İstanbul'un fethinin yıldönümü nedeniyle yapılan kutlama töreninde Ayasofya'da Fetih Suresi okundu ve sonrasında Ayasofya'nın tekrar ibadete açılması tartışmaları başladı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, Birleşmiş Milletler Bilim, Eğitim ve Kültür Teşkilatı’nın (UNESCO), 'Dünya Mirası Listesi'de yer alan Ayasofya’yı camiye dönüştürme önerisinin ardından ABD, Ayasofya’nın müze olarak kalması yönünde çağrıda bulundu.
Ayasofya'nın camiden müzeye dönüştürülmesine dair 1934 yılında verilen Bakanlar Kurulu kararının iptali istemiyle Danıştay 10. Dairesine açılan davanın duruşması görüldü. Dairenin kararını ilerleyen günlerde açıklaması bekleniyor. (Çakır, 2020)
Hıristiyanlık inancı tarafından kutsal yapılardan biri olarak bilinen Ayasofya'nın Müslümanlar için ibadete açılacağına dair açıklamalar uluslararası alanda negatif tepkilerin gelmesine neden oluyor.Davadan bir gün önce ABD, Ayasofya'nın müze olarak korunması çağrısında bulundu.ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo; “Türk hükümetini, Ayasofya'nın müze statüsünü devam ettirmeye davet ediyoruz. Bu inançların geleneklerine ve Türkiye Cumhuriyeti’ni oluşturan çoğulcu tarihe saygının bir örneği olacaktır. ABD, Ayasofya'nın statüsündeki herhangi bir değişikliği, bu olağanüstü binanın mirasını ve binanın emsalsiz bir şekilde farklı inanç ve kültürlere köprü olarak insanlara hizmet kabiliyetini eksiltmek olarak görmektedir” dedi.
Ayasofya’da Fetih Suresi okunmasından sonra Yunanistan, ABD ve Uluslararası kamuoyundan tepkiler gelmişti. Türkiye ise Ayasofya konusunu kendi egemenlik hakkı olarak görüyor.
Yunanistan Dışişleri Bakanlığı ise, Ayasofya'da Kuran'dan ayetler okunmasının "Hristiyanların dini duygularına hakaret anlamına geldiğini" belirtmişti.
Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, 31 Mart yerel seçimleri kapsamında partisinin Tekirdağ'da düzenlediği mitingte konuşurken "Ayasofya Camii olarak açılsın" diye seslenen vatandaşa tepki göstererek "Önce Sultanahmet'i doldurun sonra bakarız" diye cevap verdi fakat daha sonra Ekonomik kriz, pandemi, dış politkayla olan sıkışıklık ve AKP’nin oylarının düşmesi Ayasofya’nın iç politikaya alet edilmesini sağladı ve buranın camiye dönüştürülme fikri ortaya atıldı.
Türkiye'nin egemenlik hakkına ilişkin bir karar olsa da, dünya kültürel varlığı değerlendirildiğinde Ayasofya’nın kilise olarak yapıldığı ve mimarisinin de buna yönelik olduğu gözden kaçırılmamalıdır.Öte yandan hali hazırda tam kapasiteyle olmasa bile ibadet amaçlı olarak Müslümanlara hizmet etmektedir.Müze, camiye çevrilirken yapısının değişecek olması, Türkiye'nin tarihi mirası yeterince koruyamadığı algısını yaratır.Bu nedenle de UNESCO İstanbul'u Dünya Mirası Listesi'nden çıkarabilir.
Ayasofya’nın tarihsel kimliği ön plana çıkarılarak kullanılması halinde uygarlıklar ve dinler arasındaki yeni bir çatışmanın aracı olması önlenebilir ve bu nedenle de müze olarak kalması uluslarası açıdan bakıldığında Türkiye’nin orta ve uzun vadede çıkarına olabilir.
Yazan: İlayda DEMİRTAŞ
REFERANS
https://www.haberturk.com/son-dakika-haber-danistay-ayasofya-kararini-daha-sonra-aciklayacak-2731038
