İran basını, İsrail'e ait bir denizaltının Süveyş Kanalı'nı geçerek Kızıldeniz'e ulaştığını ileri sürdü. İran Devrim Muhafızları Ordusu Genel Komutanı Hüseyin Selami, "Siyonist rejimi yok etmek için yanlış bir hareketlerini bekliyoruz" dedi.İran basını, İsrail'e ait bir denizaltının Süveyş Kanalı'nı geçerek Kızıldeniz'e ulaştığını ileri sürdü.İran Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyine bağlı haber kanalına göre, 4 Ağustos'ta "gizli şekilde" Süveyş Kanalı'ndan geçen bir İsrail denizaltısı Kızıldeniz'e ulaştı. İsrail petrol tankeri, 29 Temmuz'da Umman Denizi'nde saldırıya uğramış, saldırıda 2 kişi hayatını kaybetmişti.

İsrail ile İngiltere, insansız hava aracıyla düzenlendiği belirtilen saldırının arkasında Tahran'ın olduğunu ileri sürmüş, İran ise suçlamaları reddetmişti.İsrail Başbakanı Bennett 3 Ağustos'ta olayla ilgili yaptığı açıklamada, ülkesinin İran'a karşı tek başına harekete geçebileceğini ifade ederek "Bütün Orta Doğu'yu ateşe verirken Tahran'da sakince oturamazlar. Bu iş bitti" demişti.İsrail Savunma Bakanı Gantz da ülkesinin İran'a askeri saldırıya hazır olduğunu söylemişti. ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin ile Gantz'ın 6 Ağustos'taki telefon görüşmesinin ardından ABD Savunma Bakanlığından (Pentagon) yapılan yazılı açıklamada, bundan sonra atılacak adımlar noktasında ortak hareket edileceği belirtilmişti.

İran-İsrail İlişkileri

İran ve İsrail ilişkilerine bakıldığında, 1947'de İran, Birleşmiş Milletler Filistin Paylaşımı Planı'na karşı oy kullanan 13 ülke arasındaydı.Buna rağmen, İran İsrail’i egemen bir devlet olarak tanıyan ikinci Müslüman ülke olmuştur. 1979'da İslam Devrimi'nden sonra, İran İsrail ile bütün diplomatik ve ticari ilişkilerini kopardı ve İran hükümeti İsrail'in bir devlet olarak meşruluğunu kabul etmedi. 1979’dan beri devam eden anlaşmazlıklara rağmen,iki ülke 1979'dan beri ilk defa sıcak çatışmaya bu kadar yakın olmamıştır.İsrail, uzun zamandan beri Suriye içinde bulunan İran güçlerini vurmuş, İran da özellikle geçmiş yıllarda finanse ettiği Filistinli gruplar ve Hizbullah aracılığıyla İsrail'e yönelik saldırıları desteklemiştir.Ancak son dönemlerde karşılıklı saldırıların daha direkt yapıldığı, çeşitlendiği ve geniş coğrafyaya yayıldığı görünüyor.

Yaşanan bu çatışmaların ardından gemilere karşılıklı saldırıların düzenlenmesi iki ülke arasındaki gizli savaşın artık denizlere de yayıldığını göstermiştir. Gemilere karşılıklı saldırılar olayları geçtiğimiz günlerde, İlk olarak İsrail'in bir süreden beri Suriye'ye yük götüren İran tankerlerine farklı tarihlerde Akdeniz'de saldırı düzenlediği ve en az 12 İran tankerinin batırılmayacak şekilde vurulduğu öne sürüldü. Bu iddia Umman Körfezi'nde bir İsrail gemisine saldırı düzenlenmesinin ardından ortaya atıldı.

İran'ın bu saldırılara misilleme amacıyla İsrail gemisine saldırdığı iddia edildi. Derken yine geçen günlerde Kızıldeniz'de bir İran gemisi daha saldırıya uğradı. Bu iddiaların ardından İsrail Savunma Bakanı Benny Gantz, geçen hafta Basra Körfezi'nde bir gemiye yapılan SİHA saldırısının ardından İran'ı vurmaya hazır olduklarını söyledi. Bunun ardından İran’dan İsrail'den gelen saldırı tehditleri üzerine, "Düşmanın her türlü saldırısına İran'ın cevabı sert ve ezici olacaktır." dedi.

