Yerel milislerin desteklediği Etiyopya ordusu ve isyancı Tigray Halk Kurutuluş Cephesi (TPLF) arasındaki çatışmalar, kuzey hattında genişlemeye devam ediyor. Diğer yandan aralarında çıkan bu iç savaş, ülkeyi adım adım kaosa sürüklüyor.Tigray eyaletindeki çatışmaları Amhara ve Afar eyaletine taşıyan TPLF, ülkenin farklı bölgelerinde hükümetle çatışan silahlı gruplarla ittifak arayışını sürdürüyor. Federal hükümete karşı yeni ittifaklar arayan isyancı TPLF, son olarak Oromo Kurtuluş Ordusuyla (OLA) işbirliğine gittiler. Oromo Kurtuluş Cephesi'nden (OLF) ayrılan ve hükümet tarafından "terörist" olarak kabul edilen Oromo Kurtuluş Ordusu (OLA), dün, TPLF'yle askeri iş birliği yaptığını ve diğer muhalif gruplarla koalisyon kurulması için çalıştıklarını duyurdu.
Hedasi Barajı'nın inşa edildiği batıdaki Benishangul Gumuz eyaletindeki Gumuz isyancılarıyla da iş birliği yaptığı ileri sürülen TPLF, şartları kabul edilene kadar geri çekilmeyeceklerini ve ateşkesi kabul etmeyeceklerini açıkladılar. Başbakan Abiy Ahmed, TPLF'nin ilerleyişi sonrası vatandaşlarına "orduya katılma" çağrısı yaptı.Sadece Tigray ve çevresinde çatışmalardan dolayı şimdiye kadar 2,1 milyon kişi yerinden olurken, yaklaşık 80 bin kişi de Sudan'a kaçtı.Savaşın her iki tarafı da uluslararası insan hakları örgütlerince savaş suçu işlemekle itham ediliyor.
Etiyopya ordusu, Kasım 2020'de TPLF isyancılarına karşı başlattığı operasyonda kısmi başarı sağlayarak Tigray’ın başkenti Mekelle’yi ele geçirdi.Yaklaşık 7 ay Mekelle’de kalan Etiyopya birlikleri, insani durumu gerekçe göstererek 28 Haziran'da bölgeden çekildi.Etiyopya ordusunun Tigray'dan çekilmesi sonrası çatışmalar, kuzeydeki Afar ve Amhara eyaletlerine de sıçradı ve TPLF, bu eyaletlerde ilerleyişini sürdürdü. Amhara eyaletindeki tarihi Lalibela kentine giren TPLF'nin Weldiya kentinin büyük kısmında da kontrolü sağladığı ileri sürülüyor.
Uluslararası Arenada Etiyopya İç Savaşı
Ülkenin kuzeyinde, ordu birlikleriyle isyancılar arasında çatışmalar devam ederken; katliam, tecavüz ve işkence gibi insan hakları ihlalleri de artış gösterdi. Diğer yandan Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği Ofisi, Tigray bölgesindeki çatışmada, hükümet ve TPLF taraflarını ihlallerle suçladı.BM, Eritre birliklerinin de Tigray bölgesinde insan hakları ihlalleri yaptığını kaydederek, hızlı ve doğrulanabilir şekilde geri çekilmesi çağrısında bulundu.Öte yandan, BM 5 milyonu aşkın insanın acil gıda ihtiyacı içinde olduğunu ve en az 350 bin kişinin açlıkla yüzyüze olduğunu söylüyor. Etiyopya hükümeti ise durumun BM'nin açıkladığı gibi vahim olduğunu kabul etmiyor.
Uluslararası Af Örgütü (Amnesty International) ise Etiyopya polisinin etnik kimlikleri nedeniyle Tigrayları keyfi şekilde gözaltına almak ve tutuklamakla suçladı. Örgüt, dün yayımladığı raporunda, Etiyopya ve Eritre ordusunun cinsel saldırı ve tecavüzü "silah" olarak kullandığını ileri sürdü.Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed ise isyancı TPLF üyelerinin yeni bölgeler ele geçirmek için çocuk askerler kullandığını açıklayarak, uluslararası toplumun TPLF'nin işlediği ileri sürülen insan hakları ihlallerine sessiz kalmasına tepki gösterdi.
Etiyopya ziyareti öncesi açıklama yapan ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı (USAID) Direktörü Samantha Power, Etiyopya'da isyancılar ile federal hükümet arasındaki anlaşmazlığın askeri çözümü olmadığını ifade ederek, tüm tarafları "ateşkese" çağırdı. TPLF'nin Amhara ve Afar bölgelerinden, Amhara milislerinin Batı Tigray'dan çekilmesini talep eden Power, Eritre ordusunun ise ülkeyi terk etmesini istedi. Samantha Power, Tigray'a yönelik ticari ablukanın da sonlanması çağrısı yaptı.
Etiyopya hükümeti şu ana kadar "diplomatik müdahale" tekliflerine direndi. Onun yerine dünyayı bunun ülkenin iç meselesi olduğuna ikna etmeyi amaçlayan bir uluslararası kampanya yürüttü. Hükümet Tigray'daki harekatını "Etiyopya'nın anayasal düzenini yıkmayı hedefleyen bir gruba karşı yürütülen bir "kolluk operasyonu" olarak tanımlıyor.
Taraflar Neden Çatışıyor?
Tigray Halk Kurtuluş Cephesi (TPLF) adlı milis örgütlenmesi, 1991 yılında hükümeti deviren ittifakın bir parçasıydı.Bu yapı, Nobel Barış Ödülü sahibi Başbakan Abiy Ahmed'in, TPLF'nin katılmayı reddettiği yeni bir koalisyon hükümeti kurduğu 2019 yılına kadar etkili olmayı sürdürdü. Tigray'da iktidarını sürdüren Halk Kurtuluş Ordusu geçen yıl Eylül ayında, Ahmet hükümetinin ulusal düzeyde Covid-19 salgını nedeniyle seçimleri erteleme kararını tanımayarak seçimlere gitti. İki ay sonra TPLF birlikleri bölgedeki Etiyopya ordusuna ait bir üsse saldırı düzenledi. Federal hükümet de yanıt olarak Tigray'a karşı büyük bir askeri harekata girişti.Etiyopya’da Tigray Halk Kurtuluş Cephesi her ne kadar Abiy Ahmed döneminde zayıflasa da, bugün bağımsızlık ilan etmek veya ülkeden ayrılmak yerine, EPRDF koalisyonunu aktif hale getirmenin ve eski gücüne yeniden kavuşmanın hayalini kuruyor.
Uzmanlar, TPLF'nin ülkeden ayrılmak yerine öncelikle iktidara ortak olmayı ve Etiyopya içerisinde kalmayı tercih edeceği görüşünü benimsiyor.
Kaynak: Anadolu ajansı, bbc
