08/27/us-pompeo-un-sanctions-against-iran-will-resume-on-september-20
