Netanyahu Cuma günü UAEA tarafından yayınlanan mevsimsel rapora tepki olarak İran’ın denetim anlaşmaların gerçekleşmesine bağlılığı konusunda UAEA denetçilerine bazı nükleer merkezlere ulaşmalarına engel oluşturduğunu ve “sistematik olarak” nükleer anlaşmadaki sorumluluklarını ayaklar altına aldığını söyledi.[2]
Netanyahu’nun İran ile ilgili iddiaları, bundan bir süre önce Research Global internet sitesinin yayınladığı bir raporda “İsrail nükleer silahlarla donanmış ve küresel tehlikeli bir tehdit sayılıyor ve bu inkar edilmez bir gerçektir” şeklinde yazdığı bir durumda gündeme geliyor.
2012 yılında Netanyahu BM genel kurulunda yaptığı konuşmada İran’ın nükleer güce dönüşmekte olduğunu söyledi. Mayıs 2018’de de Trump’ın KOEP nükleer anlaşmadan çekildiğinde Netanyahu yine İran’ın gizli bir nükleer silah programı olduğu iddiasında bulundu.
Netanyahu yine daha önce İran’ın “Patlayıcı sistemlerin üretilmesi ve denenmesi” için “gizli nükleer deposu” olduğunu iddia etmişti.
Bu arada unutmamak gerekir ki güvenilir raporlara göre İsrail en az 200 nükleer başlığa sahiptir.
İran ulusal güvenlik yüksek konseyi 8 Mayıs 2019 tarihince ve Amerika’nın KOEP’ten çekilmesinin yıl dönümünde anlaşmanın 26 ve 36. maddelerine dayanarak adım adım kendi sorumluluklarını askıya alarak anlaşmada denge kurmaya çalıştı. Bu bağlamda son ve 5. adımını 5 Ocak 2020 tarihinde anlaşmadaki sorumluluklarını azalttığını duyurdu.
KOEP nükleer anlaşmanın 26 ve 36. maddeleri uyarınca taraflardan biri anlaşmaya bağlı kalmayınca İran kendi sorumluluklarının tamamı veya bir kısmını durdurma hakkına sahiptir.
Ancak uzun süreden beri İran’ın nükleer silah üretmek için gizli bir programı olduğu iddia edilmekte. Açıkça az zenginleştirilmiş uranyum elde ediliyor ama bu kısa sürede gizli bir tesiste zenginleştirilebilir.
Öte yandan UAEA’nın bulduğu uranyum kalıntıları mevcut. İran uranyum zenginleştirme faaliyetlerine devam ediyor tespiti var. Ayrıca uranyum zenginleştirmek için santrifüj sayısının gittikçe artması İran’ın nükleer programının nükleer silah geliştirilmesine yönelik olduğuna dair delil sayılabilir.
