Rusya Federasyon Konseyi, Doğu ve Batı blokları arasında güven ve istikrarı geliştirmek amacıyla açıklık ilkesinden yola çıkarak ortaya çıkan 1992 yılında Helsinki'de imzalanan Kasım 2000’de Rusya Parlamentosu’ndan onay alıp 2 Ocak 2001 yürürlüğe giren Açık Semalar Anlaşması’ndan Rusya’nın çekilmesini öngören tasarıya onay verdi. Oylamaya katılan 152 senatörün tamamı, Rusya'nın anlaşmadan çekilmesini destekledi.Eski ABD Başkanı Donald Trump, Doğu ve Batı blokları arasında güven ve istikrarı tesis etmek amacıyla 'şeffaflık' ilkesinden hareketle Açık Semalar Anlaşması'ndan 22 Mayıs 2020'da çıkmıştı. Trump, 2002 yılından bu yana yürürlükte olan anlaşmadan Rusya'nın sorumluluklarını yerine getirmemesi nedeniyle çekildiklerini de söylemişti. Buna müteakiben NATO ve AB cephesinden Rusya’ya riayet etmesi çağrısında bulunuldu. Sonrasında ise anlaşmada taraf olmayan Çin, ABD'nin Rusya ile silah kontrolünü sağlayan Açık Semalar Anlaşması’ndan çekilmesinin gelecekte silah kontrolünü tehlikeye atacağını, bu hamlenin uluslararası silahların kontrolü ve silahsızlanma süreci üzerinde olumsuz bir etkiye sahip olduğunu belirtti. Bir Alman gazetesi olan Die Weltise ABD'nin anlaşmadan çıkma kararından sadece Amerikalıların kendileri zarar göreceğini çünkü askeri tesis ve altyapıya erişimi kaybedeceklerini yazdı. ABD’nin anlaşmadan çekilmesiyle anlaşmanın akdi sırasında katılımcı ülkeler arasında sağlanan çıkar dengesinin büyük bir zarar gördüğünü belirten Rus Dışişleri, anlaşmanın geçerliliğinin ciddi bir darbe aldığını ve BM'nin güveni ve güvenliği pekiştirici rolünün zayıfladığını vurgulamış ve anlaşmanın yeni koşullar dahilinde devam etmesi önündeki engellerin kaldırılması sürecinde ilerleme kaydedilmemesi nedeniyle Moskova'nın anlaşmadan çıkılmasını öngören iç prosedürün başlatıldığını ilan etme yetkisinin bakanlığına verildiğinin altını çizmişti. Açık Semalar Anlaşması'nı her ne kadar 34 ülke imzalamış olsa da paktın asıl muhatapları Rusya ve ABD olarak kabul ediliyordu. Washington'ın bu kararıyla, Yeni Stratejik Silahların Azaltılması Anlaşması'nın (New START) dışında iki nükleer gücün aynı anda taraf olduğu başka askeri anlaşma kalmamış oldu. Trump, şubat ayında sona eren New START'ı uzatmak için adım atmamış, ancak Biden yönetimi göreve geldikten sonra harekete geçmişti. Ancak Joe Biden yönetimi, Rusya'ya, Açık Semalar Anlaşması'na (Open Skies Treaty) yeniden dönmeyeceğini bildirdi.Sonucunda Rusya’nında anlaşmadan çekilmesini onaylamasıyla anlaşmanın asıl muhatapları anlaşmadan çekilmiş oldu.
Rusya ve ABD’nin ikili ilişkilerde başarılı olamamasının elbette ki birçok sebebi vardır ama en geçerli sebep kesinlikle güç. “Ben daha güçlüyüm” iddiası. ABD’nin Rusya ile alakalı her konusunda arkasında destek gördüğü bir AB ve NATO, Rusya’nın ise destek gördüğü Çin. AB’nin Rusya’yla, ABD’nin ise Çin ile yıldızlarının barışmadığı uluslararası arenada olması gereken bir kutuplaşma olmuş gibi duruyor. ABD ile Rusya’nın çıkarlarını paylaşmaya niyeti olmadıkça ortak olduklarını çok görmeyeceğiz gibi görünüyor. Trump’a göre şimdilik daha ılıman bir politika izleyen Joe Biden, başkanlığı süresince Rusya ile ortak bir anlaşmada bulunacak mı merak konusu. Çıkarları paylaşmamayı tercih etmedikleri için sürekli zıtlaşan bu iki güç ülkesi arasında bir galibiyet olmayacağı aşikâr. “Reste rest” giden bu devlet ilişkileri ile Açık Semalar Anlaşması şimdilik işlevsiz hale geldi diyebiliriz.
Kaynakça:
https://tr.wikipedia.org/wiki/A%C3%A7%C4%B1k_Semalar_Antla%C5%9Fmas%C4%B1