İran Ve İsrail Neden Düşman?

1950'lerde İran'ın son hükümdarı Şah Muhammed Rıza Pehlevi'nin saltanatı sırasında müttefiklerdi, ancak dostluk 1979'daki İran Devrimi ile aniden sona erdi. İran İslam Cumhuriyeti güçlü bir İsrail karşıtı duruş benimseyerek Yahudi devletini kınadı. Ortadoğu'da emperyalist bir güç olan İran, özellikle Lübnan'daki Hizbullah ve Filistinli grup Hamas olmak üzere İsrail'le düzenli olarak savaşan grupları destekledi. İsrail, İran'ın nükleer silah yapma potansiyelini varlığına bir tehdit olarak görüyor ve ülkenin atom programına karşı bir sabotaj kampanyasının arkasında olduğu düşünülüyor.

Yıllardır Süregelen Çatışma Alanları

• Suriye iç savaşı sırasında, çatışma 2018'in başlarında bir vekalet savaşından doğrudan bir çatışmaya dönüştü. ‘’Gölge Savaşı’’ denilen Suriye’de, İran ve İsrail’in arasında görünmez bir savaş sürdürülmüştür.
• 2006 İsrail-Lübnan Savaşı, Hizbullah'ın askerî kanadı ile İsrail Silahlı Kuvvetleri arasında Lübnan toprakları ve İsrail'in kuzeyinde, 12 Temmuz-14 Ağustos 2006 tarihleri arasında sürmüş olan silahlı çatışmadır.Burada, Hizbullah'ı hem maddi olarak hem de diplomatik alanda destekleyen İran hükûmeti, İsrail’e karşı Hizbullah desteğini sürdürmüşlerdir.
• 2020’de İran’da yaşanan siber saldırılar sürecinde, İranlı yetkililer Natanz’daki nükleer tesisi hedef alan sanal sabotajdan İsrail’i sorumlu tuttu. İran'a yönelik İsrail tarafından yapıldığı düşünülen siber saldırıların amacı, ekonomik problemler içindeki İran’ı yeni krizlerle boğuşurken taviz vermeye mecbur bırakmak ve nükleer çalışmalardan geri adım atmasını sağlamak olduğu düşünülmüştür.
• Gemi saldırıları, son günlerde gündemde olan ve İsrail-İran çatışmasını alevlendiren gelişmelerdendir.

İsrail Ve İran Çatışmasının Coğrafi Yayılımı

İran-İsrail çatışma coğrafyası, hava saldırıları ve casusluk faaliyetlerinden, Akdeniz'in doğusunda ve Kızıldeniz'de önemli bir görev içinde olan askeri ve ticari gemilerin karşılıklı hedef alınmasına kadar genişleyerek büyüdü.Tüm bunlarla birlikte son yıllarda iki ülke arasında artan gerilimin kontrolden çıkma ihtimali endişeye yol açıyor.İsrail, son üç yıl içinde ayrıca, Suriye'de başta İran Devrim Muhafızları, Suriye rejimi ve Lübnan Hizbullah’ı olmak üzere rejimle bağlantılı silahlı gruplara, tesislere, kamplara ve füze depolarına yüzlerce hava ve füze saldırısı gerçekleştirdi. Hamas tarafından birkaç kez gerçekleştirilen sınırlı operasyonlar dışında ne İran ne de müttefik kuvvetleri, işgal altındaki topraklarda veya başka ülkelerdeki İsrail saldırılarına yanıt verdi. Ancak son zamanlarda dengeler değişmekte ve İran İsrail’in bazı yaptırımlarına sessiz kalmamaktadır.

Kaynakça: Euronews, Wikipedia, Anadolu Ajansı, İndyturk, TRT Haber