Velayeti'nin sözleri İran devletinin bir şekilde sesi olduğu için önemlidir. Velayati aynı zamanda İran İslam Cumhuriyeti dış politikasının kurucusu olarak kabul edilebilir.

İran’ın tüm ülkelerin toprak bütünlüğüne saygı gösterdiğini belirten Velayeti, “Bu BM Şartının ilkelerinden biridir. Karabağ konusunda da bir ülkenin toprakları başka bir ülke tarafından işgal edilmiştir. Azerbaycan Cumhuriyeti’nin güney kesiminin yaklaşık 7 şehri Ermenistan tarafından işgal edilmiştir. Bu konuya ilişkin Birleşmiş Milletler tarafından Ermenilerin işgal edilmiş topraklardan çekilip uluslararası sınırlara geri dönmelerini gerektiren dört karar tasarısı alınmıştır. BM üyesi olarak bu kararlara uymak zorundayız. Bu yüzden Ermenistan’dan işgal ettiği bölgeleri Azerbaycan Cumhuriyeti’ne iade etmesini istiyoruz. 1 milyondan fazla Azerbaycanlı mülteci yakında evlerine dönmesi gerekiyor; Filistin’in İsrail tarafından işgaline karşı çıktığımız gibi, bu konuda da aynı tutumdan yanayız.” dedi.

Karabağ için çözümün askeri yöntem olmadığını belirten Velayeti, bunun siyasi yollarla çözülmesi gerektiğini vurgulayarak, “Bu nedenle, herhangi bir tarafın askeri harekatına karşı çıkıyoruz; Çünkü bu savaşın kaybedenleri, özellikle son zamanlarda yerleşim alanları bombalandığı için bölge halkıdır. Bu savaş iki ülke halklarının çıkarlarına ve bölge güvenliğine aykırıdır.” ifadelerinde bulundu.

Ancak Velayati, Azerbaycan topraklarının işgalini sona erdirmek için yıllardır süren müzakerelerin sonucundan bahsetmedi. Öte yandan eğer İran müzakerede ısrar ediyorsa, neden onu İsrail veya muhalif vatandaşları üzerinde kullanmıyor? Ayrıca İran, 1982'de Saddam Hüseyin'in Hürremşehr'ı işgalinde neden müzakere ve siyası yollarla topraklarını kurtarmadı?

Türkiye’ye seslenen Velayeti, “Siyonist Rejim ve Türkiye savaşı körüklüyor. Türkiye neden savaşı sürdürmekte ısrar ediyor ki? Türkiye, Azerbaycan Cumhuriyeti’nin işgal altındaki şehirlerinin kurtarılması şartıyla savaşın sona ermesine yardımcı olmalı. Türkiye’deki dostlarımıza durumu kızıştırmak yerine Azerbaycan Cumhuriyeti’nin işgal altındaki topraklarının kurtarılmasına yardımcı olmalarını tavsiye ederiz. Fakat bu mümkün olduğunca kanın dökülme pahasına olmamalı.” şeklinde konuştu.

Demek İran, bölgede barışı sağlamak için topraklarından Ermenilere silah ve askeri teçhizat nakline izin vermektedir.[1] Ayrıca bu durumda İran'ın PKK'lı teröristlerin Karabağ'daki çatışma bölgesine nasıl nakledildiğini anlatması daha doğru olur.[2]

Velayeti, İran’ın hem Ermenistan hem de Azerbaycan Cumhuriyeti ile komşu olduğunu dile getirerek, şu açıklamalarda bulundu:

“Bu iki ülkenin birbiriyle savaşmasından yana değiliz. Azerbaycan’ın kaderi konusunda çok endişeliyiz ve toprak bütünlüğünün korunması ve işgal edilen topraklarının boşaltılması gerektiğine inanıyoruz. Ermenistan’la da komşuyuz ve uzun bir ortak geçmişimiz var. Azerbaycan Cumhuriyetinin ihlal edilen hakları güvence altına alınmalı, işgal edilen toprakları ona iade edilmeli ve akan kan sona ermelidir. İran İslam Cumhuriyeti olarak bu iki komşu ülke arasında arabuluculuk yapmak ve barış sağlamak için herhangi bir yardımda bulunmaya hazırız.”

Olaya yakından tanık olan Lübnan Hizbullahı'nın ilk liderinin röportajını dinlemek İran politikasını daha iyi anlamaya yardımcı olabilir.[3]

Lübnan Hizbullahı'nın eski Genel Sekreteri Şeyh Subhi Tufeyli, İran eski Dışişleri Bakanı Ali Ekber Velayeti ile yaptığı görüşmede Karabağ sorununun ilk yıllarında İran'ın neden Ermenistan'ı desteklediğini açıkladı.

Tufeyli “İran Dışişleri Bakanı Karabağ savaşı sırasında Ermenistan'ı desteklediğimizi söyledi. Çünkü Ermenistan Türkiye ile Azerbaycan ve Türk ülkeleri arasında bir engeldir” dedi.

Kanıtlara göre İran hükümetinin aynı politikası bölgede devam etmektedir.

[1] https://21yyte.org/tr/fikir-tanki/i-ran-karabag-sorununda-tarafsiz-gibi-davraniyor

[2] https://www.milliyet.com.tr/dunya/azerbaycan-ermenistan-icin-savasan-pkkli-teroristlerin-telsiz-konusmalarini-yayinladi-6323485

[3] https://odatv4.com/hizbullahtan-irana-ermenistan-tokadi-05102031.html