Batılı yetkililer, İran’ın bu hamlesinin taktiksel olduğu ve İran’ın Suriye’deki stratejik pozisyonunda bir değişikliğe işaret etmediği kanaatinde. Batılı bir yetkili, taktiksel çekilmenin birkaç nedenden kaynaklandığını belirtti. ‘İran ekonomik krizi, koronavirüsün getirdiği kurallar, Irak’ın ABD ile yaşadığı gelişmenin koşulları, DEAŞ’ın batıda ortaya çıkışı, son dönemde yoğunlaşan İsrail saldırıları, Suriye’nin bazı bölgelerindeki çatışmaların azalması ve Rusya baskısı’ başlıklarına dikkat çekti. Yetkili, bazı durumlarda İran’ın yabancı milisleri Tahran’a bağlı Suriyeli milislerin pozisyonlarına devrettiğini belirtirken “Durum, Suriye dışındaki kuvvetlerin Ürdün sınırının 80 km derinliğine ve işgal altındaki Golan Tepeleri’nde İsrail ile yaşanan çatışmasızlık hattına ulaşmasını öngören ABD-Rusya anlaşması sonrasında Suriye’nin güneyinde yaşananlara benziyor” değerlendirmesinde bulundu.
Soru şu ki, bu taktiksel bir geri çekilme mi yoksa ABD ile daha temel müzakerelerin başlangıcı mı?
Bölgedeki olaylar ve mevcut kanıtlar İran'ın yumuşadığını gösteriyor. 8 Mayıs’ta İran lideri Ali Hamenei, “İmam Hasan el-Müctebâ'nı İslam tarihindeki en cesur kişi olduğuna inanıyorum. İslam'ı ve Kuran'ı korumak ve zamanında gelecek nesillere rehberlik etmek için kendisini ve adını, yakın arkadaşları arasında feda etmeye ve barış yapmaya hazır oldu” dedi.
İran'ın Suriye'den çekilmesi ABD ile müzakerelerin başlangıcı olabilir. ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo'nun Tahran'la yeni bir nükleer anlaşma üzerine görüşmelere başlaması için 12 koşuldan biri, İran birliklerinin Suriye'den çekilmesi ve siyasi müdahalenin sona ermesi ve birliklerin ve silahların konuşlandırılmasının sona ermesi oldu. Diğer ABD koşulları, İran güvenlik güçleri tarafından casusluk veya ulusal güvenliğe karşı suçlamalardan rehin alınan Amerikan vatandaşlarının ve çifte vatandaşların serbest bırakılmasını içeriyordu. New York Times, 6 Mayıs'ta İran ve ABD'nin tutsak değişimi için görüşmelerde bulunduğunu bildirdi. İran Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Abbas Musevi 6 Mayıs yaptığı açıklamada, "esir alışverişine hazırız" dedi.
Öte yandan dış politikanın yanı sıra bölgedeki askeri mevcudiyet ve balistik füzelerin varlığı için diplomasinin gerekli olması, Muhammed Cevad Zarif'in Batı Sonrası Dünyada Uluslararası İlişkilerin Geçişi adlı kitabında tanımladığı temel teorilerden biridir. Kudüs Gücünün Suriye, Irak ve Yemen'den çekilmesi İran için kolay değil. Ayrıca, son sekiz yılda kademeli olarak bu ülkelere devredilen askeri teçhizat, alet ve kuvvetlerin transferi kolay bir iş değildir.
2020'nin başlarında Suriye'deki İran Devrim Muhafızları'nın yabancı kolu olan Kudüs Gücü himayesinde Fatimiyyun ve Zeynebiyyun bölümlerinde en az 10.000 Afgan ve Pakistan gücünün bulunduğu tahmin edilmektedir. Bu miktarda paramiliter güçlerin İran'a geri gönderilmesi, işsizliğin yaygın olduğu ve onlar için iş imkanı bulunmayan bir durumda, İran hükümeti için korkunç bir olaydır.
